گنجینه ۵ هزار ساله نکاء از مازندران تا تهران/تپه‌ای که ۱۶۰ کیلوگرم اشیای باستانی زرین را به حفاران غیرمجاز داد/ناظران بازار زیرزمینی اشیای تاریخی: حفاران غیرمجاز بخشی از اشیای زرین ساده را ذوب و به قیمت طلا فروختند

صدای میراث: گنجینه زرین نکاء که به گفته ناظران بازار زیرزمینی اشیای تاریخی برآورد می‌شود که قدمت آن به هزاره سوم و دوم پیش از میلاد مسیح برسد، حدود ۴ سال قبل از تپه‌ای در شهرستان نکاء در استان مازندران توسط حفاران غیرمجاز بیرون کشیده شد و در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی فروخته شد.

گروهی از دوستداران میراث فرهنگی که در حوزه مقابله با قاچاق اشیای تاریخی کشور فعالیت دارند و بازار زیرزمینی اشیای تاریخی را رصد می کنند، تصاویر تازه‌ای از آثار زرین نکاء و با هدف جلوگیری از قاچاق و فروش این آثار در حراجی‌های خارج از ایران در اختیار صدای میراث قرار داده‌اند که براساس این تصاویر قطعه‌ای مزین به اشکالی که گفته می‌شود ممکن است کهن‌ترین خط مورد استفاده بشر باشد، چون براساس خطوط و اشکال اندیشه نگاری بر این آثار حک شده‌اند، از فروش این آثار در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی ظرف سال‌های گذشته خبر داده‌اند. به گفته این ناظران حدود ۴ سال قبل حفاران غیرمجاز به جان تپه‌ای باستانی در شهرستان نکاء در استان مازندران افتادند و با حفاری‌های متعددی که بر این تپه انجام دادند، ۱۶۰ کیلوگرم آثار مختلف شامل آثار زرین و ظروف باستانی بیرون کشیدند و این آثار را به بازار زیرزمینی اشیای عتیقه تزریق و بخشی از آن‌ها را که دارای نقوش نبودند و ورق‌های ساده طلا بودند، ذوب کرده و به قیمت روز طلا فروختند.

به گفته این گروه از دوستداران میراث فرهنگی که در مسیر مقابله با قاچاق اشیای تاریخی فعالیت می‌کنند، برخی از اشیای داخل گنجینه نکاء از همان بدو استخراج توسط حفاران غیرمجاز قطعه قطعه شده بودند و برخی دیگر له شده بودند. برهمین اساس حفاران غیرمجاز بخش زیادی از قطعات زرین ساده را ذوب کردند و به قیمت روز طلا فروختند و آثاری که دارای نقوش متعدد حیوانی و انسانی بودند وارد بازار زیرزمینی اشیای تاریخی کردند.

به گفته این گروه، حدود ۲۰ درصد از اشیای زرین موجود در این گنجینه فروخته شده سالم بودند و ۸۰ درصد دیگر آن بصرت قطعه قطعه شده و له شده توسط حفاران غیرمجاز از زیر خاک بیرون کشیده شدند. براساس اطلاعاتی که گروه دوستداران میراث فرهنگی مقابله با قاچاق اشیای تاریخی در اختیار صدای میراث قرار داده‌اند، تعداد زیادی از اشیای موجود در این گنجینه منقش به نقوش حیوانی متعدد بودند و عجیب‌ترین قطعه موجود در آن خطوطی بودند که بصورت اشکال ذهنی و به شیوه اندیشه‌ورزی بر قطعات موجود حک شده بودند. 

صدای میراث البته هیچ مسئولیتی در قبال نظرات گفته شده درخصوص تصاویر موجود ندارد و اظهارنظر در مورد اصالت این اشیاء و نقوش موجود بر آن‌ها را برعهده باستان‌شناس‌ها و کارشناسان میراث فرهنگی می‌داند. سایت صدای میراث در این گزارش تنها به انتشار تصاویر ارسال شده با هدف راستی آزمایی باستان‌شناس‌ها و متخصصین و همچنین جلوگیری از قاچاق و فروش این آثار در خارج از کشور اقدام کرده است.

براساس آنچه دوستداران میراث فرهنگی که در حوزه مقابله با قاچاق اشیای تاریخی فعالیت می‌کنند، به صدای میراث اطلاع داده‌اند، تعداد بالایی از اشیای یافت شده دارای نقوش حیوانی شامل پرندگان و چارپایان و گربه سانانی نظیر پلنگ، بز و… به همراه نقوش انسانی بودند. به گفته این افراد، به نظر می‌رسد این آثار در هزاره‌های گذشته و در نبرد با سکاها در شرق دریای کاسپین توسط اقوام ساکن در دوره باستان در مازندران به غنیمت گرفته شده که قطعه قطعه و له شده بودند. 

به گفته این افراد، احتمال می رود اشیای موجود در این گنجینه که ظرف ۴ سال گذشته در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی معامله شده‌اند به هزاره سوم یا دوم پیش از میلاد یعنی ۴ تا ۵ هزار سال قبل تعلق داشته باشد. 

دوستداران میراث فرهنگی که بازار اشیای تاریخی را رصد می کنند، به صدای میراث خبر داده‌اند که عیار برخی اشیای زرین موجود در گنجینه نکاء از ۲۰ بالاتر بوده است.

آن‌ها همچنین به صدای میراث گفته‌اند جزئیات اتین حفاری غیرمجاز را به مسئولین استانی میراث‌فرهنگی و حتی یگان حفاظت میراث فرهنگی وقت در استان مازندران اطلاع داده‌اند اما آن‌ها این موضوع را باور نکرده‌اند. به هین دلیل بخشی از این آثار که ساده بودند و نقوش زیادی نداشتند توسط حفاران غیرمجاز و برخی از فعالان بازار زیرزمینی اشیای تاریخی ذوب شده و به قیمت روز طلا فروخته شد و بخشی دیگر که دارای نقوش حیوانی بودند و ارزش بالایی داشتند، تا سه برابر بیشتر از ارزش روز طلا در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی  فروخته شدند.

براساس اطلاعات ارسال شده به صدای میراث، گنجینه نکاء شامل ۵ دسته اشیای تاریخی بود. نخست، اشیای زرین که دارای اشکال حیوانی و انسانی سنگین و توپر بود. دوم، ورق‌های ساده طلا که از همان بدو بیرون کشیدن از خاک بصورت بریده شده و قطعه قطعه یا له شده توسط حفراان غیرمجاز خارج شد.، سوم، ورق‌های زرین ساده و با اشکال گیاهی شامل درخت، چهارم، اشکال حیوانات اسطوره‌ای و اشکال انسانی در حالت‌های مختلف آیینی و آخرین و مهمترین قطعه، قطعاتی بود که روی آن‌ها اشکال و خطوطی ترسیم شده بود که به گفته برخی کارشناسان ممکن است قدیمی‌ترین خط جهان بوده باشد که قدمت آن از خطوط هیروگلیف مصری نیز بیشتر باشد.