صدای میراث: سمنهای میراثفرهنگی استان تهران در نامهای به رییس بنیاد مستضعفان و جانبازان، از او خواستند پرونده پیگیری تصاحب شمار جدیدی از کاخها را متوقف و مالکیت تمامی اماکن تاریخی در اختیار آن بنیاد و آثار منقول خارج شده از کاخهای که در انبارهای بنیاد مستضعفان و جانبازان نگهداری میشود، به وزارت میراثفرهنگی واگذار کند.
درخواست سازمانهای غیردولتی مردم نهاد میراثی شهر تهران از پرویز فتاح پس از آن ارایه شده است که رییس بنیاد مستضعفان و جانبازان در روزهای گذشته با طرح موضوعات مرتبط با بناهای تاریخی شهر تهران از جمله موضوع کاخ مرمر که به گفته او زمانی که در اختیار افراد و نهادهای مختلف بود، در این اثر تاریخی استخر و سونا و جکوزی ساختند یا آتش به جان آن افتاد، به دخل و تصرف در بناهای تاریخی متعلق به بنیاد مستضعفان از سوی نهادهای مختلف اشاره کرد و خواستار آن شد که دستگاهها اموال و آثار متعلق به بنیاد را بازگردانند. این اظهارات موجی از واکنشهای مختلف از سوی اشخاص و نهادهایی که پرویز فتاح در اظهاراتش به آنها اشاره کرده بود به راه انداخت.
حالا شبکه سمنهای میراثی استان تهران با ارسال نامهای به پرویز فتاح، رییس بنیاد مستضعفان و جانبازان از او خواسته است علاوه بر در اختیار گذاشتن مالکیت کاخ مرمر تهران به وزارت میراثفرهنگی، کاخهای نیاوران و سعدآباد را نیز به این وزارتخانه بازگردانده و آثار تاریخی خارج شده از کاخهای مختلف را که در انبارهای آن بنیاد نگهداری میشوند به وزارت میراثفرهنگی، گردشگی و صنایعدستی بازگرداند.
کاخهای نیاوران و مرمر و سعدآباد را به مردم بازگردانید
در نامه انجمنهای غیردولتی مردمنهاد حوزه میراثفرهنگی استان تهران خطاب به پرویز فتاح رییس بنیاد مستضعفان و جانبازان آمده است: «اظهارات اخیر جنابعالی در تلویزیون بازتابهای بسیاری در شئون مختلف جامعه داشت. ما، شبکه سمنهای میراثی استان تهران که در بر گیرنده سازمانهای مردمنهاد کوشا در حوزههای میراثفرهنگی، میراث معنوی، صنایعدستی، و گردشگری در استان تهران هستیم، نیز ضمن سپاسگزاری از طرح مسائل مبرم آن نهاد با مردم و درخواست پیگیری برخی شبهات مطرح شده دیگران درباره پرونده و سرانجام آتش زدنها، تابلوها و فرشهای مکانهای تاریخی مورد بحث و نیز پیگیری وضعیت دیگر کاخها و مکانهای تاریخی، علاقمندیم توجه جنابعالی را به موضوعات مهم دیگر نیز جلب کرده و از جنابعالی برای اقدام در این خصوص طلب یاری نماییم.»
در ادامه این نامه آمده است: «همانگونه که میدانید مبنای طرح موضوع مالکیت بنیاد مستضعفان بر کاخهای مرمر، سعدآباد و نیاوران، حکم مورخ ۱۴ اسفندماه ۱۳۵۷ امامخمینی است که در آن گفته شده: «تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی و شاخهها و عمال و مربوطین به این سلسله که در طول مدت سلطه غیرقانونی از بیتالمال مسلمین غصب نمودهاند، به نفع مستضعفین و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره شود». مبنای حکم ایشان این بود که چون حکومت سلسله پهلوی غصبی بوده، بنابراین اموالی هم که در این دوره توسط آن ها و عمالشان بهدست آمده، غصبی است.»
این شبکه در نامه خود خطاب به رییس بنیاد مستضعفان و جانبازان افزوده است: «چنانکه دکتر طهماسب مظاهری سرپرست پیشین بنیاد نیز اشاره کردهاند، کاخهای سعدآباد، نیاوران و مرمر از شمار اموال شخصی خانواده پهلوی خارج بوده و میتوان مالکیت عمومی را بر آنها حاکم دانست. برای نمونه، کاخ مرمر در دوره سلطنت رضاشاه با هزینه شهرداری تهران ساخته شده و بعدتر نیز از سوی دولت به شهرداری واگذار شد؛ کاخ نیاوران از اساس به عنوان مهمانسرای دولت ساخته شد و حالت خانهای سازمانی داشت و به همین سبب بخشی از عرصه جنوبی آن به پارک تبدیل شده و در اختیار مردم قرار گرفت و مجموعه سعدآباد نیز گرچه بعدها به نام فرزندان رضاشاه سند خورد، اما با بودجههای عمومی و دولتی ساخته شده بود. از اینرو، مستقل از آنچه در اسناد مالکیت این کاخها نوشته شده، آنها ماهیتا جزو اموال عمومی محسوب شده و متعلق به قاطبه مردم ایران هستند و لذا از شمول مالکیت یا تصرف بنیاد مستضعفان خارج میباشند.»
موازیکاری نکنید
شبکه سمنهای میراثی استان تهران در ادامه نامه خود خطاب به پرویز فتاح با طرح سوالاتی تاکید کرده است: «این موضوع علاوه بر جنبه حقوقی، جنبه کاربردی و بهرهبرداری نیز دارد که به موضوع فعالیت بنیاد مستضعفان مربوط میشود. علیالقاعده وظیفه بنیاد برابر حکم حضرت امام، این است که اموال شخصی سلسله پهلوی و شاخهها و کارگزاران آنها را بگیرد و برای مستضعفان به مصرف برساند. در این حال اگر بنیاد کاخهای سعدآباد، نیاوران و مرمر را بگیرد، آیا باید آنها را بفروشد تا درآمد فروش آنها را صرف مستضعفان نماید؟ آیا باید در اراضی این کاخها برای محرومان و مستضعفان خانهسازی کند؟ و یا به چه شکل دیگری باید آنها را به مصرف خدمترسانی به مستضعفان نماید؟»
در ادامه این نامه آمده است: «طبیعی است که در عمل هیچیک از این گزینهها متصور و شایسته نبوده و همچنان که جنابعالی نیز در صحبتهای اخیر لطف و توجهتان به میراث تاریخی را نشان دادهاید نمیتوان کاخهایی را که جزو مواریث تاریخی و فرهنگی یک ملت هستند به این اشکال یا به اشکال مشابه از میان برد. همچنین اگر بنیاد قرار را بر این بگذارد که این کاخها را در اختیار گرفته به شکل موجود حفظ کند و در اختیار بازدید عمومی قرار دهد، باید گفت اولا درآمد حاصل از فروش بلیت این کاخها به آن اندازه نیست که کمکی به وضع حال مستضعفان نماید، ثانیا بنیاد باید دانش تخصصی و هزینههای هنگفتی را صرف نگهداری و مرمت مداوم این کاخها نماید که با توجه به وظایف بنیاد مبنی بر اختصاص هزینهها به مستضعفان علیالقاعده توجیهپذیر نیست. ثالثا در این صورت موازیکاری تخصصی با نهادی دولتی در زمینه موزهداری نیز پیش میآید که خلاف اصول مرمتی، میراثی، و مدیریتی است.»
انجمنهای میراثی استان تهران در پایان نامه خود خطاب به پرویز فتاح «مصرانه» از او خواستهاند: «ضمن بستن پرونده پیگیریِ آن نهاد برای تصاحب شمار جدیدی از کاخها، دستور فرمایید با وجود همه نقدهایی که بر عملکرد وزارت میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری داریم، دیگر اماکن همانند نیز در اختیار این وزارتخانه که مسئول و متولی میراثفرهنگی کشور است قرار گیرد، تا این مواریث فرهنگی در سازمان اصلی خود قرار یابند و با موازین تخصصی نگهداری و ترمیم شوند. این درخواست درباره اموال تاریخی منقولی که طی این سالها از این کاخ ها خارج شده و گویا در انبارهای بنیاد قرار دارند نیز صدق میکند و باشد که این جنابعالی باشید که این عمل نیک را به نام خود در تاریخ آن بنیاد ثبت کنید.»