جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳

«موزه های خانگی به مثابه یک شهر» در اهواز/وضعیت موزه‌های خوزستان خوب نیست

0 انتشار:

صدای میراث: نشست نکوداشت روز جهانی موزه با عنوان «موزه‌ های خانگی به مثابه یک شهر» در محل خانه سازمان‌های مردم‌نهاد خوزستان برگزار شد.

نخستین جلسه از سلسله نشست‌های میراثی خانه سازمان های مردم نهاد خوزستان با برگزاری نکوداشت روز جهانی موزه با عنوان «موزه های خانگی به مثابه یک شهر» با هدف پاسداشت شعار سال روز جهانی موزه با عنوان «موزه به مثابه کانون های فرهنگی آینده سنت ها» با حضور برخی مجموعه داران، فعالان میراث فرهنگی و گردشگری در اهواز برگزار شد.

در حاشیه این نشست هم کارگاه نقاشی و سفال به کوشش مهری قشنی برای کودکان و نوجوانان برگزار شد.

جای خالی موزه های خصوصی و تخصصی

«مجتبی گهستونی» روزنامه‌نگار و فعال میراث فرهنگی و گردشگری در خوزستان، به عنوان برگزار کننده این نشست گفت: از این پس هر دو هفته یک بار زیر نظر خانه سازمان های مردم نهاد استان خوزستان سلسله نشست های میراثی هرمز اردشیر برگزار می شود و می کوشیم تا این نشست ها به همگرایی بین تشکل های مردم نهاد خوزستان و فعالین فرهنگی منجر شود.

وی با گرامیداشت روز جهانی موزه و تبریک این روز به موزه داران و کارشناسان موزه، نام و یاد مرحوم لویمی و مرحوم بیرانوند دو تن ازمجموعه داران خوزستانی که آرزویشان راه اندازی موزه خصوصی بود را گرامی داشت و خواهان توجه به مجموعه داران و راه اندازی موزه های خصوصی و موزه های تخصصی شد.

عضو هیات موسس شورای فعالان میراث فرهنگی کشور با اشاره به حضور پیروران ادیان توحیدی در نشست «موزه های خانگی به مثابه یک شهر» و عرض تبریک تولد حضرت یحیی که همزمان با روز جهانی موزه است این مناسب را به اعضای انجمن صابئین مندایی که در نشست حاضر بودند تبریک گفت. همچنین خطاب به آنان و عضوی از شورای خلیفه گری کلیسای کلدانی آشوری اهواز یادآور شد که خوزستان به دلیل برخورداری از تنوع اقوام و ادیان ایرانی و وجود مقبره دانیال نبی که پیامبر قوم یهود است و با توجه به اینکه خوزستان مهد تشیع هم بوده است خواهان راه اندازی موزه ادیان شد.

وی سپس با اشاره به سیلاب بهار ۹۸ که خوزستان را در نوردید و تاثیر بین المللی برجای گذاشت به جانمایی بسیار غلط موزه منطقه ای خوزستان در یکی از جزایر رودخانه کارون اشاره کرد و گفت: این موزه از ابتدا برای میراث فرهنگی طراحی نشده بود و متعلق به موزه آب بودکه بعدها به دلایل خاصی به میراث فرهنگی که دیوارش از همه کوتاه تر است واگذار شد. لذا در بهار ۹۸ شاهد بودیم که سیلاب مانع دسترسی به موزه شد و عملا این جانمایی مورد تائید هیچ کارشناس فهیمی نیست.

گهستونی اظهار داشت: موزه ها مراکزی هستند که به ما یاد می دهند که حافظه جمعی خود را از نسل های قبل تا بعد حفظ کنیم. لذا با توجه به تنوع موزه ها در دنیا و انواع اقسام آن، به راحتی می توان تمام تنوعی که در خوزستان وجود دارد را در موزه ها به نمایش گذاشت ولی متاسفانه وضعیت اکثر موزه های ما در خوزستان نه تنها خوب نیست. این در حالی است که در ایذه و هفت تپه اقدام های اثر بخشی صورت گرفته اما این میزان با وجود همه ظرفیت های نهفته اندک است.

این فعال میراث فرهنگی با اشاره به تلاش هایی که در اندیمشک برای راه اندازی موزه راه آهن و موزه خصوصی دندان پزشکی دکتر کلانتر در رامهرمز شده است تاکید کرد: خوزستان با دارا بودن تاریخ و تمدنی طولانی از ظرفیت بالایی در راه اندازی موزه های خصوصی برخوردار است که البته این مهم تاکنون محقق نشده است. این استان به عنوان دروازه تاریخ و گهواره تمدن از نبود موزه های خصوصی و موزه های موضوعی رنج می برد که راه اندازی این گونه موزه ها در توان خوزستان است، اما تاکنون اقدام درخوری برای آن صورت نگرفته است. این مهم نیازمند آن است تا مدیران میراث فرهنگی خوزستان به عنوان متولیان اصلی امر در این زمینه گام عملی بردارند. ابزار و اشیایی که در مجموعه گنجینه داران وجود دارد متعلق به بخشی از فرهنگ جامعه و نسل امروز است و حتی در تشکیل و تقویت هویت جوان ایرانی می تواند سهم قابل توجهی داشته باشد، ولی به علت بی توجهی به آنها و معرفی درست و دقیق نشدن، کمتر کسی از وجود چنین مجموعه ای خبر دارد.

موزه ها میراث بانان فرهنگی هستند

«ایمان اسپرغم» استاد دانشگاه، راهنمای گردشگری، استاد دانشگاه، مجموعه دار و پژوهشگر در سخنرانی خود با عنوان «موزه ای در کواترهای آبادان» ابتدا به فرهنگ شهرنشینی در آبادان پرداخت و سپس به معماری خانه های این شهر اشاره کرد و بیان داشت: بدون مطالعه تاریخ، شکل شهرسازی عصر طلایی آبادان، ایجاد یک شهر خوب و بر اساس توسعه پایدار و موفق امکان پذیر نیست. لذا بزرگترین دغدغه من به عنوان یک مجموعه دار، آینده سنت ها و فرهنگ اصیل شهر و کشورم، در دنیای کنونی است که در آن بسیاری از سنت ها یا به دست فراموشی سپرده شده یا در حال زوال هستند.

این مجموعه دار که کوشیده است تا گنجینه ای ارزشمند از اشیای موزه ای در آبادان و خرمشهر را گردآوری کند گفت: در این بین موزه ها می توانند به عنوان میراث بانان فرهنگی، واسطه هایی برای حفظ و انتقال سنت ها از نسل های گذشته به نسل های آینده باشند.

اسپرغم یادآور شد: همانطور که انسان هر روزه با استفاده از تجربیات دیروز و روزهای قبل خود و دیگران زندگی می کند در واقع دارد با تاریخ زندگی می کند. موزه ها هم محل هایی هستند که به دلیل تنوع پذیری و قابلیت خارج شدن از کلیشه های رایج قادر هستند تا انواع مخاطب را جذب خود کنند. پس می توانیم بگوییم زندگی بدون تاریخ امکان پذیر نیست.

مجموعه‌ای که با حقوق معلمی جمع شد

«عباس نژادفتحی» از پیشکسوتان حوزه میراث فرهنگی و از مجموعه داران شوشتری با سخنرانی خود با عنوان موزه هایی در انتهای کوجه های قهر و آشتی گفت: تمام ابزار مورد استفاده مردم در خانه و ابزار کار کهن دیار شوشتر به همراه تمام آیین‌های مختلف مردم شوشتر همانند مراسم شادی و لباس محلی بومیان قابلیت به نمایش گذاشتن در موزه ها را دارد.

مدیر موزه مردم‌شناسی شوشتر بیان داشت: بیشتر اشیایی که قابلیت نمایش در موزه مردم شناسی دارند به مشاغل سنتی شوشتر مربوط هستند که از جمله اینها می توان به ابزار مسگری، آهنگری، نمدمالی، خراطی، طناب‌ریسی و… اشاره کرد که جزو مشاغل منسوخ شده‌اند.

وی افزود: وسایل مربوط به چلنگری (آهنگری سنتی) مانند قفل‌های قدیمی و باستانی، ابزار دوخت البسه سنتی و قدیمی زنان و مردان، وسایل خانگی مربوط به قبل از انقلاب صنعتی، و نیز آثار مکتوبی که در شوشتر وجود دارد قابلیت نمایش در معرض دید عموم هستند.

نژادفتحی گفت: در موزه شخصی خود اشیای به نمایش گذاشته شده، زندگی مردم باستان شوشتر را تا ۵۰ سال قبل دربرمی‌گیرد که شامل اشیایی از نمای کلی زندگی مردم روزگاران قدیم این شهرستان از جمله وسایل کار، آشپزخانه، وسایل غذاخوری، اسباب بازی کودکان و حتی اعتقادی تا تقریباً اوایل دوران صنعتی شدن دنیا از قومیت‌های مختلف ساکن در این شهرستان است و تمامی اشیای موزه مردم‌شناسی شوشتر، که در خانه تاریخی مرعشی قرار گرفته‌اند، به همت مردم و با هزینه‌های شخصی جمع‌آوری شده‌اند.

این مجموعه دار شوشتری بیان کرد: اشیایی که جمع آوری کردم از حدود ۳۰ سال قبل تا به حال با هزینه‌ شخصی و حقوق آموزش و پرورش جمع‌آوری شده است. البته تعداد محدودی از وسایل نیز اهدایی مردم و ثبت شده به نام آن‌ها است.

موزه ها به نوعی رسانه هستند

مشاور استاندار در امور فرهنگی و هنری هم در بخش‌هایی از سخنان خود با اهمیت قائل شدن برای برگزاری نشست های خودجوش که با ابتکار و پیگیری فعالان میراث فرهنگی و رسانه تشکیل می شود یادآور شد: ما نیاز داریم در کنار دولت، به نخبگان، رسانه ها، تشکل های مردم نهاد توجه کنیم.هر نهادی در خوزستان این قابلیت را دارد که موزه های تخصصی خود را راه اندازی کند اما در این زمینه کوتاهی شده است.

«رضا کیانی» گفت: ما انسانها از یک سو گذشته را دوست داریم تا خاطرات مان فراموش نشود و از سویی دیگر آینده را دوست داریم تا آرزوهایمان تحقق پیدا کند. پس ما با سفر به گذشته راه آینده را هموار می کنیم.

وی افزود: موزه ها به نوعی رسانه هستند. چون هم از ابزار پیام رسانی برخوردارند و هم مخاطب دارند. هر چیز ملموسی بخشی از تمدن است. اما روحی که بر تمدن حاکم است فرهنگ نام دارد. انسان هم تمدن ساز و هم فرهنگ پرور است. انسان هم آئین ساز و هم آئین پرور است. ابعاد نمایشی و هویتی موزه ها باید ما را به ابعاد اجتماعی، فلسفی و اقتصادی موزه ها نزدیک کند. بعدی که به رشد گردشگری کمک می کند.

print

لطفا دیدگاه خود را ثبت کنید