مریم جلیلوندفرد؛
خبرنگار/
صدای میراث: عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به مدت یک دهه ریاست فراگیرترین رسانه این کشور را برعهده داشت. او هنگام ورود به وزارت میراث فرهنگی و در مواجهه با خبرنگاران خود را یک رسانه‌ای تمام عیار خواند. منظور آن بود که رسانه‌های حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همچنان از حمایت این وزارتخانه برخوردارند.
اما در عمل روابط‌عمومی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برخوردی جدا از استراتژی وزیر میراث‌فرهنگی بروز داده است. نگاه رسانه‌ای وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چنان پیش پا افتاده است که رسانه‌های این حوزه به ویژه رسانه‌های مستقل حوزه خود را تبدیل به یک ابزار اطلاع‌رسانی یکسویه کرده است.
براساس قوانین بالادستی گردش جریان آزاد اطلاعات حق افکارعمومی، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران است و تمامی رسانه‌هایی که با رعایت قوانین رایج کشور اقدام به فعالیت رسانه‌ای می‌کنند باید حق دسترسی به اطلاعات را داشته باشند. اما روابط‌عمومی وزارت میراث فرهنگی در دوره وزارت عزت‌الله ضرغامی، نه تنها این حق را از رسانه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دریغ کرده است که در بیشتر موارد حتی خبرنگاران رسانه‌های مستقل را نیز بصورت گزینشی و به نوبت در برنامه‌های نمایشی دعوت کرده است.
در این مدت نشست‌های متعدد و مهمی چه با حضور و چه بدون حضور وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شده است که نه تنها جنبه تخصصی داشته‌اند که باید به نحو احسن و با حضور تمامی خبرنگاران رسانه‌های رسمی و غیررسمی، مستقل و غیرمستقل اطلاع‌رسانی می‌شدند. اما چنین اتفاقی رخ نداده است. بعضا شاید از نمایندگان برخی رسانه‌ها آن هم با نوبت‌بندی عجیبی که توسط روابط‌عمومی وزارت میراث‌فرهنگی اعمال شده است، حق حضور در برنامه‌های مختلف از تمامی خبرنگاران و رسانه‌های حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ستی سلب شده است. این موضوع مورد تاکید بسیاری از خبرنگاران این حوزه است. اما برغم اعلام مکرر خبرنگاران تمهید خاصی برای حل این مشکل اندیشیده نشده است.
نمونه‌های متعددی از تبعیض رسانه‌ای موجود در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی وجود دارد و روزنامه‌نگاران و خبرنگاران این حوزه کاملا بدان واقف هستند. نمونه بارز آن این که سایت خبری – تحلیلی صدای میراث که از سال ۱۳۹۷ تاکنون به انتشار گزارش‌ها و خبرهای اختصاصی در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی پرداخته و برخی از آن‌ها نیز به مذاق مدیران این وزارتخانه خوش نیامده است، تقریبا بطور کامل از پوشش نشست‌ها، مراسم‌ها و رویدادهای سه حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی حذف شده است. برغم پیگیری‌های شفاهی این سایت از روابط‌عمومی وزارت میراث‌فرهنگی برای امکان حضور در برنامه‌های تخصصی و نشست‌های خبری و رویدادهای متعدد حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، اما روابط‌عمومی وزارت میراث‌فرهنگی از زمان روی کار آمدن دولت جدید، هیچگاه به این درخواست‌ها واکنش منطقی نشان نداده و حتی زمینه حذف صدای میراث از برنامه‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را نیز هموار کرده است.
نمونه این ادعا مراسم رونمایی از نقش برجسته مسترد شده از انگلستان است که صبح امروز در موزه ملی ایران رونمایی شد و صدای میراث به این برنامه دعوت نشد. البته که صدای میراث پیشتر در گزارشی به قلم «میلاد وندایی» اصالت نقش برجسته مسترد شده از انگلستان را که گفته می شود متعلق به یک نجیب زاده ساسانی است تا پایان بررسی‌های کامل باستان‌شناسی و انجام آزمایشات تخصصی زیر سوال برد و هنوز هم معتقد است که رونمایی عجولانه از اثر مسترد شده تا پایان بررسی‌های کارشناسی و تخصصی اشتباه بوده و این اثر نباید تا پایان بررسی‌ها و تایید اصالت براساس آزمایشات گوناگون در معرض دید عموم در موزه ملی ایران به عنوان موزه مادر کشور قرار می‌گرفت. شاید به همین دلیل صدای میراث از حضور در رونمایی از این اثر، همچون بسیاری از برنامه‌های پیشین وزارت میراث فرهنگی حذف شده است. حتی وقتی خبرنگار این رسانه از روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی پیگیر چرایی حذف حضور نماینده صدای میراث از رویداد رونمایی از اثر مسترد شده شد، به جای پاسخگویی منطقی به اعتراض صدای میراث تنها به نوشتن این جمله غیرمعقول بسنده شد که «به دلیل محدودیت فضا امکان دعوت نبود.» پس از آن نیز آیکون‌های کودکانه واتساپی برای خبرنگار ارسال شد که هیچ معنا و مفهومی ندارد. روابط‌عمومی وزارت میراث‌فرهنگی نیز حتی به خود زحمت پاسخگویی به تماس‌های مکرر خبرنگار صدای میراث را نداد.
این موضوع تنها مربوط به سایت صدای میراث نمی‌شود و پیگیری خبرنگار صدای میراث از خبرنگاران رسانه‌های مختلف نیز مشخص کرد که سیاست روابط‌عمومی وزارت میراث فرهنگی حذف خبرنگاران مستقل و پرسابقه حوزه‌های سه‌گانه وزارت میراث‌فرهنگی و جایگزینی آن‌ها با خبرنگارانی است که هیچ اطلاعی از حوزه‌های تخصصی این وزارتخانه ندارند و به تازگی به جمع خبرنگاران این حوزه افزوده شده‌اند. با این رویکرد البته امکان خبرسازی و خبررسانی یکسویه در رسانه‌ها برای روابط‌عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز مهیا می‌شود و چالش مسئولیت در روابط‌عمومی به شدت کاهش می‌یابد.
نتیجه آن که رویکرد روابط‌عمومی وزارت میراث فرهنگی در بخش کلان و معاونت های این وزارتخانه تقسیم‌بندی رسانه‌های داخلی کشور به رسانه‌های همسو و غیرهمسو است و در این راستا حتی رسانه‌های منتقد را نیز گاه به عنوان رسانه متخاصم در نظر گرفته است. در صورتی که رسانه‌های مستقل حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و حتی خبرنگاران منتقد در رسانه‌های رسمی به عملکرد و وقایع رایج در حوزه عملکرد سه‌گانه وزارت میراث فرهنگی در بسیاری از مواقع از بسیاری از فجایع در حوزه‌های ماموریت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی جلوگیری کرده‌اند.
روابط‌عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی باید این نکته را در نظر داشته باشد که رسانه‌های حوزه میراث فرهنگی و خبرنگاران منتقد منصف در این حوزه، هرگز اعتبار و عملکرد رسانه‌ای خود را فدای بازی‌های یکسویه و منفعت‌طلبانه روابط‌عمومی این وزارتخانه نمی‌کنند. رسانه‌های این حوزه و خبرنگاران مسئولیت‌پذیر در انتشار اخبار دقیق و صحیح، چه حالا که عنوان وزارتخانه بر ارگ آزادی نشسته است و مدیرانش در قالب معاون وزیر خود را مبرا از هرگونه پاسخگویی و کوتاهی در امر اطلاع‌رسانی می‌‌دانند و چه آنزمان که سازمانی در کسوت معاونت ریاست جمهوری بود، هرگز وظیفه مهم اطلاع‌رسانی را زمین نگذاشتند و برای خوشامد مدیران روابط‌عمومی‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی که رفتار سلیقه‌‌ای در برخورد با خبرنگاران و جریان ازاد اطلاع‌رسانی این حوزه به قیمت حذف و بی‌مهری به خبرنگاران کارکشته رسانه‌های مستقل و رسمی در پیش گرفته‌اند، مسئولیت حرفه‌ای خود در نقد عملکردها و انتشار گزارش‌های مرتبط با حفظ و صیانت از آثار تاریخی و وضعیت گردشگری و اوضاغ بغرنج هنرمندان صنایع‌دستی را کنار نمی‌گذارند.
