تعرض به حریم حوضخانه ثبت ملی شده مهاباد با احداث ساختمان ۸ طبقه/اداره میراث‌فرهنگی مهاباد مجوز ساخت‌وساز را به بهانه طولانی شدن روند بازنگری حریم صادر کرد

صدای میراث: فعالان میراث‌فرهنگی در شهر مهاباد در استان آذربایجان غربی به صدای میراث خبر داده اند که احداث یک ساختمان ۸ طبقه در همسایگی حوضخانه ثبت ملی شده «عباس آقا» و در حریم این اثر تاریخی در قلب شهر مهاباد، آن هم با اطلاع و اجازه رییس اداره میراث فرهنگی مهاباد و البته برغم مخالفت شهردار و فرماندار، احتمال تخریب این اثر ملی را افزایش داده است.

به گزارش صدای میراث، فعالان میراث‌فرهنگی مهاباد با ارسال نامه رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان مهاباد به شهردار مهاباد که رونوشت آن در اختیار مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان آذربایجان غربی ودیگر مقامات این استان قرار گرفته است، تاکید کرده است که با توجه به روند طولانی شدن بازنگری حریم اثر تاریخی و ثبت ملی شده «حوضخانه عباس آقا» امکان ساخت و ساز در حریم این اثر تاریخی وجود دارد.

حوضخانه عباس آقا در کنار مسجد عباس آقا و در مرکز شهر مهاباد در سال ۱۳۸۵ و به شماره ۱۶۳۹۸ به ثبت ملی رسیده و بر اساس شواهد یه عنوان یکی از سالم­ترین بناهای حوضخانه­ای در منطقه غرب کشور از دوره قاجار است که هنوز پابرجا است. هر چند در سال های گذشته بنابه­دلیلی دچار صدماتی گردید اما هنوزبه عنوان یکی از آثار شاخص شهرستان مهاباد شناخته می شود.

در چند روز گذشته و در فضای مجازی خبری نسبت به ساخت‌وساز غیرمجاز در مجاورت این بنای ثبت ملی شده کشور آن هم با اجازه رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان مهاباد منتشر شد و این در حالی است که مسئولان وزارت میراث فرهنگی در هر نقطه کشور خود باید حافظ آثار تاریخی و بویژه آثار ثبت ملی شده کشور باشند و صرف اینکه بازنگری حریم یک اثر تاریخی طولانی شده است نباید اجازه تعرض به حریم آثار و تهدید میراث تاریخی صادر شود.

قانون نیز به روشنی وضعیت ضوابط مربوط به عرصه و حرایم محوطه ها و ابنه باستانی را توضیح داده است و جای تعجب است که رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان مهاباد چگونه برخلاف قوانین جاری میراث فرهنگی اجازه ساخت‌وساز در حریم یک اثر تاریخی را به بهانه طولانی شدن روند بازنگری حریم یک اثر ثبت ملی شده داده است.

براساس قانون، هر گونه ساخت‌وساز، عملیات اجرایی، دخل و تصرف، تفکیک عرصه، تغییر در وضعیت توپوگرافی و تسطیح زمین و هرگونه اقدامی که منجر به تخریب و یا لطمه به عرصه و اعیان اثر تاریخی گردد ممنوع است. حتی انجام فعالیت‌­های باستان­شناسی نیز باید با مجوز رسمی از وزارتخانه، پژوهشگاه و پژوهشکده باستانشناسی ممکن است.

مواردی دیگری که قانون صراحتا در مورد صیانت از عرصه بناهای تاریخی بر آن تاکید کرده است، حاکی از عدم اجازه حفر چاه، پی کنی و مواردی از این دست است. علاوه بر آن برپا کردن هرگونه دکل یا مانع که ارتباط بصری اثر با محیط پیرامون را مخدوش سازد نیز ممنوع است و ساخت‌وساز در عرصه و همچنین حتی عبور ماشین الات سنگین و نیمه سنگین که منجر به تخریب یا آسیب رساندن به عرصه شود از نظر قانونی ممنوع است.

در مورد حرایم و بخصوص حریم درجه یک قانون به وضوح نکاتی را اشاره می کند که شامل عملیات‌های عمرانی و انجام یا صدور مجوز هرگونه عملیات اجرایی، ساخت و ساز، تخریب و نوسازی، گواهی پایان کار ساختمان، ایجاد تاسیسات و نظایر آن در محدوده حریم بدون استعلام و کسب مجوز از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و حضور کارشناس باستان­شناس در حین عملیات ممنوع است و در صورتیکه انجام اقدامات فوق منجربه تخریب یا لطمه به عرصه یا منظر اثر تاریخی گردد، ممنوع است.

حداکثر ارتفاع مجاز مستحدثات در اراضی با کاربری مجاز ساخت در این محدوده با رعایت سایر ضوابط عمومی حریم و استعلام و کسب مجوز از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ۵/۴ متر (یک طبقه) تعیین می­شود و ساخت ساز بیش از ارتفاع تعیین شده ممنوع است.

طرح معماری و مصالح برای نمای ساختمان­ها می­بایست متناسب با ویژگی­های تاریخی فرهنگی اثر باشد و قبل از اجرا باید به تأیید وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برسد. استفاده از مصالح غیرهمگون با ویژگی­های تاریخی فرهنگی اثر و محیط پیرامون در نماسازی ساختمان­ها (نظیر: نمای کامپوزیت، نمای رومی و نظایر آن) ممنوع است.

حال با توجه به این ضوابط که توسط وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به ادارات میراث‌فرهنگی و کارشناسان باستانشناسی ابلاغ شده و لزوم هر نوع فعالیتی چه در عرصه و چه در حریم آثار تاریخی را منوط به اخذ مجوز و استعلام از ادارات میراث‌فرهنگی کرده است، لزوم بازنگری در انجام هر پروژه‌ای در مجاورت مسجد و حوضخانه عباس ­آقا، ضروری است.