مسجد و مدرسه حیدریه شهر قزوین که به نگین هزار ساله محله بلاغی این شهر مشهور است به منظور حفاظت و نگهداری از آثار ارزشمند تاریخی –مذهبی، به همت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین ساماندهی و مرمت می‌شود.
محمدعلی حضرتی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین با اعلام این خبر گفت: مجموعه مسجد- مدرسه حیدریه قزوین واقع در محله بلاغی از آثار درخشان به یادگار مانده از دوره سلجوقی است که با داشتن پیشینه غنی تاریخی، معماری برجسته و کتیبه‌های منحصر بفرد از جمله آثار ارزشمند کهن شهر قزوین به شمار می‌رود. این اثر تاریخی با شکوه در محله بلاغی قزوین بخشی از بافت تاریخی این شهر واقع شده و در پیوند با سقاخانه، حمام بلاغی و عمارت سردار مفخم بافت سازهای بی‌نظیری را ایجاد کرده است.
به گزارش صدای میراث، حضرتی با تاکید بر حفظ و نگهداری این بنای ارزشمند تاریخی در خصوص اقدامات مرمتی صورت گرفته در این بنا طی سال‌های گذشته گفت: از سال ۹۳ تاکنون اقدام‌های مرمتی چون مطالعات باستان شناسی شهری و ایجاد گمانه‌های باستان‌شناسی در سه جبهه مسجد و مدرسه ، برداشت آسفالت کف محوطه، ایجاد سازه‌های حفاظتی بر روی گمانهها، ساماندهی و مرمت آمفی تئاتر و ساماندهی و مرمت بدنه مسجد تحت نظارت این اداره کل صورت گرفت و مرحله جدید ساماندهی و مرمت این بنای ارزشمند تاریخی در سه فاز به صورت همزمان از اوایل خرداد ماه سال جاری آغاز شده و تحت نظارت کارشناسی مهندس رضا شجاعی در حال انجام است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین با اشاره به روند انجام پروژه مرمت مسجد مدرسه حیدریه افزود: فاز اول پروژه مرمتی این بنای تاریخی شامل ساماندهی و مرمت بام شیروانی مسجد و آمفی تئاتر می‌شود که طی این مرحله اصلاح آبراهه‌ها، برداشت ورقه‌های فرسوده بام، مرمت زیرسازی چوبی و نصب مجدد ورقه‌های جدید انجام خواهد شد.
وی افزود: مرمت نمای خارجی مسجد شامل مرمت موضعی طاق‌ها، دانه‌گذاری(برداشت آجرهای فرسوده و جایگزینی آجرهای مناسب)، پاکسازی لایه‌های سیمانی دیواره شرقی و بندکشی مجدد، اصلاح کانال رطوبتی دیواره ضلع غربی، جمع کردن نخالههای قواره ضلع جنوبی و کف سازی محوطه جلوی مسجد و همچنین مرمت فضای داخل مسجد شامل گوشه سازی‌ها( دانه‌گذاری و پاکسازی فیل پوش‌ها ) و دوخت و دوز ترک‌ها در پیشانی شمالی بالای سر در ورودی مسجد نیز در فاز دوم به اجرا در می‌آید.
حضرتی ساماندهی و مرمت پوسته خارجی دیواره ضلع غربی( حجره های مدرسه ) را فاز سوم پروژه مرمتی مسجد – مدرسه حیدریه عنوان و تصریح کرد: در فاز سوم مرمت، ساماندهی پوسته خارجی دیواره ضلع غربی ( حجره های مدرسه ) در دستور کار قرار دارد که طی آن جمع شدن دیواره آجری تغییر شکل داده و آسیب دیده بر اثر رطوبت و بندکشی و اجرای مجدد با آجر متناسب صورت خواهد گرفت.
این مقام مسئول در ادامه یادآور شد: هزینه برای اجرای این پروژه مرمتی بالغ بر یک میلیارد و نهصد میلیون ریال از محل اعتبارات ملی است که امیدواریم با مرمت این بنای زیبا و منحصر بفرد تاریخی بتوانیم امانت‌داران خوبی برای آیندگان باشیم.
مسجد- مدرسه حیدریه قزوین از جمله آثار ارزشمند مربوط به دوره سلجوقی است که در سال ۱۳۱۲ با شماره ثبت ۲۰۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این اثر تاریخی پس از زلزله سال ۵۱۳ توسط امیر خمارتاش تجدید بنا شده و رافعی و مستوفی آن را “ جامع اصحاب ابوحنیفه ” خوانده‌اند و قدمت بنای نخستین این بنا به سده‌های نخست هجری می‌رسد. در قسمت دیوار جنوبی مسجد محرابی واقع شده که از نظر طرح و نوع کار یکی از بهترین نمونه محراب‌های دوره سلجوقی است. در داخل محراب نیز آیاتی از قرآن کریم، با گچبری زیبایی در زمینه‌ای لاجوردی نوشته شده و در اطراف محراب و داخل باندها شش کتیبه به خطوط کوفی و نسخ وجود دارد. این مسجد، مدرسه به عنوان یکی از شاهکارهای هنری دوره سلجوقی در محله بلاغی قزوین قرار دارد.
