صدای میراث: اسبهای دوره ساسانی اجداد اسبهای اروپا و آسیای مرکزی هستند.
مدیرکل موزه ملی ایران با اعلام این خبر گفته است که گروهی از پژوهشگران ایرانی و تیمی از پژوهشگران بینالمللی با هدایت مرجان مشکور، پژوهشگر وابسته به موزه ملی ایران و موزه تاریخ طبیعی پاریس، با مطالعه مجموعه بسیار بزرگی از ژنوم اسب، اطلاعات مهمی از گونههای اسب، تغییرات این گونه و پراکنش آنها در پنج هزار سال گذشته کسب کردند.
به گزارش موزه ملی ایران، جبرئیل نوکنده گفت: نمونههای مطالعه شده اسب و گورخر ایرانی از مکانهای باستانی تپه حسنلو (عصر آهن و اشکانی)، تپه مهرعلی (مس سنگی)، شهر قومس (ساسانی)، تپه سگزآباد (عصر آهن)، روانسر (ساسانی) و تپه بلقیس (سلجوقی- ایلخانی تا صفوی) هستند که قدمتی حدود هفت هزار تا چهارصد سال دارند.
مرجان مشکور باستان جانورشناس نیز در این رابطه گفت: گروهی ۱۲۱ نفره از متخصصان ژنتیک، باستانشناسان و زیستشناسان تکاملی از ۸۵ موسسه علمی-پژوهشی جهان موفق به استخراج «دی ان ای» از ۲۷۸ نمونه استخوان باستانی اسب از ۱۹ کشور آسیا و اروپا شدند که قدمتی بین ۴۲ هزار تا ۴۰۰ سال دارند.
او با بیان اینکه یکی از مهمترین نتایج این پژوهش بینالمللی نشان میدهد که نیاکان اسبهای اروپایی و آسیای مرکزی اسبهای دوره ساسانی در ایران بودهاند، افزود: شباهت ژنتیک نمونههای اروپا و آسیای مرکزی مربوط به قرون هفتم تا نهم میلادی به نمونههای دوره ساسانی از قرنهای چهارم و پنجم میلادی نشان میدهد که این اسبها در جنگهای امپراتوری ساسانی با بیزانس، هپتالیان و بعدها توسط مسلمانان به جنوب اروپا و آسیای مرکزی وارد شدهاند.
وی با تاکید بر اینکه دو نمونه استخوان مطالعه شده اسب ساسانی در این پژوهش در شهر قومس در نزدیکی سمنان یافت شد که به دوران حکومت یزدگرد دوم یا برادر وی پیروز اول بازمیگردد، افزود: نمونه دیگر استخوان اسب ساسانی در مکانی نزدیک شهر روانسر کرمانشاه به دست آمد که مربوط به دوره حکومت شاپور دوم است.
مشکور تاکید کرد: اسبهای منطقه شمال شرق ایران در دوره ساسانی با توجه به شکل ظاهری، جنسیت (اسب نر)، جثه بزرگ و رنگ آنها انتخاب شده و بعدها در مناطق آسیای مرکزی و اروپا منتشر شدهاند. بر پایه مدارک باستانشناسی و ژنتیک موجود شمال شرق ایران و خصوصاً سمنان خاستگاه اسبهای جدید است.
نتیجه این پژوهش جمعه ۱۳ اردیبهشت در ژورنال علمی سِل (Cell) منتشر شد و بلافاصله در رسانههای جهان انعکاس وسیعی یافت. ژورنال سل یکی از چند ژورنال نخست علمی جهان در حوزه علومزیستی است و با ضریب تاثیر ۳۱ از جایگاه علمی ممتاز برخوردار است.