مجتبی گهستونی؛
روزنامه‌نگار و فعال میراث‌فرهنگی و گردشگری/
صدای میراث: در دومین روز از نشست تخصصی ترویجی با موضوع «سازمان های غیردولتی و گردشگری پایدار شهرهای خلاق» که از تاریخ۱۳ الی۱۵ آذر ماه در رشت با حضور گروه کاری تشکل‌های غیردولتی حامی گردشگری و توسعه پایدار کشور، مدیران و نمایندگان سازمان های مردم نهاد کشور برگزار شد، برخی نمایندگان مجلس، فعالان و کارشناسان حوزه گردشگری به سخنرانی پرداختند.
گردشگری حیات خلوت دولت ها بود
جبار کوچکی‌نژاد نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی با حضور در نشست تشکل‌های غیردولتی در رشت اعلام کرد: برغم اینکه در قانون برنامه توسعه تاکید کرده بودیم که دولت حجم بدنه‌اش را کاهش دهد، اما به دلیل درک ضروریات و نظر به اهمیت وجود وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، تشکیل این وزارتخانه با موافقت مجلس روبرو شد.
رئیس فراکسیون گردشگری مجلس گفت: گردشگری حیات خلوت دولت‌ها بود و ما برای اینکه گردشگری را در حوزه برنامه‌ریزی وارد کنیم طرح تشکیل وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را امضاء کردیم.
جبار کوچکی‌نژاد افزود: رای‌گیری برای تاسیس این وزارتخانه بسیار دشوار بود. اما مدام با مجامع گردشگری جلسه داشتیم و در نهایت با کمک مجامع ذیربط این طرح رای آورد.
وی گفت: با وازتخانه شدن میراث فرهنگی، تثبیت مدیریت را در این وزارتخانه شاهد خواهیم بود و امور این وزارتخانه مدام تحت نظارت نمایندگان مردم است. البته هنوز شرح وظایف وزارتخانه مصوب نشده است و دولت ششماه فرصت دارد شرح وظایف وزات میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را به دولت ارائه دهد.
رئیس فراکسیون گردشگری مجلس تاکید کرد: این نوع نشست‌ها و همراهی تشکل‌ها می‌تواند به ما کمک کنند تا جهت‌گیری و شرح وظایف وزارتخانه را تصویب کنیم و راهکار چگونگی حمایت دولت از تشکل‌ها هم تدوین شود.
کوچکی‌نژاد ابراز امیدواری کرد: در قانون برنامه توسعه بر صنعت گردشگری تاکید و تصریح شده است که هر اقدامی در این حوزه باید زیر نظر وزارت گردشگری باشد.
به گفته او، یکی از فاکتورهای رفع موانع پیش روی شما تشکل‌ها، تصریح قوانین است و امید داریم گام‌های موثری جهت حمایت از نهادهای مردمی و تشکل‌های غیردولتی برداریم.
نماینده رشت تاکید کرد: فراکسیون گردشگری مجلس شامل حدود یکصد نماینده است و تلاش داریم نظرات تشکل‌ها را نیز در این فراکسیون جمع‌بندی کنیم.
این نماینده مجلس افزود: به نظر می‌رسد می‌توان یک معاونت در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای حمایت و تسهیل ارتباط تشکل‌های غیردولتی با سطوح مدیران مختلف و رده اول آن وزارتخانه ایجاد کرد.
سازمان های مردم نهاد و اقدامات پژوهشی شهرهای خلاق
شبکه شهرهای خلاق در یونسکو مطرح است و از ایران نیز چهار شهر رشت، اصفهان، سنندج و بندرعباس در لیست شهرهای خلاق یونسکو ثبت شده‌اند. با این حال مدیر شهرهای خلاق کمیته ملی یونسکو با حضور در نشست تشکل‌های مردم‌نهاد حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در رشت اعلام کرد: کمترین تعداد شهرهای خلاق در زمینه موسیقی را در یونسکو داریم و اکنون افتخار داشتیم امسال شاهد ثبت سنندج در لیست شهرهای خلاق باشیم.
رضا فخرزاده مدیر شبکه شهرهای یونسکو در کمیسیون ملی یونسکو گفت: یونسکو یک برای ارتباط میان دولت ها، سازمان های مدنی و مردم ایجاد شده است. برندهای این سازمان متعلق به مردم است و غیر مردم هیچ نهادی امکان توسعه این برندها را ندارد.
وی افزود: شهر خلاق روشی راهبردی برای تفکر است. خلاقیت شرط اول سیستم های مدیریت است. شهر خلاق نیازمند شهروند خلاق است. به این ترتیب شما هستید که طرح و ایده می‌دهید و اجرا می‌کنید. شهر خلاق می‌تواند یک محرک مدنی هم باشد.
مدیر شبکه شهرهای کمیسیون ملی یونسکو بیان کرد: در سال ۲۰۱۵ حدود دویست رستوران فعال در شهر رشت داشتیم. اکنون بعد از قرار گرفتن رشت در لیست شهر خلاق، ۷۲۴ رستوران فعال در این شهر داریم.در حقیقت این اتفاق مشخص می کند که شهر خلاق به جایی نگاه می کند که پتانسیل در شهر وجود دارد اما بدلیل وجود برخی سیستم های شهری، چندان مورد توجه قرار نمی گیرد.
فخرزاده گفت: زمانیکه یک شهر خلاق بوجود می آیند، نگاه های اقتصادی به سوی این شهر بیشتر جلب می شود. اگر شهر خلاق بوجود آید و اتفاقی در آن رخ ندهد، صرفا سیاهه نویسی کردیم.
وی تاکید کرد: آموزش مداوم شرط اصلی حرکت در یونسکو است. شهر خلاق وظیفه اش آموزش شهروندی است. حال این پرسش به وجود می آید که آیا دستور پخت ۱۱۸ غذای گیلانی در رشت آموزش داده شده است.
مدیر شبکه شهرهای کمیسیون ملی یونسکو اظهار داشت: گردشگری غذا یکی از پر سودترین گردشگری های جهان بویژه در حوزه آموزش است. خلاقیت محصولی، خلاقیت فردی، خلاقیت مکانی، نمادی از رشد و برند یک شهر محسوب می شوند.
وی با اشاره به اینکه صنایع دستی، هنرهای بومی، طراحی، ادبیات و موسیقی، خوراک، فیلم و هنرهای رسانه ای، هفت عرصه تعیین شده یونسکو در لیست شهرهای خلاق است بیان کرد: استفاده از سازمان های مردم نهاد برای اقدامات پژوهشی شهرهای خلاق بسیار اثرگذار خواهد بود. لذا وجود اداره ای بنام اداره خلاقیت و نوآوری در شهرداری ها واجب است.
شهرهای یادگیرنده
تاکید یونسکو بر شهرها بوده اما به این معنا نیست که ظرفیت موجود در روستاها را نادیده می گیرد. تاکید یونسکو بر حفظ فرهنگ های بومی است. می توان از ایران پیشنهاد ثبت روستاهای خلاق را به این سازمان بین المللی ارائه داد.
مدیر آموزش کمیسیون ملی یونسکو در ایران فت: آموزش نه تنها یکی از اهداف توسعه پایدار است بلکه یکی از ابزارهای لازم در این مسیر است. یونسکو کشورهای عضو را برای اجرای برنامه های آموزشی در سطح ملی و منطقه ای و بین المللی تشویق می کند. یکی از ابزارهای یونسکو عنوان شهر یادگیرنده است. شهر یادگیرنده شهری ایمن است که چالش های مردم را به حداقل می رساند، شهری انعطاف پذیر که می تواند پایدار باشد.
دکتر نسرین فخری افزود: عنوان شهر یادگیرنده در سال ۲۰۱۳ ابداع شد. یادگیری باید مستمر بوده و از شمول و رفاه برخوردار باشد. به همین دلیل نقشngoها در ارائه آموزش های غیر رسمی در بطن محله ها، خانواده ها و محیط های کار بارز و مشخص می شود.
تاکید بر جریان سازی تشکل ها
یک فعال گردشگری تاکید کرد: سازمان‌های غیردولتی مردم‌نهاد در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی باید جریان‌ساز باشند و مطالبه‌گری کنند.
میکائیل نظری گفت: با عنصر خلاقیت داشته های خود را بهتر عرضه می کنیم. در خلاقیت یک ارتباط قلبی میان گردشگر و مقصد سفر ایجاد می شود. در بخش فرهنگ و هنر زمینه های ابراز خلاقیت و ایجاد جاذبه بسیار بالاست.
روایت برای گردشگری خلاق
رضا دبیری‌نژاد راهنمای موزه نیز با تاکید بر اهمیت روایت برای گردشگری خلاق گفت: ذاتا هیچ سوژه خلاقانه‌ای نداریم و آنچه تمایز ایجاد می‌کند، روایت است که حاصل راوی و چیدمان آن است که خلاقیت ایجاد می کند. روایت نیز توالی رویدادهاست.
برندسازی در تشکل های غیر دولتی
یک کارشناس برندسازی در سازمان‌های غیردولتی گفت: ما روزانه تحت تاثیر برندهای مختلف هستیم و چشم های ما بیش از شش هزار تبلیغ را در روز شاهد است. اما چگونه در ان جی اوها می توان برندسازی کرد.
مهدی ترکمان افزود: برندسازی از علوم مختلفی نشات می گیرد. دانش برندسازی در شاخه های مختلف پیش رفته است. برندسازی در سازمان های دولتی و غیر دولتی یک معنا دارد. در هر جا که حضور داریم دست به انتخاب میان برندها می زنیم.
وی با اشاره به اینکه برندسازی برای سازمان ها امتیازاتی دارد اظهار داشت: این امتیازها شامل نشانه کیفیت خدمات، منبع مزیت رقابتی، ابرازی برای ارائه جنبه های منحصر به فرد خدمات می شود. همچنین دو بال اصلی برای برندسازی یعنی بال عملکرد و دیگری بال ارتباطات را داریم.
ترکمان تاکید کرد: سه اصل اساسی برندسازی شامل تمرکز، یکپارچگی و تکرار و تکنیک های برندسازی شامل داستان گویی، هویت بصری یکچارچه و کمپین همه جانبه است.
وی با اشاره به برندسازی در تشکل های غیر دولتی که بسیار دغدغه آفرین است گفت: عوامل موثر بر پذیرش تشکل های غیر دولتی شامل منابع انسانی، نحوه مذاکره، سودمندی و نفع عامه، روشن بودن ماموریت و شفافیت مالی است. همچنین اصول اختصاصی برندسازی تشکل ها شامل متمرکز شدن، متمایز شدن، همکاری کردن، شفافیت مالی،اخلاقی بودن، حضور در فضای دیجیتال است.
