صدای میراث: نمایشگاه ملی صنایعدستی بدون اطلاع قبلی و بصورت ناگهانی برپا شد تا معاونت صنایعدستی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی کشور بزعم برخی شرکتکنندگان ناراضی در این نمایشگاه سفره رنگین خود را رنگینتر کند.
نمایشگاه ملی صنایعدستی، دوشنبه گذشته و در شرایطی آغاز به کار کرد که یکروز پیش از برپایی این نمایشگاه، خبر برگزاری آن رسانهای شد و در شهر نیز هیچ اطلاعرسانی مناسبی از برپایی آن صورت نگرفت. حتی رسانههای دیداری و شنیداری، روزنامهها و سایتهای خبری نیز به دلیل بیاطلاعی از برپایی آن، نتوانستند آنطور که باید زحمات هنرمندان صنایعدستی در تولید هنرهای سنتی ایران را به جامعه عرضه کنند تا شاید استقبال عمومی از این نمایشگاه همچون نمایشگاههای گذشته افزایش یابد.
نمایشگاه ملی صنایعدستی بدون در نظر گرفتن تقویمهای نمایشگاهی در موقعیتی نامناسب برپا شد تا در آستانه معرفی علیاصغر مونسان، وزیر پیشنهادی رییسجمهوری برای رای اعتماد به مجلس، ارایه احتمالی آمارهای جدید از فعالیتهای این وزارتخانه در صحن علنی مجلس و برای اقناع نمایندگان به رای مثبت پرو پیمانتر شود.
خبرنگار صدای میراث با حضور در نمایشگاه ملی صنایعدستی و در گفتوگو با شرکتکنندگان در این نمایشگاه به این نتیجه رسیده است که نمایشگاه ملی صنایعدستی که تا روز شنبه در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی شهر تهران برپا است، نتوانسته است رضایت تولیدکنندگان و هنرمندان فعال در عرصه تولیدات سنتی ایران را برآرورده کند.
از سالنهای بیرمق تا اعتراض به تجملات
خبرنگار صدای میراث از نمایشگاه ملی صنایعدستی اینگونه روایت میکند که برغم برخورداری ایران از شهرهای ملی و جهانی صنایعدستی، بدترین نقطه این نمایشگاه به نمایش آثار مربوط به شهرهای ملی و جهانی صنایعدستی ایران اختصاص داشت.
صبح دیروز (پنجشنبه) حتی اعتراض شرکتکنندگان در نمایشگاه ملی صنایعدستی به جانمایی غلط و تبعیض در اختصاص سالنها موجب شد که فضای سالنهای ۱۰ و ۱۱ این نمایشگاه برای مدتی امکان بازدید نداشته باشند.
دیروز همچنین تولیدگنندگان و هنرمندان صنایعدستی کشور در طوماری که در حال امضای آن بودند نسبت به کملطفی معاونت صنایعدستی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی کشور به هنرمندان و تولیدکنندگان واقعی هنرهای سنتی ایران اعتراض کردند.
امضاء کنندگان طومار اعتراضی به عملکرد معاونت صنایعدستی در نمایشگاه ملی صنایعدستی که توسط غرفهداران سالنهای، ۱۰، ۱۱، ۱۲ و ۲۵ این نمایشگاه امضاء شده است، به تجملگرایی معاونت صنایعدستی به نفع صاحبان مشاغل بلندپایه که در سالنهای ۷، ۸ و۹ نمایشگاه که به کارتلها و شرکتهای بزرگ و صنعتی اختصاص یافته بود و تولیدکنندگان و هنرمندان واقعی صنایعدستی را در سالنهای انتهایی و پرت نمایشگاه مصور کرده بود اعتراض کردند. هنرمندان صنایعدستی همچنین نسبت به نبود تبلیغات موثر پیش از برپایی نمایشگاه این دوره نیز اعتراض کردند.
غرفههای ۲ میلیون تومانی و دخلهای خالی
فعالان صنایعدستی در شبکههای مجازی از همکاران خود خواستهاند تا در نمایشگاههای آینده حضور نیابند. بزعم آنها تولیدکنندگان و هنرمندان صنایعدستی به دلیل بیبرنامگیها و بیاطلاعی از موقعیت غرفهها تا ۴ میلیون تومان زیان کردهاند و این در حالی است که نمایشگاه ملی صنایعدستی به کام بنگاهدارها و شرکتهای بزرگ تمام شده است نه هنرمندان و تولیدکنندگان واقعی که در این نمایشگاه نادیده گرفته شدهاند.
غرفههای ۱۲ متری این دوره از نمایشگاه ملی صنایعدستی به قیمتی بیش از ۲ میلیون تومان به هنرمندان و تولیدکنندگان صنایعدستی فروخته شده بود که هیچیک از شرکتکنندگان از فضای فروش حاکم بر نمایشگاه راضی نبودند.
بروجرد شهر ملی ورشو در ایران لقب گرفته است اما جدای از موقعیت بد غرفه ورشوسازی بروجرد، مسئول این غرفه نیز از وضعیت این نمایشگاه راضی نبود. مسئول این غرفه که فرزند حاج علی میناگر، پدر ورشوسازی ایران است به صدای میراث میگوید: فروش نمایشگاه خوب نیست و تا امروز (پنجشنبه) که ۴ روز از نمایشگاه میگذرد حتی یک ریال هم فروش نداشتیم.
او در مورد حمایت وزارت میراثفرهنگی از صنایعدستی میگوید: همین که کاری به کار ما نداشته باشند بیشترین حمایت را کردهاند. چون هربار خواستند از ما حمایت کنند، چوب لای چرخمان گذاشتند.
او در مورد سیودومین نمایشگاه ملی صنایعدستی نیز معتقد است: این نمایشگاه فرصتی برای نمایش خودشان است و سفرهای انداختهاند تا سفره خودشان رنگینتر شود.
این هنرمند ورشوساز با اعلام این که مشکل بیمه هنرمندان صنایعدستی همچنان پاربرجا است میگوید: تنها به این دلیل که پدرم هنرمند شناخته شده ورشوسازی در کشور است این مسیر را دنبال کردهام و باید بگویم که هنرمندان ورشوساز بروجرد با همت خود ورشوسازی را ادامه میهند وگرنه وزارت میراثفرهنگی و معاونت صنایعدستی کاری برای آنها نمیکند.
میناگر با اعلام این که با مرگ یک صنعتگر، صنعت هنری او نیز میمیرد افزود: مسئولان وزارت میراث فرهنگی اصلا به فکر صنعتگر و حمایت از او نیستند
هنرمندان آذربایجان شرقی نیز با منبت چوب به سالن شهرهای ملی و جهانی نمایشگاه ملی صنایع دستی آمدهاند. آنها هم از وضعیت این نمایشگاه رضایت ندارند.
هنرمندان حاضر در غرفه منبت آذربایجان شرقی به صدای میراث گفتهاند که در نمایشگاه این دوره فروش نداشتند. آنها دلیل استقبال نشدن از این نمایشگاه را پایین بودن قدرت خرید مردم اعلام میکنند. یکی از مسئولان غرفه منبت آذربایجان شرقی به یک تخته نرد یک میلیون تومانی روی میز غرفه خود اشاره میکند و میگوید: همین حالا اگر قیمت این محصول را نصف کنم باز هم مردم آنرا نمیخرند.
او میگوید: برای هر متر از غرفه خود ۱۳۵ هزار تومان و جمعا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان پرداخت کردهام در حالی که مردم کالاهای صنایعدستی را خریداری نمیکنند.
ملایر، شهر جهانی منبت لقب گرفت و شورای جهانی صنایعدستی نیز این شهر را برای ثبت در فهرست جهانی شهرها و روستاهای صنایعدستی به رسمیت شناخت. حالا هنرمندان منبتکار ملایر هم به نمایشگاه ملی صنایعدستی آمدهاند.
مسئول غرفه منبت شهر جهانی ملایر به صدای میراث میگوید: این نمایشگاه تنها در حد تبلیغات است و فروش در آن وجود ندارد.
او که ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برای اجاره غرفه خود در نمایشگاه ملی صنایعدستی پرداخت کرده است معتقد است که قدرت خرید خیلی کم شده و در حالی که منبت ملایر در این نمایشگاه ۳۰ تا ۵۰ درصد زیر قیمت فروخته میشود باز هم میزان استقبال از خرید بسیار اندک است.
خبرنگار صدای میراث به غرفه سوزندوزی زنان بلوچ هم سر زده است. زنان بلوچ در نداشتن فروش محصولات خود ناراحت هستند و میگویند: سیودومین نمایشگاه ملی صنایعدستی نسبت به نمایشگاه سال قبل خوب نبود. وضعیت اقتصادی نیز خراب است.
آنها از ابتدای نمایشگاه تاکنون تنها توانسهاند ۲ میلیون تومان از محصولات سوزندوزی شده خود را بفروشند و در مقایسه با غرفههای دیگر که فروش نداشتهاند خوشبختتر هستند. چون غرفه زنان سوزندوز بلوچ در راستای حمایت از مناطق محروم به همراه غرفه سفال کلپورگان به رایگان به آنها داده شده است.
اگرچه غرفه کلپورگان، شهر جهانی سفال هم رایگان در اختیار هنرمندان این روستا قرار داده شد و آنها هم تنها ۲ میلیون تومان تا روز پنجشنبه از نمایشگاه ملی صنایعدستی درآمد داشتند. اما هنرمندان سفال کلپورگان همچون هنرمندان دیگر از استقبال ضعیف بازدیدکنندگان از نمایشگاه ملی صنایعدستی سخن میگویند.
لاکچریبازی و دلالی
اما سالن اصلی نمایشگاه ملی صنایعدستی که هنرمندان ساکن در دیگر سالنها به آن معترض شدهاند چه ویژگیهایی دارد؟ تمامی فضای این سالن در اختیار معاونتهای صنایعدستی استانها و همچنین شرکتهای بزرگ صنعتی تولیدکننده صنایعدستی یا استارتاپهای این حوزه است.
قیمت کالاهای صنایعدستی در این سالنها به قدری بالا است که خریداران کمتری اقدام به خرید کالاها میکنند. غرفههای حاضر در این سالن البته که کارهای لاکچری و لوکس تولید کردهاند. به همین دلیل است که قیمت یک ساعت دیواری در این نمایشگاه که بخش کوچکی از آن با آینهکاری تزیین شده است ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد. یا قیمت یک عدد تن پوش تزیین شده با پارچههای صنایعدستی ۴۰۰ هزار تومان و بیشتر است. کاملا مشخص است که برخی غرفهها نه تنها تولیدکننده اصلی صنایع دستی نیستند که در قالب شرکتهای بزرگ که کالاهای صنایعدستی را با قیمت کمتر از تولیدکننده خریداری میکنند و در نمایشگاه به چندبرابر بالاتر میفروشند در این نمایشگاه حاضر شدهاند. شاید همین دلیل است که غرفهداران دیگر را به استفاده از واژه تجملگرایی از سوی معاونت صنایعدستی ناچار کرده است.
نکته جالب دیگر اجاره بخشزیادی از غرفههای صنایعدستی از سوی کارکنان معاونتهای صنایعدستی از استانهای مختلف است. به عنوان مثال در سالن مربوط به شهرهای ملی و جهانی صنایعدستی بسیاری از غرفهها را معاونتهای صنایعدستی اجاره و در اختیار کارکنان خد برای عرضه محصولات صنایعدستی قرار دادهاند که همین موضوع ماجرای ورود دلالی به سیودومین نمایشگاه بینالمللی صنایعدستی را داغتر میکند.
پیگیریهای صدای میراث از سیاه چادرهای عرضه مواد غذایی اقوام ایرانی در خارج از سالنهای صنایعدستی نیز مشخص کرد که برخی از آنها برای هر متر از فضای نمایشگاهی محوطه بیرونی نمایشگاه صنایعدستی ۷۵ هزار تومان و بیشتر پرداخت کردهاند تا آش و اغذیه محلی در اختیار بازدیدکنندگان قرار دهند.
نمایشگاه زیانده
سیودومین نمایشگاه ملی صنایعدستی کشور روز شنبه در تهران به پایان میرسد. اما تفاوت این نمایشگاه با نمایشگاههای دیگر آن است که تولیدکنندگان و هنرمندان هنرهای سنتی کشور در ارزیابی خود از این دوره نمایشگاهی از بیبرنامگی معاونت صنایعدستی در برپایی این نمایشگاه، فقدان تبلیغات مناسب نمایشگاهی، نبود بازدیدکننده زیاد همچون نمایشگاههای سالهای قبل و از همه مهمتر متضرر شدن به دلیل نبود خریدار در نمایشگاه ملی صنایعدستی گلایه دارند و برخی دیگر با امضاء و انتشار طومار به سیاستهای معاونت صنایعدستی در برپایی نمایشگاه اعتراض و حتی تعدادی نیز خواستار تحریم نمایشگاه صنایعدستی شدند.