صدای میراث: جنگ عراق علیه ایران آغاز شده است و سالهای ۶۰ و ۶۱ خبری از ورود گردشگر به ایران نیست و بسیاری از نقاط تاریخی ایران آماج حملات عراق شدهاند.
با این حال ۷ فروردینماه سال ۶۰ است که بقعه تاریخی بابا یادگار در ارتفاعات دالاهو در شهرستان سرپل ذهاب پس از مرمت و احیاء توسط معمار شفاهی از اهالی شهرری و سیدابوالقاسم یاوری، هنرمند آیینهکار، افتتاح میشود. بقعه بابا یادگار بنای متعلق به سده ۸ هجری قمری است. این بنا در آذرماه سال ۱۳۵۳ به ثبت ملی رسیده بود و حالا قرار بود به عنوان زائرسرا و محل پذیرایی از زائران مورد استفاده قرار بگیرد.
۸ فروردینماه سال ۶۰ است. برغم آن که هتلها در حال ورشکستگی به دلیل نبود گردشگر هستند، دو جوان به هتل مرمر تنکابن می روند و در سودای یافتن کلید گاوصندوق هتل برای سرقت، محمود حقی مدیر هتل مرمر تنکابن را به قتل میرسانند و بعد هم متواری میشوند.
۱۱ فروردینماه ۶۰ اما نخستین نمایشگاه از مجموعه فرشهای کاخهای سعدآباد به مناسبت برقراری جمهوری اسلامی در موزه فرش برگزار میشود. عنوان نمایشگاه: «هنر فرشبافان زحمتکش ایران، گلخونهای رنج در تارو پود فرش زیر پای طاغوت» است. همانروز البته طرح هندسی پرچم جدید ایران با نشان «الله اکبر» نیز منتشر میشود.
۲۳ فروردینماه نخستین بازدید رسمی خارجی از موزه کاخ سعدآباد که سال ۵۹ موزه شده بود، انجام شد. «ناراسیمهارائو» وزیر امور خارجه وقت هند که در هیات صلح منتخب غیرمتعهدها و با هدف بررسی وضعیت ایران در جنگ تحمیلی به کشورمان سفر کرده بود همراه با سفیر هند در تهران از موزه سعدآباد دیدار کردد.
۱۹ اردیبهشتماه محمدعلی رجایی نخستوزیر وقت یک دستورالعمل صادر و به وزارت ارشاد ابلاغ میشود: «موضع رسمی و غیرقابل تزلزل ایران در رابطه با نام صحیح، اصیل و تاریخی خلیجفارس مشخص بوده و این اصل مسلم تاریخی مورد تایید سازمان ملل متحد نیز قرار گرفته و در کلیه مجامع بینالمللی و اسناد و مدارک و نقشههای سازمان ملل متحد بایستی رعایت گردد.»
۲۳ اردیبهشتماه اسدالله لاجوردی دادستان انقلاب اسلامی مرکز در اخطاریهای به آژانسهای خدمات گردشگری از آنها خواست هنگام تحویل بلیت هواپیما، فتوکپی اجازه خروج مسافر اخذ و ضمیمه مدارک صدور بلیت شود. او گفت که برخی آژانسها به صدور بلیت هواپیما برای اشخاصی که در خارج از کشور هستند مبادرت کردهاند. آنها بلیتها را با مسافران عازم به خارج برای این اشخاص ارسال میکنند.
لاجوردی گفته بود، چون این اقدام موجب خروج ارز از کشور و صدمه به بیتالمال میشود و به متواریان از کشور یا افرادی است که در خارج از کشور علیه جمهوری اسلامی اقدام میکنند، آژانسها و شرکتهای هوایی باید از صدور چنین بلیتهایی خودداری کنند.
۲۴ اردیبهشتماه ۲۵ درصد از عملیات ساخت زائرسرا، رختشویخانه، مدرسه علمیه و ۲۰۰ دستگاه آبریز در محل مقبره تخریب شده رضاخان به پایان رسید. ۱۲ میلیون تومان تا همین فاز هزینه شد. کل هزینه این پروژه ۴۸ میلیون تومان بود. احداث بنای جدید که به سبک معماری قدیم طرحریزی شده بود نیز کار معمار «رجب کاشانی» بود.
۲۶ اردیبهشتماه گزارشی از کاروانسرای صفوی قصر بهرام منتشر و در آن گفته شد که این بنای تاریخی در کویر مرکزی ایران عشرتکده آمریکاییها، انگلیسیها و فرانسویها بود. این گزارش خواستار اقدام جدی سازمان حفاظت آثار باستانی برای حفاظت از کاروانسرای عباسی قصر بهرام شد.
۵ خردادماه به مناسبت سالگرد نخستین مجلس شورای اسلامی نمایشگاهی از اسناد تاریخ مشروطیت، آثار خطاطان و نقاشان بزرگ، نسخ خطی، نخستین روزنامههای کشور، کتب علمی دانشمندان بزرگ اسلامی، آثار کمالالملک، فرمان اعلام مشروطیت توسط مظفرالدینشاه و ایجاد عدالتخانه، متن عهدنامه ترکمانچای و معاهده گلستان، وسایل شخصی سیدجمالالدین اسدآبادی، کتابت الله اکبر به خط بایسنقر نوه تیمور لنگ از قرآن بایسنقری و… به نمایش گذاشته شد. بهانه نمایشگاه سالروز تشکیل نخستین دوره مجلس در جمهوری اسلامی ایران بود.
۲۱ خردادماه برای نخستین بار موضوع حمایت از صنایع دستی به مطبوعات کشید. بحث آن بود که از صنایعدستی باید به عنوان یک کالای مصرفی و برطرف کننده نیازهای روزمره استفاده شود نه یک کالای لوکس و تجملی! موضوعی که هنوز صنایعدستی ایران با گذشت ۴۰ سال در حل آن معطل مانده است.
۱۳خردادماه، دادگاه ویژه امور صنفی به مالکان هتلها و مسافرخانههای کشور هشدار داد درصورت مشاهده خرید و فروش و احتکار کالای قاچاق در محل کسب، اجناس توقیف و حراج و خودشان هم تحت پیگرد قضایی قرار میگیرند. ۲۷مردادماه نیز به هتلها اخطار شد چنانچه دست از هنجارشکنی برندارند، هتلهایشان توقیف و تبدیل به واحد مسکونی میشود.
۱۸شهریور سال ۶۰ اما یکی دیگر از مهمترین انتقالات اشیای تاریخی انجام میشود. جواهرات کاخ گلستان، شامل تخت طاووس، متکای جواهرنشان و طلاکاری شده فتحعلیشاه، صندلی جواهرنشان با روکش طلا متعلق به محمدشاه قاجار و یک تخته سجاده مروارید دوزی شده و زیرانداز جواهرنشان و طلاکاری شده به خزانه بانک مرکزی منتقل میشود. مجموع آثار گرانبهای منتقل شده به خزانه بانک مرکزی از کاخ گلستان آنروز ۱۱ جعبه شد.
وضعیت گردشگری ایران هنوز رونق سابق را ندارد. ایران، پس از انقلاب بلافاصله با هجوم ارتش بعث عراق مواجه شده و آرامش برای جذب گردشگر وجود ندارد. اما ۳۰ فروردینماه سال ۶۰ گردشگری جنگ در ایران برای نخستینبار راهاندازی شد. چند ماه پیشتر وزارت خارجه از مسئولان کشورهای خارجی دعوت کرده بود برای بازدید از جنایات عراق در ایران به کشورمان سفر کنند. اما فروردینماه سال ۶۱ شهرداران کشورهای اسلامی به ایران دعوت شدند تا مشاهدهگر جنایات رژیم بعث عراق علیه ایران باشند.
۶ خردادماه ۶۱ است که بازسازی مناطق جنوب و خوزستان آغاز می شود. مسئول عمران جهادسازندگی از آماده سازی خوزستان برای بازگشت مهاجرین و سفر جهانگردان خبر میدهد. ۸۰ درصد مناطق جنوب کشور تا این تاریخ تخریب شدند. عراق شهرهای خوزستان را زیر باران آتش گرفته بود. دزفول و شوش دو شهر تاریخی ایران هم در امان نماندند. بافت تاریخی دزفول هنوز هم به عنوان وسیعترین بافت آجری کشور سناخته میشود و در فهرست آثار ملی ثبت شده است. شوش نیز در ردیف میراث جهانی قرار گرفت.
۱۱ خردادماه سال ۶۱، بزرگترین و بیسابقهترین سرقت موزهای در ایران صورت میگیرد. پلیس ۱۶ نفر را دستگیر میکند. آثار سرقت شده شامل ۳۲ شی تاریخی متعلق به دوره مفرغ، دوره اشکانی، ساسانی، سلجوقی، هخامنشی و صفوی از موره رضا عباسی در تهران است.
۹ تیرماه همین سال است که ایران حضور در نمایشگاههای بینالمللی را از سر گرفته است و خبر درخشش فرشهای دستباف ایران در نمایشگاه لندن منتشر میشود. از سال ۵۸ که فرمان ممنوعیت خروج فرش از کشور صادر شد، جهان در اشتیاق فرش دستباف ایران مانده بود. حالا نمایشگاه لندن جایی بود که فرش ایران پس از ۴ سال دوری از بازار جهانی با قدرت در نمایشگاه لندن حاضر شد.
۱۰تیرماه سال ۶۱، سومین دعوت جهانی برای بازدید از آثار جنایات صدام انجام میشود. اینبار ستاد تبلیغات جنگ از خبرنگاران و تمامی شخصیتهای مستقل و آزادیخواه جهان میخواهد که به ایران سفر کنند و جنایات عراق در ایران را از نزدیک مشاهده کنند.