نشست برنامه‌ریزی و هماهنگی کمیته کارشناسی پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی با حضور نمایندگان دستگاه‌های مرتبط از سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها و مراتع در معاونت میراث‌فرهنگی برگزار شد و معاون میراث‌فرهنگی از حاضران خواست تا مدیریت و حفاظت جنگل‌های هیرکانی مطابق با استانداردهای یونسکو باشد.
این نشست براساس اعلام آن معاونت، با هدف آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم، پیش از ورود ارزیابان کمیته بین‌المللی حفاظت از طبیعت (iucn) با حضور معاون میراث فرهنگی کشور، مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی، مدیران ملی پایگاه‌های جنگل‌های هیرکانی و معاونان میراث‌فرهنگی ۴ استان مازندران، گیلان، سمنان و گلستان و کارشناسان مربوطه برگزار شد.
هیرکانی بر جای مانده از دوره ژوراسیک
به گزارش صدای میراث، پرونده مشارکتی ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی با مشارکت کشور آذربایجان که بخشی از این جنگل‌ها را در خود جای داده است در سال ۸۷ تدوین شد اما این پرونده به‌دلیل برخی مشکلات برای اصلاحات بیشتر از سوی یونسکو بازگردانده شده بود و پرونده جدید آنطور که محمدحسن طالبیان گفته بود با معرفی مناطق پیشنهادی جدید به سرعت تکمیل و به‌صورت مشترک با کشور آذربایجان متناسب با قوانین یونسکو به‌روزرسانی شد.
جنگل‌های هیرکانی به جای مانده از دوره ژوراسیک و دوره سوم زمین‌شناسی است. این جنگل‌ها تنها در ایران و آذربایجان واقع شده‌اند و رویشگاه‌های وسیع هیرکانی در کشورهای اروپایی بطور کامل از میان رفته است و تنها فسیل گیاهان هیرکانی در آن کشورها باقی‌مانده است.
در ۲۱تیرماه ۱۳۸۵ جمهوری آذربایجان درخواست ثبت جهانی جنگل کاسپینی – هیرکانی را به نام خود به یونسکو ارائه کرد. این اقدام با اعتراض ایران مواجه و اعلام شد که سهم جمهوری آذربایجان تنها ۲۰هزار هکتار از این جنگل‌ها است در حالیکه سهم ایران از جنگل‌های هیرکانی ۲میلیون هکتار است. با این اعتراض قرار شد پرونده مشترک ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی توسط ایران و آذربایجان به یونسکو ارائه شود.
۶نقطه از جنگل‌های هیرکانی در پارک ملی گلستان، گلاته، حوزه ۴۶کجور نوشهر، ۲هزار و ۳هزار تنکابن، حوزه ۱۴قلعه رودخان، حوزه۱۵ ماسوله و حوزه یک آستاراچای پیشتر ثبت ملی شده بودند. قدمت جنگل‌های هیرکانی ۴۰میلیون سال برآورد شده است.
محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی در نشست هماهنگی و برنامه‌ریزی پرونده ثبت جهانی هیرکانی، با اشاره به اهمیت جنگل‌های هیرکانی به عنوان یکی از قدیمی‌ترین جنگل‌های زنده دنیا، حفاظت از آن را امری ضروری دانست و گفت: جنگل‌های هیرکانی یکی از قدیمی‌ترین جنگل های زنده با گونه‌های جانوری و گیاهی ارزشمند است.
او گفت: به همین دلیل نیز بسیار اهمیت دارد که حفاظت و مدیریت جنگل هیرکانی در چارچوب ضوابط جهانی و مطابق با استانداردهای یونسکو باشد.
طالبیان برنامه‌ریزی برای سایت‌های پیشنهادی چهار استان (مازندران، گیلان، گلستان و سمنان) را پیش از ورود ارزیابان یونسکو به ایران جدی خواند و گفت: باتوجه به اینکه پرونده هیرکانی در اجلاس آذربایجان مطرح می‌شود تمام موارد فنی پرونده باید به دقت مورد بررسی قرار گرفته و بدون کوچکترین نقص ارائه شود.
به گفته معاون میراث فرهنگی کشور، آماده سازی زیرساخت‌های لازم در چهار استان و برنامه‌ریزی برای تعیین محل پایگاه‌ها پیش از ورود ارزیابان اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (iucn) باید هرچه سریعتر انجام شود.
در این نشست که معاونان میراث فرهنگی استان‌های مازندران، گیلان، سمنان و گلستان هم حضور داشتند، طالبیان خواستار همکاری و هماهنگی هر چه بیشتر معاونان میراث فرهنگی با مدیران ملی پایگاه‌های جنگل‌های هیرکانی شد.
او ایجاد وحدت رویه میان دستگاه‌ها را امری ضروری دانست و گفت: برای آنکه پرونده به نتیجه موفقی دست پیدا کند لازم است که میان دستگاه های مختلف همکاری و وحدت رویه وجود داشته باشد و جلسات با جوامع و مدیران محلی یکی از اقداماتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
طالبیان همچنین به کنترل میدانی نقشه‌ها با طبیعت، مکان‌یابی تابلوهای معرفی و اینفوگرافی و تعیین محل دقیق نصب تجهیزات کنترل میدانی بر روی زمین و نقشه و آموزش و توانمندسازی جوامع و مدیران محلی تاکید کرد و گفت: این موارد باید پیش از ورود ارزیابان یونسکو انجام شود.
ثبت جهانی عامل نجات جنگل هیرکانی
دکتر هادی کیادلیری، رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران پیشتر گفته بود که جنگل‌های هیرکانی به لحاظ قدمت، نوع گیاهان و گونه‌های جانوری مختص این منطقه حائز اهمیت هستند.
به گفته او، جنگل‌های هیرکانی از یخبندان‌های هزاران سال گذشته در کره زمین جان سالم به در برده‌اند و در مطالعات انجام شده ۱۱گونه باستانی از جنگل‌های هیرکانی شمال کشور به‌دست آمده است. گونه‌های درختی این منطقه نیز در جهان با نام پرسیانا و کاسپیانا شناخته شده‌اند.
کیادلیری تاکید کرد: ارزش جنگل‌های هیرکانی ایران به‌اندازه‌ای است که اگر اروپایی‌ها بخواهند گونه‌های باستانی جنگل‌های خود را ببینند باید به ایران سفر کنند.
به گفته کیادلیری ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی موجب نظارت بیشتر جهانی بر این جنگل‌ها و حمایت از پوشش گیاهی هیرکانی در ایران خواهد شد.
