پنج شنبه, ۰۹ فروردین, ۱۴۰۳

تخریب تدریجی صدها نقش تدفینی در دزفول/گورستان تاریخی قلعه شاداب نیازمند ثبت ملی و حفاظت اضطراری است

0 انتشار:

مریم جلیلوند

خبرنگار/

صدای میراث: صدها نقش تدفینی و زیبای تاریخی در منطقه پاقلعه یا همان قلعه شاداب دزفول در معرض تخریب جدی قرار دارند.

به گزارش صدای میراث، با اینکه فعالان و دوستداران محلی بارها از اهمیت این قلعه خبر داده‌اند، اما متولیان میراث‌فرهنگی استان خوزستان گامی برای ثبت و حفاظت اضطراری از این نقوش برنداشته‌اند.

مردم محلی می‌گویند، از آنجا که گورستان تاریخی پامنار که قدمت آن به دوره ساسانی بازمی‌گردد نیز در دامنه قلعه شاداب قرار دارد، برخی افراد سودجو در سودای یافتن گنج، قبور را تخریب می‌کنند و بسیاری از نقوش زیبای این گورستان را از بین برده‌اند.

نقوش تدفینی قلعه شاداب یکی از جاذبه‌های زیبای منطقه «شهیون» در شهرستان دزفول در استان خوزستان است. این گورستان که به گویش جامعه محلی به پاقلعه معروف است، دارای نقوش تدفینی متفاوتی است که هر یک از آن‌ها گویای ویژگی‌ها و مشخصات فرد متوفی در زمان حیات است.

نقوش این سنگ‌ها دارای اشکال گوناگون از جمله انواع سوارکار، اسب، وسایل مورد نیاز زندگی، درخت، شکارچی، دارقالی، اسلحه، انواع حیوانات و انسان‌هایی هستند که به صورت گروهی در حال پایکوبی‌اند.

سالیان طولانی از عمر این نقوش تدفینی می‌گذرد و طی این سال‌ها به دلیل احترامی ساکنان این منطقه برای مردگان قائل بودند، سنگ‌های قبور نسبتا سالم مانده بودند تا آن که در سال‌های اخیر به دلیل بی‌توجهی به این گورستان و عبور جاده از وسط آن، بخش‌های زیادی از قبور از بین رفتند.

«مجتبی گهستونی»، فعال میراث‌فرهنگی استان خوزستان، فرسایش و تخریب سنگ قبرها را در کنار بی‌توجهی مسئولان میراث‌فرهنگی استان خوزستان، مهمترین تهدید نقوش تدفینی و تاریخی گورستان تاریخی پامنار اعلام می‌کند.

او می‌گوید: فعالان میراث‌فرهنگی تاکنون هشدارهای زیادی به مسئولان میراث‌فرهنگی برای ثبت و حفاظت از گورستان قلعه شاداب داده‌اند. اما با وجود ثبت ملی قلعه شاداب که یکی از آثار دوره ساسانی است این نقوش تاریخی که درست زیر این قعله تاریخی واقع شده است، بدون توجه رها شده و درحال تخریب است.

گهستونی، سال ۹۰ متوجه وجود این گورستان شد و از آن تاریخ تاکنون چندین مرتبه از این گورستان بازدید کرده است.

او می‌گوید: درخصوص اهمیت نقوش تدفینی، چندین‌بار با معاونان وقت اداره میراث‌فرهنگی استان خوزستان مذاکره شد و هشدارهای لازم در خصوص تخریب این آرامستان داده شد. اما تا این لحظه هیچ اقدامی برای ثبت و حفاظت از نقوش تدفینی گورستان صورت نگرفت.

یکی از ساکنان منطقه پاقلعه نیز پس از همراهی صدای میراث برای بازدید از این گورستان گفت: پیش از آنکه گورستان پاقلعه برای مردم منطقه یک جاذبه تاریخی باشد، محل تدفین پدران و نیاکانمان بود و از اهمیت زیادی نزد مردم منطقه برخوردار بود.

او می‌گوید: قبور پایین قلعه ساسانی شاداب قرار گرفته و به همین دلیل برخی سودجویان به بهانه یافتن گنج به این گورستان هجوم آورده‌اند و قبرستان را زیر و رو کرده، سنگ قبرها را می‌شکنند و از بین می‌برند.

به گفته او، تاکنون هیچ اقدامی از سوی سازمان‌های متولی برای ثبت ملی گورستان پامنار و حفاظت این محوطه تاریخی صورت نگرفته است

ضرورت ثبت ملی

مجتبی گهستونی فعال میراث‌فرهنگی در استان خوزستان با تاکید بر ضرورت ثبت ملی گورستان تاریخی پامنار به صدای میراث می‌گوید: نیاز است محدوده این گورستان شناسایی و تعداد مقبره‌ها شمارش شود. همچنین آسیب‌شناسی، مرمت و حفاظت و نصب تابلوی راهنما نیز از جمله نیازهای این گورستان تاریخی در کنار ثبت ملی این مجموعه زییای تاریخی است.

فعالان میراث‌فرهنگی در استان خوزستان با همراهی مجتبی گهستونی از فعالان میراث‌فرهنگی آن استان پیشتر بررسی‌های متعددی بر نقوش تدفینی گورستان پامنار انجام داده‌اند و یک تیم حرفه‌ای، طراحی و مستندنگاری تمامی تصاویر نقوش تدفینی این گورستان تاریخی را انجام دادند و این نقوش را در تولیدات صنایع‌دستی مردم منطقه شیهون وارد کردند تا بدین ترتیب جامعه محلی بتواند با بهره‌گیری از این نقوش در تولیدات هنری و صنایع‌دستی خود، بهره اقتصادی لازم را بدون نیاز به داشتن سراب گنج‌یابی در قبر مردگان، کسب کند.

print

لطفا دیدگاه خود را ثبت کنید