مریم جلیلوند
خبرنگار/
صدای میراث:باغ تاریخی گلشن یکی از باغ های تاریخی ایران است که در طبس، قلب کویر مرکزی ایران احداث شده است. این باغ تاریخی توسط «میرحسن خان» سومین حاکم طبس از سلسله خوانین که توسط نادرشاه به این سمت منصوب شده بود ساخته شد و در سال ۱۲۰۰ ه.ق وقف شد. این باغ تاریخی اکنون با مالکیت اداره اوقاف در اجاره شهرداری طبس است و شرایط اسفباری دارد. «رسول بهبهانی» مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری طبس در گفت‌وگویی با صدای میراث به وضعیت باغ گلشن پرداخته است. مشاهدات صدای میراث از باغ گلشن طبس موجب شد تا مدیر اداره میراث فرهنگی شهرستان طبس به شفاف‌سازی درخصوص وضعیت این باغ تاریخی بپردازد.
باغ تاریخی گلشن با اینکه از عناصر اصلی باغ ایرانی برخوردار است اما درحال حاضر بیشتر شبیه به یک پارک در مرکز شهر شده است، علت این اتفاق چیست؟
باغ تاریخی گلشن یکی از باغ های ارزشمند کشور است که به رغم رایزنی‌هایی که صورت گرفت اعتباری درخور به آن اختصاص نیافت. همانطور که شما هم اشاره کردید باغ تاریخی گلشن ۸ عنصر اصلی یک باغ تاریخی و ایرانی را دارد. اما متاسفانه از سال ۵۸ که زلزله در طبس رخ داد تاکنون، توجه به ارزش‌های این باغ مغفول ماند. به طوری که هم‌اکنون بخشی از عناصر باغ، در باغ تاریخی طبس اصالت خود را از دست داده است. با این حال امیدواریم با اعتبارات ملی بتوانیم اقدامات لازم را با نظر کارشناسان پایگاه‌های باغ‌های جهانی ایران انجام دهیم.
تاکنون اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از تخریب‌های بیشتر در باغ گلشن صورت گرفته است؟ اصلا تلاشی برای حفاظت از این میراث طبیعی و ورود آن به پرونده باغ‌های جهانی ایران صورت گرفته است؟
یکی از مشکلات عمده‌ای که در باغ گلشن وجود دارد این است که بسیاری از درختان باغ دچار کهولت سن یا آفت شده‌اند و از آنجا که متولی باغ، ارگانی نیست که به صورت تخصصی به حفاظت از باغ بپردازد، این باغ دچار صدمات زیاد شده است. همانطور که شما هم مشاهده کرده‌اید، آسیب‌های زیادی به باغ وارد شده است و این باغ را از عناصر اصلی یک باغ ایرانی دور کرده است. یکی از این عناصر اصلی، فضای سبز باغ تاریخی گلشن است. قسمت‌های وسیعی از این باغ که دارای ۸ مربع است، بدون استفاده و لم‌یزرع رها شده و هیچ کاربردی ندارد و باغ، تنها در دو محور اصلی که مردم تردد می‌کنند باقی 
مانده است. به همین دلیل اداره میراث‌فرهنگی طبس تلاش دارد با نظارت مداوم از اتفاقات ناخوشایند بیشتر در باغ گلشن جلوگیری کند.
به طور مشخص چه اقداماتی برای حفاظت از باغ صورت گرفته است؟
دو سال پیش اعتباراتی برای باغ تاریخی گلشن در نظر گرفته شد. قراردادی نیز با پیمانکار منعقد شد، اما به دلیل نداشتن تخصص پیمانکار این پروژه در حد هرس و حذف درختان و گیاهان خود رو باقی ماند. اما با این که مالکیت باغ تاریخی گلشن به عهده اداره اوقاف و امور خیریه است و در اجاره شهرداری طبس است. اداره میراث فرهنگی شهرستان طبس برای آنکه از اتفاقات ناخوشایند در باغ تاریخی گلشن جلوگیری کند، نظارت شدید و مستقیمی را بر این باغ اعمال کرد تا با همکاری ارگان‌ها، باغ تاریخی گلشن آماده ورود به پرونده زنجیره‌ای باغ‌های ایرانی و جهانی شود. 
شهرداری طبس نیز اخیرا اقدام به اصلاح فضای سبز باغ کرد و یک مدیر از بخش خصوصی برای ساماندهی امور باغ با مشورت اداره میراث فرهنگی، شهرداری و اوقاف در نظر گرفته شد تا به صورت جدی به امور باغ گلشن رسیدگی شود.
اعتباری که برای باغ تاریخی گلشن در نظر گرفته شده چقدر است؟
ببینید، اگر قرار است باغ گلشن از وضعیت نامناسبی که دارد به خصوص در حوزه فضای سبز نجات پیدا کند باید اعتبارات ویژه به آن اختصاص بیابد. درحال حاضر روشنایی باغ اصلا مناسب نیست و تنها دو لاین اصلی نورپردازی شده و سایر قسمت‌های باغ که ۸ هکتار است از روشنایی برخوردار نیست. فقدان روشنایی در باغ ممکن است تبعات منفی داشته باشد. با اینکه چند سال است به این موضوع توجه کرده‌ایم و دغدغه دیگر مسئولان استانی نیز بهتر شدن وضعیت باغ گلشن طبس است، اما اعتبارات استانی جوابگوی هزینه‌های مورد نیاز باغ نیست و اعتبارات ملی هم تنها یکسال اختصاص پیدا کرد و پس از آن قطع شد.
آبیاری باغ در اقلیم کویری که بیابان طبس را هم در خود جای داده است چگونه انجام می‌شود؟ آیا مشکل آب در طبس وجود ندارد؟
منشاء آب که در باغ به صورت دائم جریان دارد، از کوه‌های بالادست و از قسمت شرقی شهر طبس، از اشتران کوه سرچشمه می‌گیرد و چشمه‌های قنبر، چشمه جعفری و چشمه مرتضی علی که یکی از مناطق نمونه گردشگری شهرستان طبس است، منشاء آب ورودی به باغ را تشکیل می‌دهند. جریان آب ورودی به باغ گلشن طبس یک مسیر ۲۵ کیلومتری را طی می‌کند تا به شهر طبس می‌رسد و پیش از آنکه وارد باغ شود در بخشاب آرام می‌گیرد و با سیستمی که تعبیه شده است به صورت مساوی در دو طرف باغ جاری می‌شود و مسیر باغ را با شیب طبیعی زمین طی می‌کند. این نکته هم جالب است که آب ورودی به باغ گلشن طبس، مالک خصوصی دارد و از آنجا که در مناطق کویری آب نقش حیاتی و مهم دارد، آب جاری در باغ گلشن طبس دوباره وارد حوضچه بخشاب می‌شود و به صورت مساوی به دو طرف شهر سرازیر و باغ‌ها و مزارع طبس را آبیاری می‌کند.
