حسین اصغری ثانی
کارشناس گردشگری/
روابط بین‌الملل به زبانی ساده، تمامی روابط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، نظامی ۸بین کشورها، سازمان‌های دولتی و غیر‌دولتی را در بر می‌گیرد و بیشتر بر پایه عوامل سخت‌افزاری قدرت، ماهیتی رئالیستی پیدا کرد. با این وجود، انقلاب ارتباطات و اطلاعات و شتاب گرفتن روند جهانی شدن، باعث طرح عوامل نرم‌افزاری در ساخت قدرت و به تبع آن تغییر ماهیت روابط بین الملل شده است.
جوزف نای، از نظریه‌پردازان اصلی قدرت نرم، «دیپلماسی فرهنگی» را به‌عنوان یک رکن موثر در ساخت «قدرت نرم» بر‌شمرد که با به خدمت گرفتن ابزارهای فرهنگی در دیپلماسی در مقایسه با سایر ابزارها و اهرمهای رایج در روابط بین‌الملل می‌تواند تاثیر بسزایی بر سایر بازیگران داشته باشد.
میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به‌عنوان بخشی از عوامل نرم‌افزاری نقش ویژه‌ای در ارتقای جایگاه کشورها در نظام بین‌الملل و همچنین افزایش قدرت نرم کشورها داشته‌اند تا جایی که امروزه بسیاری از کشورها بخصوص کشورهای کوچک به سمت برندسازی در این حوزه‌ها رفته‌اند چرا که نه تنها بدون هزینه است بلکه به خلق تصاویر خوب و ارایه آن به افکار عمومی جهانی کمک می‌کند.
اولین واکنش‌ها به چنین برندهایی، در برگیرنده مفاهیمی صلح‌طلبانه و انسانی است. چرا که برای جامعه جهانی، اتهام خشونت‌ورزی و حمایت از خشونت برای کشوری که مقصد گردشگری است و یا از پیشینه فرهنگی غنی برخورد ار است و یا بخشی از بازار بین‌المللی صنایع دستی را در اختیار دارد، قابل پذیرش نیست. همچنین بازار جذاب گردشگری، حمایت از هرج و مرج را زیان‌آور می‌کند. لذا دومین تصویری که از این برندها مخابره می‌شود، «امنیت پایدار» است.
علاوه بر این، گردشگران خارجی به‌عنوان سفیران فرهنگی عمل می‌کنند و نقش ویژه‌ای در انعکاس تصاویر خوب فضای داخلی به محیط بیرونی دارند. از طرف دیگر برندسازی «میراث فرهنگی» به خصوص در حوزه «پیوستگی سرزمینی» و «پایداری تاریخی ملت» می‌تواند تصویری از مقاومت و سلحشوری ارایه کند که هرگونه تجاوز را بسیار پرهزینه خواهد کرد.
بنابراین روابط بین‌الملل در عصر حاضر تاثیر بسزایی از عوامل فرهنگی گرفته است و ماهیتی نرم‌افزاری پیدا کرده که بیشتر به‌عنوان تصاویر قابل ارایه تعریف می‌شود. لذا ضروری است که ایران به‌عنوان یکی از کهن‌ترین کشورهای دارنده فرهنگ‌های غیر‌همگون و همچنین با وجود جاذبه‌های فراوان گردشگری و صنایع دستی بی‌نظیر، یک استراتژی واحد برای «برندسازی»در این زمینه‌ها داشته باشد و هرگونه سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در این راستا تعریف شود و سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور به‌عنوان آخرین مرجع صدور هرگونه مجوز سرمایه‌گذاری شناخته شود و نقش عوامل فوق بیش از پیش در روابط خارجی کشور پررنگ گردد.
