آمادگی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی برای ایجاد نمایندگی در استان‌ها

ادارات میراث فرهنگی استان ها می‌توانند برای انجام طرح‌های حوزه میراث فرهنگی مانند پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مراکز دانش بنیان را به کار گیرند و پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز براساس مجوز هیأت امناء آمادگی ایجاد مراکز نمایندگی خود را در استان ها دارد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، علیرضا قلی نژاد معاون فناوری و کاربردی سازی پژوهشگاه این مطلب را در نشست این معاونت با برخی مدیران کل ادارات میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ، در استان ها که در محل پژوهشگاه برگزار شد مطرح کرد.

او با اشاره به شکل گیری جریان کسب و کارهای کوچک یا همان استارتاپ ها از دهه ۸۰ در کشور و لزوم شکل گیری جریان کسب و کارهای کوچک در حوزه فرهنگ تصریح کرد : کشور ما در این زمینه در حوزه فرهنگ ازدنیا زیاد عقب نیست زیرا که سرمایه های فرهنگی ایران خیلی زیاد است.

قلی نژاد با تأکید بر این نکته که اگرکسب و کاری هم بخواهد در حوزه فرهنگ شکل بگیرید باید بر اساس سرمایه های موجود باشد افزود:  این سرمایه ها در ایران به شکل بالقوه ای خیلی زیاد است به ویژه آنکه طبق آمارها اقتصاد گردشگری در این زمینه موضوع قابل اعتنایی است.

او با انتقاد از اینکه در حوزه اقتصاد فرهنگی تا به حال به شکل جدی وارد نشده ایم تصریح کرد : اگر در این حوزه وارد می شدیم انقلابی به وجود می آمد ولی ما متأسفانه در این مورد یا به چینی ها بها دادیم و یا دنباله روی آنها شدیم که البته این جریان درکشور دنباله دار است و ما به عنوان یک دستگاه از آن پیروی می کنیم .

فعالیت معاونت فناوری و کاربردی سازی در سه حوزه

معاون فناوری و کاربردی سازی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار داشت  :پیش فرض تشکیل این معاونت این بود که می تواند در سه حوزه میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری به سازمان کمک کند و سه حوزه ای که به نظر برای سرمایه گذاری کمتر وارد شدیم  «مدیریت امور فناوری ، مرکز رشد واحد های فناوری» ، «مرکز مشاوره و ارایه خدمات تخصصی »و «مرکزسیاست پژوهشی و  آینده پژوهی» هستند که در این معاونت به آنها خواهیم پرداخت .

او در تشریح فعالیت های مرکز مشاوره و ارایه خدمات تخصصی گفت : این مرکز برای راهنمایی صاحبان کسب ‌و کار و مسئولین بخش میراث فرهنگی و گردشگری در نحوه استفاده از فناوری های نوین و کاربردی سازی پژوهش ها برای رسیدن به اهداف پژوهشی، کاربردی، اجرایی و سازمانی متمرکز شده است .

وی در ادامه با اشاره به مدیریت امور فناوری ، مرکز رشد واحد های فناوری افزود:در ادبیات کار آفرینی، تامین زیر ساخت های فنی در گرو راه اندازی و توسعه مراکز رشد یا انکوباتورها  است .

به گفته قلی نژاد این مراکز، نهادها یا چارچوب هایی هستند که برای پرورش یا ایجاد استارت آپ ها و یا کسب و کارهای کوچک (دارای ایده های قابل تجاری شدن مبتنی بر علم و فناوری) تأسیس می‌شوند.

او تصریح کرد :مرکز رشد، فضای اداری و آزمایشگاهی همراه با خدمات حمایتی و پشتیبانی مختلف با صرف حداقل هزینه را برای شرکت های نو پا فراهم می‌کند و همچنین شبکه‌سازی و برخی خدمات جانبی را برای آنها تأمین می کند.

وی در خصوص فعالیت های مرکزسیاست پژوهشی و  آینده پژوهی گفت :سیاست پژوهی و آینده پژوهی با بهره گیری از طیف وسیعی از روش ها و با استفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگوها و روندهایی با ماهیت ثابت یا متغیر، به برنامه ریزی و هدف گذاری آینده های بالقوه محتمل می پردازد.

او افزود:در این راستا آینده پژوهی با شفاف سازی سیستم ها و روندهای موجود؛ به کنکاش در زوایای نا شناخته ای که تا حدودی قابل درک هستند پرداخته و با شناسایی حالت ها و روندهای محتمل بالقوه آینده، پیامدهای تصمیمات کنونی را در هر یک از این حالت ها و روندهای ممکن بررسی می کند.

معاون فناوری و کاربردی سازی پژوهشگاه گفت : در حوزه مراکز فناوری پیش بینی ما این است که می توانیم خودمان مراکز نو آوری داشته باشیم که به چند شیوه عمل می کنند و یکی از تکالیف آنها این است که ایده هایی که دانش بنیان و پژوهش محور هستند را در مراکز مستقیم سازمان ، پژوهشگاه یا بطور حمایتی در نهاد های دیگر زیر چتر خود قرار دهند.

او با اشاره به این نکته که در سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری بدون ورود به موضوع سیاست پژوهشی و آینده پژوهی نا خودآگاه فعالیت هایی صورت گرفته است نمونه ای از این اقدامات را مستند سازی به منظور شناسایی و ثبت آثار ملی دانست .

وی افزود: سیاست پژوهشی و آینده پژوهی  می خواهد بگوید امروز نگاهی به آینده بیندازیم و منطبق بر نیازهای آینده رفتارها و رویکردهایمان را تنظیم کنیم تا بتوانیم جریان های جدیدی ایجاد کنیم .

او برای نمونه به فراگیر شدن علم ژنتیک در حوزه باستان شناسی اشاره کرد و گفت : این در حالی است که در سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مرکزی به این نام نداریم و تنها واحدی در پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی فعالیت هایی را در این حوزه انجام می دهد .

جریان آینده پژوهی را جدی بگیریم

قلی نژاد تأکید کرد :اگر جریان آینده پژوهی را جدی نگیریم روز می رسد که دانش متخصصین کشور دیگر به کار نمی آید زیرا که با علم روز هماهنگ نیست و ناقص است .

او با اشاره به فعالیت ۲۶۰ مرکز رشد ، پارک علم و فناوری ، مرکز نو آوری و… در حوزه کارآفرینی این پرسش را مطرح کرد که حال ما چگونه می توانیم بدون تجربه  وارد این رقابت شویم ؟

وی گفت : به منظور دستیابی به این هدف فکر کردیم تنها در حوزه مبانی ،بررسی و مطالعات کار را جلو ببریم و با تمرکز بر میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ببینیم الگوی این مراکز با سه حوزه فعالیت ما چطور می تواند باشد و این امر قابل تسری در بخش خصوصی خواهد بود و در گام بعدی  آنها را به راه اندازی مراکزی از این دست تشویق کنیم.

خانه سرهنگ ایرج ؛ نخستین مرکز نوآوری در حوزه میراث فرهنگی

او در ادامه به مرمت خانه سرهنگ ایرج واقع در محله پامنار تهران که در آثار ملی ایران به ثبت رسیده اشاره کرد و گفت : این بنا به صورت یک طرح مشارکتی توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و میراث فرهنگی استان تهران در قالب تفاهم نامه ای با معاونت فناوری ریاست جمهوری تحت مرمت قرار گرفت .

وی با بیان اینکه در این بنا نخست کارهای مرمتی و بعد احیا انجام گرفت تا به  اولین مرکز نو آوری پژوهشگاه تبدیل شود افزود : در مرمت این بنا با بهره گیری از معتمدین و پیشکسوتان حوزه میراث فرهنگی تلاش شد آخرین روش های مرمت به کار گرفته شود .

او افزود :پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری باید حاصل پژوهش هایش در عمل را در ادارات میراث فرهنگی ببیند و این مراکز نیز باید ترجیح بدهند که برای انجام پروژه های حوزه میراث فرهنگی مراکز دانش بنیان نظیر پژوهشگاه که زیر چتر حمایتی سازمان هستند را برای انجام پروژه ها بکار گیرند .

زیرا که اگر مثلا در امر مرمت موضوع مرمت را وارد جریان پژوهش نکنید و یک پیمانکار را برای انجام کار انتخاب کنید ممکن است به شما بگوید مرمت با تعمیر چه فرقی دارد و چرا اینقدر اعتبار می خواهی و با کمتر از این میزان میتوان یک بنای دیگر ساخت .

او مرمت را  امری آیینی و دائمی دانست و گفت : این موضوع از پژوهش هم آنطرف تر است در حالیکه ما مرمت را تنزل به امری پیمان کاری داده ایم .

پژوهشگاه نهادی شناخته شده در کمیته ثبت آثار

معاون فناوری و کاربردی سازی پژوهشگاه افزود : در حوزه های نرم تر نیز مانند شناسایی آثار و ثبت آنها نیز در بسیاری از مواقع غفلت کرده ایم در حالیکه این امور پژوهشی هستند و سپردن آنها به نهادی به غیر از پژوهشگاه امری اشتباه است و کمیته ثبت آثار نیز پژوهشگاه را به عنوان نهادی شناخته شده و دارای خطای کمتر به رسمیت می شناسد .

او در مثالی دیگر گفت : در مطالعه و شناسایی شهر تهران نیز اگر از نهاد مرجع کارشناس کمک گرفته می شد متوجه می شدیم که معماری مدرن نیز دردنیا جزآثار تاریخی به شمار می آید که نیاز به مرمت دارد و الان این گرفتاری ها را نداشتیم .

قلی نژاد با بیان اینکه در صنایع دستی که خروجی هنرهای سنتی ما است نیز همین اتفاق می افتد تصریح کرد : با تلاش هنر ایرانی را احصا کرده ایم و به کسوتی رسانده ایم که می تواند تولید شود و اگر از مراجع متخص نظیر پژوهشگاه کمک نگیریم این صنایع دستی تنها به تولید سوغاتی منجر خواهد شد که از بیخ و بن چینی هستند.

تنزل گردشگری به اتاق دادن

او گفت : در حوزه گردشگری نیز همین اتفاق افتاده است به نحوی که  گردشگری را تنزل داده ایم به اتاق و بلیط دادن در حالیکه ما در حوزه انتقال فرهنگ که یکی از مهمل های اصلی اش فرهنگ است کمتر فعالیت کرده ایم و این موضوع نیز کار پژوهشی لازم دارد .

وی در پایان با اشاره به مکاتباتی که با ادارات میراث فرهنگی استان ها در خصوص فعالیت های معاونت فناوری و کاربردی سازی  صورت گرفته است تصریح کرد : در حوزه آینده پژوهی پژوهشگاه می تواند بر اساس مجوز هیأت امنا مراکز نمایندگی پژوهشگاه را در استان ها ایجاد کند و این مراکز تمام نیازمندیهای پژوهشی استان را در کنار فراهم کردن فضا و نیرو به عهده خواهند داشت  .