حمیدرضا حاجی‌اشرفی
فعال گردشگری/
صدای میراث: کیلان شهر ییلاقی زیبایی که موقعیت جغرافیایی آن در شرق تهران بزرگ و جنوب شرقی شهرستان دماوند و در یک دره شمالی جنوبی و در کنار رودخانه جمع آبرود واقع است .راه ارتباطی این شهر زیبا از شمال به محورجاده فیروزکوه – تهران و از جنوب به محور جاده بین المللی امام رضا در شهر ایوانکی متصل است.شهر و منطقه کیلان از جمله شهرهای خوش آب و هواو باستانی کشور می‌باشد.
این منطقه تا سه چهار دهه گذشته دارای رودخانه ای پر آب و جاری و باغات با درختان انبوه و زیبا مثمر قیسی، زرد آلو، گلابی، گوجه سبز، گردو و درختان غیر مثمر تبریزی، سپیدار، چنار و بوته‌های گل سرخ بود.
اصلی‌ترین تولیدات آن که عمده‌ترین منبع تامین درآمد و معیشت کشاورزان و باغداران محصول قیسی بود که بصورت فرآورده صنعتی به خارج از کشور پس از فرآوری کارخانجات محلی صادر می‌شد. با فروش محصولات گردو درآمد سرشار و قابل توجهی وارد این منطقه می‌شد. هم‌اینک نیز تعدادی از خانواده‌های این شهر به تولید محصول قیسی، برگه زردآلو با حجم کمتر و گردو اشتغال دارند.
البته شهر کیلان به تدریج از یک منطقه باغداری و کشاورزی در سال‌های اخیر بصورت غیرکارشناسی تبدیل به یک شهر یا باغشهر شد که از دلایل اصلی رکود اقتصادی و اجتماعی این شهر ییلاقی زیبا شد.
یکی از دلایل اصلی این اتفاق نزدیکی این منطقه به شهر تهران و بکر بودن کیلان از حیث جذابیت ویلاسازی نسبت به سایر شهرهای استان تهران و پایین بودن قیمت املاک آن، مهاجرت جوانان این شهر، کمبود منابع آب کشاورزی، تقسیم شدن پیاپی املاک و باغات بین وراث و غیر انتفاعی شدن نگهداری باغات کوچک، تمایل جوانان شهر به استخدام در ادارات و شرکت‌ها و داشتن حقوق ثابت و مهمتر از آن نداشتن یک طرح مدون توسعه شهری و ضعف مدیریت شهری در سال‌های اخیر است. از اینرو بسیاری باغات پربازده نیز به تدریج تبدیل به باغ ویلا شدند.
شهر کیلان در تابستان‌ها دارای جمعیت بیشتر و در پاییز و زمستان دارای جمعیت بسیار کمتری است. یکی از ویژگی‌های ممتاز این شهر زیبا، سطح بالای سواد جمعیت ساکن و غیرساکن آن است، بطوری که به نسبت مقایسه جمعیت کیلان با سایر شهرها این شهر جزو با سوادترین مناطق کشور محسوب می‌شود و از این حیث یک شهر بارز کاملا فرهنگی است.
وجود آثار باستانی قبل و بعد از اسلام قدمت تاریخی این شهر را به دوران مادها می‌رساند و وجود قلعه‌های تاریخی و گورهای کشف شده در قلعه حاج عسگر که حکایت از سکونت اولین انسان‌ها در این منطقه از استان تهران دارد. وجود گورهای متعلق به کلیمیان در محله ساران از جمله آثار تاریخی قبل از اسلام است. اما در دوره تاریخی بعد از اسلام وجود امامزاده‌ها در محله ساران و محله زیارت و نیز مسجد جامع بسیار زیبای کیلان از جمله این آثار هستند.
وجود محله ساران از حیث شباهت به ماسوله و نیز وجود چنار قدیمی و تنومند در حسینیه پایین ساران از دیدنی‌های این منطقه است. از حیث برگزاری مراسم اجتماعی نیز برگزاری هرساله سوگواری شهادت حضرت سیدالشهدا (ع) در روز عاشورا با شور و عظمت بینظیر و حمل نخل از حسینیه کیلان به روستای زیارت با حضور هزاران نفر از جمله ویژگی‌های مذهبی، فرهنگی اجتماعی مردم کیلان است.
هنوز هم برخی از جوانان و خانواده‌های کیلانی مراسم عروسی خود را به شکل سنتی و بسیار زیبا برگزار می‌کنند که شرکت در این نوع مراسم عروسی خاطره‌ای غیرقابل فراموش در ذهن میهمانان باقی می‌گذارد.
کیلان از حیث صنایع‌دستی هم حرف‌های بسیار برای گفتن دارد. حوله‌بافی، جاجیم‌بافی، سفره‌بافی و فرش دستباف از جمله آثار سنتی این نقطه از کشور است. کیلانی‌ها نان‌های سنتی لذیذ و آب نبات محلی را نیز در سوغات گردشگران این منطقه زیبای ییلاقی جای داده‌اند.
وجود موقعیت بینظیر جغرافیایی شهر کیلان در هفتاد کیلومتری شرق تهران بزرگ و بیست چهار کیلومتری شمال شهر کویری ایوانکی در غرب استان سمنان و شرق شهرهای جنوبی استان تهران، یعنی ورامین و پاکدشت، موقعیت استثنایی جذب گردشگران را به این شهر فراهم آورده است. وجود راه‌های دسترسی مناسب و کوه‌های رنگارنگ و زیبا در کنار جاده دسترسی به کیلان مناظر زیبا و به یاد ماندنی در ذهن مسافران بر جای می‌گذارد.
همگام با برنامه‌های توسعه کشور و رشد مناطق مستعد استان تهران، شهر زیبا و باصفای کیلان هم رو به پیشرفت و توسعه گذاشت. کیلانی‌ها اکنون به جایی رسیده‌اند که فراخوان استقبال از هموطنان به ویژه ساکنان شهر تهران و استان سمنان را برای دیدار از این مقصد گردشگری منتشر کرده‌اند.
کیلانی‌ها اعلام کرده‌اند که در مسیر سفر گردشگران با استقبال از آن‌ها، ماندگاری‌شان را در این منطقه خوش آب‌وهوا تضمین می‌کنند. آن‌ها حتی برنامه‌هایی نیز برای جذب سرمایه‌گذار به منظور کارآفرینی و اشتغال در بخش گردشگری اجرایی کرده‌اند.
