توسط : 
حسین عباسی مهر؛
سرپرست پایگاه میراث‌فرهنگی شهر تاریخی شیراز/
صدای میراث: شهرخیال انگیز شیراز بعنوان محدودۀ شهری واجد ارزش ثبت ملی شناخته شد. شهر تاریخی شیراز براساس شواهد و تحلیل‌های شهرسازانه و روایات معتبر تاریخی یکی از معدود شهرهای ایرانی است که از ابتدا بصورت سازماندهی شده و با ساختار دایره‌ای شکل که طرح آن برگرفته از شهرهای سلف خود مانند شهر گور و دارابگرد بود، طرح‌ریزی و ساخته شده است.
جای جای این شهر تاریخی می‌توان، نمونه ساختارهای شهری دوره‌های مختلف مهم و تاثیرگذار ۱۳۰۰ سال اخیر را دید. هر سوی این شهر معرف یک دوره مهم تاریخی است. از جمله، ساختار شهری دوره اولیه اسلامی که در اطراف مسجد جامع عتیق نمود پیدا کرده است.
ساختار شهری دوره اتابکی و ایلخانی در محدوده‌های مرکزی و غربی شهر، ساختار شهری دوره صفوی در محدوده‌های اطراف مدرسه خان و ساختار دوره زندیه که در زمان پایتخت شدن این شهر، فضاهای منحصر به فرد شهری در محدوده‌های مجموعه زندیه و وکیل ایجاد شده است.
ویژگی های منحصر به فرد دیگری از جمله ساختار یکپارچه و ارگانیک و به هم فشرده شهری، مراکز محلات و فضاهای همسایگی خاص و بناهای ویژه و شاخص، این شهر تاریخی را بی‌نظیر و منحصر به فرد کرده است.
شهر تاریخی شیراز علاوه بر دارا بودن ویژگی‌های کالبدی فوق دارای یک ویژگی منحصر به فرد است که هیچیک از شهرهای تاریخی ایران تا به این اندازه دارای آن نیستند. قدمگاه و محل رشد و زندگی بزرگانی چون حافظ، سعدی، ملاصدرا، شیخ روزبهان، سیبویه حکیم و صدها شخصیت بزرگ هنر و ادب و فرهنگ بوده و این ویژگی منحصر به فردی است که اگر هر شهری در ایران تنها افتخار حضور یکی از بزرگان یاد شده را در خود داشت، می‌بایست بر سایر شهرها و مناطق تاریخی مباهات ورزد.
شیراز، شهری است که حافظ را در خود پرورش داد. چه بسا بسیاری از مفاهیم بلند ساخته و پرداخته شعر حافظ تحت تاثیر ساختار کالبدی و فضای این شهر خیال‌انگیز شکل گرفته باشد که البته نشانه‌های آن را در بسیاری از ابیات ایشان می‌توان دید.
صبح‌های اوایل بهار، گذرهای باریک و پیچ در پیچ این شهر تاریخی، با انتشار بوی مسحور کننده بهار نارنج و هوای دلپذیر متعادل آن و ترکیب آن با فضای معماری و شهری و خانه‌های راز آلود در پرده نشسته در پس دیوارهای یکدست آجری آن، تبدیل به چنان فضای خیال‌انگیز و رازآلودی می‌شود که از هر عابر خیال‌پرور مستعدی می‌تواند شاعر و ادیب و فلسوف بسازد.
این شهر خیال‌انگیز هنرمندپرور، نه تنها درخور ثبت ملی که لایق شناساندن به جهانیان بعنوان شهری است که معرف فرهنگ و هنر فاخر این سرزمین است. با این حال اولین قدم که ثبت ملی بافت تاریخی است با خواست عمومی مردم شریف شیراز و با تلاش بی‌وقفه همکاران پایگاه میراث‌فرهنگی شهر تاریخی شیراز و حمایت مسوولین میراث‌فرهنگی استان و وزارت میراث‌فرهنگی رقم خورد و امید است این قدم مهم، مقدمه‌ای برای حفاظت بیشتر از این شهر تاریخی و ثبت جهانی آن به عنوان شهر ادب و فرهنگ و هنر ایران زمین شود.
