صدای میراث – مریم جلیلوندفرد: برخی ساکنان محلی در جزیره قشم از قاچاق سنگ قبرهای تاریخی گورستانهای قدیمی قشم به موزه قطر خبر داده و میگویند؛ سنگهای قبور قدیمی دشت توریان قشم از این جزیره خارج شده و به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق شدهاند.
خبر قاچاق سنگ قبرهای تاریخی گورستانهای قدیمی اگرچه از یکی از جنوبیترین جزایر خلیج فارس به تهران مخابره میشود اما مدیر میراث فرهنگی، گردشگر ی و صنایع دستی منطقه آزاد قشم به ایلنا میگوید؛ از قاچاق این سنگ قبرها بیاطلاع است و اداره میراث فرهنگی قشم در تلاش برای راهاندازی موزه سرباز سنگ قبرهای گورستانهای قدیمی قشم است.
ساکنان محلی قشم خواستهاند که درخواستشان برای تشکیل یگان حفاظت میراث فرهنگی قشم را به گوش مسئولان میراث فرهنگی برسانند.
به گفته ساکنان محلی در دشت توریان قشم بیش از یکصد سنگ قبر قدیمی متعلق به قرن ششم و هفتم هجری قمری دارد که حدود ۵۰ سنگ قدیمی از این گورستان خارج و قاچاق شده است.
خروج ۵۰ سنگ قبر صحت دارد؟
ابراهیم رستم گورانی، مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منطقه آزاد قشم در این باره گفت: منطقه آزاد قشم در تلاش برای راهاندازی موزه روباز سنگ قبرهای قدیمی سه گورستان در قشم است و به نظر نمیرسد آمار مرتبط با خروج ۵۰ سنگ قبر از جزیره قشم درست باشد.
او گفت: ویژگی سنگ قبرهای تاریخی گورستانهای قشم این است که علاوه بر احتمال تعلق آنها به قرون ۶ و ۷ هجری قمری، دارای نقوش و پایههای قرآنی هستند و هر کدام از آنها دارای لبههای تزئین شده با آثار معماری هستند.
مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قشم درباره قاچاق سنگ قبرهای قدیمی قشم و نمایش آنها در موزههای قطر اعلام کرد: از این موضوع اطلاع نداریم و حتی در جزیره هم افرادی نبودهاند که از مشاهده سنگ قبرهای قدیمی قشم در موزه قطر سخن بگویند یا به موزههای قطر رفته باشند و این آثار را از نزدیک دیده باشند. بنابراین گزارشی وجود ندارد و مردم محلی هم اطلاعی از این ماجرا ندارند.
آماری از سنگ قبرها وجود ندارد اما پیگیر هستیم
رستم گورانی تاکید کرد: آماری از تعداد سنگ قبرهای قدیمی قشم طی سالهای گذشته وجود ندارد و چون تعداد این سنگ قبرها زیاد است ممکن است تعداد سنگهای قاچاق شده محدود باشد. البته هیچ اطلاعی در اینباره وجود ندارد و باید از مردم محلی و باستانشناسها در جزیره قشم جویای این خبر شویم و پس از کسب اطلاع دقیق درباره آن اظهارنظر کنیم.
مدیر میراث فرهنگی قشم با اعلام اینکه سازمان منطقه آزاد قشم هم اکنون در هر سه نقطه گورستان قدیمی این جزیره در حال پیاده کردن طرح احداث موزه سنگ قبرها با همکاری جامعه محلی است، افزود: این طرح در مرحله برآورد است و قرار است در کنار سه گورستان تاریخی قشم موزه روباز سنگ قبرها احداث شود. هم اکنون نیز موضوع تامین روشنایی این گورستانها برای احداث موزه در دست اجرا است و قرار است سایه بانی برای سنگ قبرهای تاریخی این گورستانها ایجاد شود و پس از آن با دستورالعمل وزارت میراث فرهنگی، سنگ قبرهایی که هنوز در زیر خاک پنهان ماندهاند، کاوش و بررسی علمی شوند.
او از وجود چندین سنگ قبر تاریخی در جوار مسجد متعلق به دوران اسلامی جزیره قشم به نام مسجد شیخ برخ خبر داد و گفت: در جوار این مسجد نیز موزه سنگ قبرهای قدیمی و تاریخی احداث میشود.
ابراهیم رستم گورانی تاکید کرد: سنگ قبرها در جای خود قرار دارند و البته بسیاری از آنها در زیر خاک مدفون هستند که باید کاوشهای باستانشناسی برای یافتن آنها انجام شود. به همین دلیل نیز طرح کاوش گورستانهای قشم برای یافتن سنگ قبرهای قدیمی را به پژوهشگاه میراث فرهنگی ارایه کردهایم تا با معرفی تیم کاوش باستان شناختی جزیره مجوز کاوش سنگ قبرها صادر شود.
گورستانهای قشم هنوز کاوش نشدهاند
مدیر میراث فرهنگی قشم با اعلام این موضوع که تاکنون هیچ کاوش باستانشناسی در گورستانهای قشم برای یافتن سنگ قبرهای تاریخی و قدیمی و بررسی آنها انجام نشده است، افزود: برخی سنگ قبرهایی که روی خاک افتادهاند را برای قرار دادن در موزه سرباز گورستانها با حضور معتمدین جمع آوری کردهایم.
ابراهیم رستم گورانی افزود: قرار است در آذرماه مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی وزارت میرا ث فرهنگی به همراه تیم خود برای ثبت آثار ملموس و ناملموس جزیره قشم به این جزیره سفر کنند.
او اعلام کرد: در حال حاضر حدود ۲۰ سنگ قبر تاریخی در جزیره قشم ثبت ملی شده است و ۷۸ پرونده ثبت آثار ملموس و ناملموس قشم در انتظار سفر تیم دفترثبت آثار تاریخی وزارت میراث فرهنگی به این جزیره است.