ایمان مهدی زاده، روزنامهنگار و پژوهشگر توسعه پایدار/
حکایت معاونت گردشگری سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، مثال همان کشتی شناور در اقیانوس است که در آستانه برخورد به کوه یخ است.
از سالها پیش دلسوزان و فعالان صنعت گردشگری بصورت مداوم هشدار میدادند که کشتی شناور در اقیانوس گردشگری در حال نزدیک شدن به کوه یخ است. آنها تاکید میکردند که سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری نباید حیاط خلوت سیاسیون شود. اما هربار سکاندارانی بر این کشتی گماشته میشدند که صرفا به قصد صید میراندند و توجهی به ادامه مسیر نداشتند. آنها البته همیشه پاسخهای کوبندهای در برخورد با اعتراض ساکنان کشتی در حال نزدیک شدن به کوه یخ داشتند.
حالا اما کشتی گردشگری ایران که به دامنههای کوه یخ رسیده است، تازه متوجه شدهاند در شرایطی که کشتی گردشگری ایران آسیب های جدی دیده است، باید از «قربیلک» صندلی مدیریتی فاصله بگیرند و اجازه دهند فردی «سکان» هدایت کشتی گردشگری ایران را بگیرد که شناخت بیشتری از اقیانوس دارد.
چند آسیب جدی اما مانع اجرای برنامههای معاون جدید گردشگری است. نخست، پذیرش حضور بخش خصوصی در ارائه برنامهها و اجرای آنها است که نیازمند بررسی و تحلیلهای متعدد برای زدودن مقررات اضافی و کاهش موازیکاری است.
پیش از انتخابات ریاستجمهوری سازمان میراثفرهنگی، صنایع دستی وگردشگری به کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران اعلام کرده بود تا برای جذب مشارکت فعالان صنعت گردشگری، فراخوان داده شود و جلسات مشترک بین بخش خصوصی و دولتی برگزار شود. اما هر روز که برنامههای انتخاباتی فشردهتر شد این بحث نیز کمرنگتر شد و نتیجه آن شد که جلسهای هم برگزار نشد.
متولیان دولتی بخش گردشگری اگرچه خود را خدمتگزار مردم میدانستند اما در عمل نگاه ارباب مآبانه داشتند و بدون اذن آنها امکان گام برداشتن بخش خصوصی در صنعت گردشگری کشور وجود نداشت.
رخوت سازمانی، آسیب دیگری است که کشتی گردشگری ایران را به دامنه کوه یخ کشانده است. سال گذشته بود که به اتفاق دو شرکت جوان و خلاق، نخستین استارتآپ دموی گردشگری برگزار شد. اما برغم اعتقاد قلبی و علاقه برگزار کنندگان این رویداد به حمایت صرفا معنوی سازمان میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بویژه معاونت گردشگری آن سازمان، نه تنها هیچ حمایت کلامی از آنها نشد که حتی با وجود ارسال دعوتنامه برای حضور متولیان دولتی بخش گردشگری در این رویداد هیچ نماینده ای از سازمان میراثفرهنگی و معاونت گردشگری در نخستین استارتآپ دموی گردشگری ایران حضور نیافت.
البته که برای بزرگان صنعت گردشگری حاضر در آن رویداد که پانزدهم مردادماه سال گذشته در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد. حتی غیبت کارشناسان سازمان میراثفرهنگی و معاونت گردشگری کشور امری عادی بود. اما وجود طمع رزومهسازی برای افزایش پایه گروه و رتبه شغلی در معاونتی که حالا ولی تیموری سکان هدایت آنرا در دست گرفته است، جدیترین آسیبی است که بدنه کشتی گردشگری ایران را در معاونت گردشگری با نحوه برخورد با فعالان بخش خصوصی صنعت گردشگری، شکافته است.
سال گذشته همچنین برپایی رویداد «استارتآپ ویکند گردشگری» با موضوعات مشخص برای استانهایی که نیاز به آموزش بیشتر دارند به معاونت گردشگری و سازمان میراثفرهنگی پشنهاد شد که این طرح تا مرحله نگارش و تنظیم قرارداد هم پیش رفت، اما چون بنا بود آموزشها در مناطق محروم رایگان برگزار شود هرگز به نتیجه نرسید.
در برنامههای مدون معاونت جدید گردشگری توسعه پایدار واژهای پررنگ و مورد توجه است. اما در شرایط فعلی با وجود تحریم های یکجانبه آمریکا و کاهش گردشگر ورودی به ایران و کاهش قدرت خرید مردم از سوی دیگر،تضعیف سفرهای داخلی را به همراه داشته و این از مهمترین چالشهای پیش روی معاون جدید گردشگری است.
موازیکاری نهادها و کمبود بودجه برای طرحهای ملی نیز به جای خود از بزرگترین چالشهایی است که ولی تیموری در هدایت کشتی آسیب دیده گردشگری ایران با آنها مواجه است. ناخدای کشتی گردشگری ایران باید نخست این کشتی آسیبدیده را از کوه یخی که با آن برخورد کرده است جدا کند و سپس کشتی آسیبدیده را ترمیم کند تا در نهایت بتواند با هدایت سکان گردشگری، کشتی ترمیم شده گردشگری ایران را به مسیر اصلی خود بازگرداند و فعالان صنعت گردشگری ایران را به مقصد برساند.