صدای میراث: قاچاقچیان اشیای تاریخی در جستجوی مشتری برای یك دستبند ساسانی از جنس طلا در بازار زیرزمینی هستند و 25 میلیارد تومان برای فروش آن قیمت گذاری کرده اند. این دستبند زرین از سال 99 تاكنون با یكبار خروج از كشور و بازگشت مجدد به ایران برای پاک کردن ردپای محل كشف حالا در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی رونمایی شده است.
صدای میراث در مردادماه سال 1402 در گزارشی از ورود اشیای زرین نكا به بازار زیرزمینی اشیای تاریخی خبر داد و اعلام كرد كه قاچاقچیان اشیای تاریخی 60 كیلوگرم از آثار زرین موجود در این محموله را كه قطعه قطعه و مچاله شده از زیر زمین خارج كرده اند بصورت طلای ذوب شده به برخی طلافروشی ها بفروشند.
دستبند ساسانی زرین هم درست در میان همین اشیاء قرار گرفت تا قاچاقچیان آثار تاریخی بتوانند این شیء را در كنار اشیای زرین نكا جا بزنند و به خریداران بازار زیرزمینی اشیای تاریخی بفروشند. اما این دستبند در نهایت به یكی از خریداران آثار زرین نكا رسید كه در شراكت با دو قاچاقچی دیگر سال 99 به مبلغ 4 میلیارد تومان آن هم با دلار 30 هزار تومانی آثار زرین نكا را یكجا خریداری كرده بودند.
ردگیری در بازار زیرزمینی
صدای میراث در هفته های گذشته اما ردگیری دستبند زرین ساسانی جاسازی شده در كنار آثار زرین نكا را آغاز كرد. این گزارش دارای اطلاعات جالبی درباره این شیء تاریخی است كه سفری طولانی را طی كرد تا با یكبار خروج از ایران و ورود مجدد به كشور شناسنامه یك اثر خارجی قاچاق شده را بگیرد و ردپای ایرانی بودن اثر پاك شود.
تبهكاران میراث فرهنگی دستبند زرین ساسانی را سال 99 با استفاده از قاچاقچیان انسان یكبار از ایران به مقصد یكی از كشورهای همسایه در جنوب شرق كشور خارج كردند و چند ماه بعد با بازگرداندن اثر به ایران و جاسازی آن كنار آثار زرین نكا تلاش كردند تا هم ردپای ایرانی بودن اثر را پاك كنند و هم این دستبند زرین دوره ساسانی را در قالب اشیای به دست آمده از محوطه باستانی نكا بفروشند.
صدای میراث توانست در هفته های گذشته با پیگیری از بازار زیرزمینی اشیای تاریخی تصاویر دستبند سرگردان در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی را به دست آورد. سپس این اثر را برای یك كارشناس اشیای تاریخی كه دلبسته آثار تاریخی ایران است و تلاش به بازگرداندن آن ها به كشور دارد در لندن ارسال كرد تا كارشناسی این شیء را به سرانجام برساند.
دستبند ساسانی است
این كارشناس اشیای تاریخی كه صدای میراث از ذكر نام او به دلیل سیاست حفظ حریم خصوصی معذور است، پس از كارشناسی تصاویر ارسال شده اعلام كرد: بین اشیای نكا و دستبند زرین هیچ ارتباطی نیست و كاملا مشخص است كه اشیای نكا و این دستبند به دو دوره متفاوت تاریخی تعلق دارند.
او با بررسی تزئینات اثر اعلام كرد: تزیینات مرتبط با اتصال زنجیر به نگین اصلی كه به نظر می رسد از جنس عقیق است با نگین های كوچكتر متصل شده به اثر شباهت زیادی به آثار بازه زمانی هخامنشی و ساسانی دارد. اما بیشتر شبیه به آثار دوره ساسانی است.
این كارشناس آثار تاریخی افزود: دستبند زرین به احتمال بسیار زیاد متعلق به دوره ساسانی است و شباهت سر جانوری كه به نگین متصل شده است با برخی قاشق چنگال های نقره ای و حتی یك اثر زرینی كه بنده از نزدیك هم دیده بودم متعلق به آثار دوره ساسانی است.
مهاجرت اشیاء شیوه جدید قاچاقچیان
این كارشناس آثار تاریخی در لندن در پاسخ به این سوال كه چرا قاچاقچیان اشیای تاریخی این اثر را یكبار به خارج از ایران ارسال و دوباره به ایران بازگردانده اند؟ گفت: این شگرد جدید قاچاقچیان آثار تاریخی و تبهكارانی است كه می خواهند رد اثر را پاك كنند تا به دام نیفتند.
او افزود: تبهكاران میراث فرهنگی در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی شگردهای بسیار مختلفی برای رد گم كردن آثار دارند. برخی از این افراد به خود بنده گفته اند، اشیایی را كه در ایران به صورت غیرقانونی حفاری و خارج می كنند، عمدا با باندهای قاچاقچی به كشورهای همسایه از جمله افغانستان می فرستند و دوباره وارد ایران می كنند تا محل یافتن اثر را پنهان كنند و به همین دلیل مثلا یك شی باستانی متعلق به ایران را به اشیای یافت شده در پیشاور پاكستان یا حتی محوطه های باستانی افغانستان گره می زنند و با این اقدام هیچكس نمی تواند محل كاوش و اصالت اثر را ردگیری كند.
این كارشناس آثار تاریخی در لندن اعلام كرد: تبهكاران میراث فرهنگی همیشه هم سعی می كند راه های مختلفی را برای قاچاق آثار تاریخی كشف كنند. چون خوب می دانند كه اگر اشیای تاریخی نظیر همین دستبند ساسانی به نقطه ای در ایران ربط داده شود امكان ردیابی و جلوگیری از اقدامات تبهكارانه شان وجود دارد. ولی وقتی بگویند یك شی تاریخی مثلا از افغانستان وارد ایران شده است هیچكس نمی تواند آن ها را به جرم حفاری غیرمجاز در ایران و قاچاق اشیای تاریخی كشور به دام بیاندازد. چون ردگیری اثر غیرممكن می شود. بنابراین دستگاه های متولی نباید گول این حرف ها را بخورند و باید یقه قاچاقچیان را بگیرند و از آن ها بپرسند كه چنین آثار نفیسی چگونه در اختیار آن ها قرار گرفته است؟
رد درخواست 15 میلیارد تومانی برای فروش اثر ساسانی
پیگیری های صدای میراث از بازار زیرزمینی اشیای تاریخی در ایران، لندن و دبی مشخص کرد که دستبند ساسانی زرین که سفری طولانی برای گم کردن ردپای قاچاقچیان و محل کشف اثر داشته است هنوز در ایران است و قاچاقچیان 25 میلیارد تومان برای فروش این اثر قیمت گذاری کرده اند. سال گذشته یکی از خریداران بازار زیرزمینی اشیای تاریخی حاضر به پرداخت 15 میلیارد تومان برای خرید این اثر نفیس و ارزشمند متعلق به دوره ساسانی شده بود که فروشنده حاضر به دریافت این مبلغ نشد و آنرا به قیمتی بیشتر برای فروش گذاشته است. با این حال پیگیری های صدای میراث مشخص کرده است که این اثر سرگردان در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی در ایران است و هنوز از کشور خارج نشده است.
