صدای میراث: بحران کرونا ضعف‌های ریشه‌ای برنامه‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در بخش گردشگری را آشکار کرد و در صورت تداوم روند فعلی فروپاشی در انتظار صنعت گردشگری ایران است.
معاونت گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سال گذشته پس از حوادث پی در پی سال گذشته که تاثیر مستقیم بر صنعت گردشگری ایران گذاشت و به کاهش شدید سفرهای داخلی و ورودی انجامید در اقدامی تبلیغاتی از تدوین برنامه خروج از بحران گردشگری در مواقع دشوار خبر داد اما بحران شیوع کرونا در ایران به خوبی مشخص کرد که نه تنها وزارت میراث‌فرهنگی کشور و معاونت گردشگری آن وزارتخانه قادر به مدیریت صنعت گردشگری کشور در بحران نیست، که نبود برنامه جامع مدیریت بحران در صنعت گردشگری ایران زیان هنگفتی به فعالان این صنعت وارد کرده است.
فعالان صنعت گردشگری کشور و انجمن‌های گردشگری و هتلداری ایران در گفت‌وگوهای متعدد با رسانه‌ها در هفته‌ها و روزهای گذشته از زیان هنگفت ۴۲۰۰ میلیارد تومانی خبر دادند. حرمت‌الله رفیعی رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران گفته است که ۱۲۰۰ میلیارد تومان از این میزان متعلق به ۳۵۰۰ شرکت خدمات مسافرتی فعال در کشور با ۳۵ هزار پرسنل کاری است و جمشید حمزه‌زاده نیز اعلام کرده است که بحران کرونا ۳ هزار میلیارد تومان تنها به بخش هتلداری کشور با برخورداری از ۸۰ هزار نیروی شاغل خسارت وارد کرده است.
انجمن‌های گردشگری و هتلداری کشور در نامه‌نگاری‌های متعدد با وزارت میراث‌فرهنگی و دولت خواستار تدوین برنامه‌های برای خروج از بحران شدند. حتی انجمن‌های هتلداری و گردشگری خبر داده‌اند که در صورت تداوم روند کنونی در صنعت گردشگری ایران با توجه به شیوع کرونا در ایران احتمال بیکاری ۶۰ هزار نیروی شاغل در بخش هتلداری و شرکت‌های خدمات مسافرتی کشور در آینده نزدیک وجود دارد.
انجمن صنفی شرکت‌های خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران پیش‌بینی کرده است با تداوم روند فعلی، بیش از ۲۰ هزار نیروی شاغل در شرکت‌های خدمات مسافرتی شغل خود را از دست خواهند داد.
جامعه هتلداران ایران نیز برآورد کرده است با روند کنونی در بحران گردشگری کشور، برآورد می‌شود حدود ۳۰ هزار از شاغلان در صنعت هتلداری ایران نیز شغل خود را در آینده نزدیک از دست بدهند و بیکار شوند.
وعده‌های پساکرونایی
در این شرایط وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مرتفع شدن مشکلات صنعت گردشگری کشور و خروج از بحران این صنعت را که با زیان‌های مالی در اسفندماه سال ۹۸ تاکنون همراه شد به دوران پساکرونا منتقل کرده و گفته است که در شرایط پساکرونا گردشگری ایران با جهش بالا مواجه می‌شود.
این اظهارات در شرایطی صورت می‌گیرد که پیش‌بینی می‌شود به دلیل نبود برنامه خروج از بحران در معاونت گردشگری کشور در صورت تداوم بیماری کرونا تا پایان سال در ایران و حتی استمرار آن تا سال آینده، صنعت گردشگری ایران راهی جز اعلام ورشکستگی و تعطیل واحدهای گردشگری و اقامتی ندارد.
معاونت گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سالیان طولانی است که شعار گردشگری مجازی را مطرح کرده است. اما بحران کرونا مشخص کرد وزارت میراث‌فرهنگی نه تنها توان برگزاری یک تور مجازی حرفه‌ای متشکل از گروه‌های گردشگر مجازی ندارد که حتی قادر به تامین زیرساخت‌های ایجاد چنین روشی نیز نبوده است و گردشگری مجازی برای این وزارتخانه و معاونت گردشگری کشور تنها به معنای راه‌اندازی چند سایت ناقص و بدریخت معرفی جاذبه‌های گردشگری کشور آنهم به غیرحرفه‌ای‌ترین شکل ممکن است.
نگاه معاونت گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور به گردشگری مجازی تنها راه‌اندازی سایت‌های اداری مرتبط با سفر و گردشگری یا سایت‌های رزرواسیون است. در حالی که گردشگری مجازی مفهومی فراتر از رویکرد موجود در معاونت گردشگری دارد.
بحران کرونا اما به خوبی فقدان برنامه مشخص در وزارت میراث‌فرهنگی و معاونت گردشگری آن وزارتخانه برای برپایی تورهای مجازی را به خوبی مشخص کرد و شعار گردشگری مجازی در ایران را به چالش کشید.
ناتوانی در مدیریت بحران
معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی که حالا دبیری کمیته گردشگری و فضاهای ورزشی ستاد ملی مقابله با کرونا را برعهده دارد در سه ماه گذشته هیچ برنامه جامعی برای خروج از بحران گردشگری نداشته است و حتی توان برنامه‌ریزی برای عبور از بحران را نیز از دست داده است. بحران کرونا چنان ضعف‌های معاونت گردشگری کشور را در برنامه‌ریزی برای خروج از وضعیت نامشخص گردشگری را آشکار کرده است که فعالان گردشگری کشور نیز در نامه‌نگاری های مکرر خود با وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و در گفت‌وگو با رسانه‌ها بر این موضوع تاکید کرده‌اند.
بسته معاونت گردشگری کشور برای خروج فعالان گردشگری از وضعیت آشفته فعلی تنها به امهال سه ماهه تسهیلات بانکی، امهال سه ماهه مالیاتی، امهال در پرداخت قبوض آب و برق و گاز به مدت سه ماه و درخواست از مردم برای پس نگرفتن پول‌هایی است که برای خرید بسته‌های سفر و اقامت از شرکت‌های خدمات مسافرتی و هتل‌ها در دوران پیش از کرونا پرداخت کرده‌اند و هنوز هم شرکت‌های خدمات گردشگری و هتل‌ها با سیل مراجعانی مواجه هستند که خواستار بازپس دادن پول‌های پرداخت شده هستند و نمی‌دانند چگونه پاسخ مراجعان را بدهند.
پرداخت تسهیلات ۱۲ میلیون تومانی با سود ۱۲ درصد به ازای هر یک از کارکنان دفاتر خدمات مسافرتی که شرکت‌های خدمات گردشگری از تعدیل آن‌ها منصرف شوند یکی دیگر از ابتکارات وزارت میراث‌فرهنگی در بسته خروج از بحران گردشگری است که آن هم مورد قبول هتلدارها و شرکت‌های خدمات گردشگری کشور قرار نگرفته است.
این تمهیدات در حالی نام بسته خروج از بحران در صنعت گردشگری را به دوش کشیده است که مشکلات ایجاد شده برای صنعت گردشگری ایران و فعالان این صنعت در کشور به اندازه ای بزرگ است که این بسته کوچک توان خارج کردن آن‌ها از بحران بزرگ ایجاد شده در صنعت گردشگری کشور را ندارد.
در این شرایط به نظر می‌رسد وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چاره‌ای جز تعریف مجدد وظایف خود در حوزه گردشگری ندارد و باید تمامی ساختارهای شعاری ایجاد شده برای حل بحران‌های گردشگری کشور با عنوان برنامه خروج از بحران برچیند و به فکر بازنگری برنامه‌ها و تغییر در سیاست‌های کلان این وزارتخانه باشد. در غیر اینصورت گردشگری کشور نه در دوران پساکرونا قادر به جبران شکست‌های پی‌درپی خود از دو سال گذشته تاکنون است و نه بخش خصوصی دیگر توان به دوش کشیدن بار سنگین کم‌کاری‌ها در حوزه گردشگری را خواهد داشت. در نتیجه، تداوم روند کنونی در سیاستگذاری‌های کلان گردشگیر کشور تنها به فروپاشی صنعت گردشگری ایران منجر می‌شود.
