مجتبی گهستونی
روزنامه نگار و فعال میراث فرهنگی/
صدای میراث: اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خوزستان روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد. حال که پس از مدتها یکی از پرسنل خود اداره کل به مسند مدیرکلی رسیده است به نظر می رسید که ایشان با شناخت عمیقی که از عمق زوایای درونی اداره کل و شهرستانها دارد با کمک مجموعه داخلی در صدد حل مشکلات برآید. آن هم اداره کلی که با ۴۰ اداره تابعه، پایگاه و تشکیلات ستادی با ۵۰۰ نیروی استخدامی از وضعیت نامطلوب برخوردار است.
مدیرکل فعلی میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خوزستان، طی یک دهه اشتغال همواره بی‌حاشیه و محترم ماند و نام منفی از خود در اذهان باقی نگذاشت. در مدت زمانی نیز که معاون توسعه مدیریت بود تلاش کرد با ساماندهی پرداخت‌ها به پرسنل اداره کل و شهرستانها، دست برخی را که کمترین حضور و اثربخشی در اداره میراث فرهنگی استان خوزستان داشتند اما بیشترین برداشتی را نصیب خود کرده بودند کوتاه کند.
با گذشت هفت ماه از مدیرکلی سید «حکمت الله موسوی» بر اداره میراث‌فرهنگی استان خوزستان، او معاون میراث‌فرهنگی را از دست داده است.«محمدحسین ارسطوزاده» معاون میراث‌فرهنگی خوزستان با حمایت حامی دیرین خود یعنی «محمدحسن طالبیان» باید راهی بوشهر شود. ارسطوزاده اکنون باید جایگاه معاونت میراث‌فرهنگی و پست مسئولیت در پایگاه جهانی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر را خالی کند تا در امور مربوط به میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بوشهر متمرکز شود.
ارسطوزاده نتوانست آنطور که باید عملکرد موفقی در معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان داشته باشد. با این حال عرصه برای او در بوشهر باز شده است تا شاید بتواند بوشهر را به جایگاه مناسب برساند. با وجود تمام انتقادها به عملکرد ارسطوزاده در معاونت میراث‌فرهنگی استان خوزستان، اما نباید از نظر دور داشت که او زحمت زیادی در ثبت آثار جهانی خوزستان و ساماندهی شوشتر در دهه گذشته متحمل شد.
با رفتن ارسطوزاده، حالا سید حکمت‌الله موسوی مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان باید در کنار انبوهی از کارهای انباشته و وجود بخشی از عوامل پیرامونی که با رفتارهای سطحی‌نگرانه مانع بالندگی اداره کل میراث‌فرهنگی استان خوزستان شده‌اند، فکری به حال بخش‌های دیگر اداره کل و ادارات شهرستانی کند.
اکنون باید منتظر ماند و شاهد بود که مدیرکل میراث‌فرهنگی خوزستان برای پایگاه جهانی سازه‌های آبی – تاریخی شوشتر چه شخصی را به سازمان مرکزی معرفی می‌کند. چون انتصاب رئیس پایگاه جهانی با رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است.
شوشتر در حوزه‌های مختلف و البته سازه‌های آبی ثبت جهانی شده که پس از سیلاب و روان آب‌های بهار ۹۸ با آسیب‌های جدی مواجه شدند متلاطم است و نیازمند حضور نیرویی متمرکز در شهر شوشتر است تا با حضور دائمی به وضعیت این شهر در حوزه میراث‌فرهنگی و گردشگری سامان دهد.
همچنین باید ناظر بود و دید که حکمت‌الله موسوی برای پر کردن حوزه معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان دست به انتصاب چه شخصی خواهد زد؟ آیا او گزینه متخصص و کاربلد را شناسایی و معرفی می‌کند یا از داخل اداره کل جایگاه معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان را پر می‌کند؟ شاید هم به سراغ عمرانی‌های بیرون از اداره کل برود و یک دوست یا همکار سابق خود را به معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان بگمارد. کاری که پیشتر نیز «صادق محمدی» در زمان مدیرکلی میراث‌فرهنگی استان خوزستان کرد و سیدحکمت‌الله موسوی را از سازمان همیاری شهرداری‌ها برای تصدی معاونت میراث‌فرهنگی استان خوزستان دعوت کرد.
معاونت میراث‌فرهنگی استان خوزستان در بخش مرمت، احیاء، بهره‌برداری، ثبت ملی، تعیین حریم، مردم‌شناسی و… بسیار ضعیف است و بی‌شک حکمت‌الله موسوی خوب می‌داند اگر دست به انتصاب فردی شایسته و آشنا به حوزه میراث‌فرهنگی برای تصدی معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان نزند، سابقه خود را زیر سئوال برده و با شکست و هجمه زیادی در سطوح مختلف مواجه خواهد شد.
نکته جالب دیگر آن که اکنون دو معاونت صنایع‌دستی و توسعه مدیریت در اداره کل میراث‌فرهنگی استان خوزستان در تصدی یک مدیر است که برای یکی از این حوزه‌ها حکم سرپرستی و برای دیگری حکم معاونت دارد. در نهایت مدیرکل باید برای هر دو یا یکی از این دو حوزه نیز شخصی توانمند و دارای صلاحیت را انتخاب کند.
«شکرالله قاسمی» پیش از ادغام اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خوزستان، از نیروهای مالی سازمان صنایع‌دستی بود که پس از ادغام توانست جای خود را در حلقه مدیران باز کند و در این سال‌ها نیز پست‌های مختلف گرفت. آنطور که به نظر می‌رسد او چندان هم بدش نمی‌آید با وجود دلبستگی به حوزه صنایع‌دستی در حوزه معاونت توسعه مدیریت نیز انجام وظیفه کند. اما آنچه می‌تواند رمز بقای قاسمی باشد تحول سازمانی و ساماندهی امور بر زمین مانده است.
اما معاونت توسعه و مدیریت وقت و انرژی و انگیزه و ابتکار عمل می‌خواهد که بهتر است ابتدا شکرالله قاسمی تکلیف خود را با این موارد مشخص کند. آن هم در اداره کل میراث‌فرهنگی استان خوزستان که ضعف و ناتوانی و کمبودها در آن ریشه دوانده و سطح نارضایتی از آن اداره کل کم نیست. اگر قاسمی قصد ماندن در معاونت توسعه مدیریت را داشته باشد، باید تحول، خلاقیت و سخت‌کوشی از خود بروز دهد که باید دید آیا سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با تبدیل حکم سرپرستی او به معاونت توسعه مدیریت رضایت می‌دهد یا خیر؟ از سازمان میراث‌فرهنگی و شخص مدیرکل میراث‌فرهنگی استان خوزستان نیز در این شرایط انتظار می‌رود فردی شایسته، متخصص و آشنا به صنایع‌دستی را منصوب کند و پای حلقه دوستان نامربوط را به این حوزه باز نکند.
معاونت گردشگری استان خوزستان هم حکم سرپرستی دارد و بنابراین هنوز مشخص نیست که «غلام شجاعی» در جایگاه سرپرستی معاونت گردشگری ابقاء شود یا آن که حکم معاونت برای او صادر شود؟
خوزستان در حوزه گردشگری فاقد هرگونه نگاه خلاقانه در میان مدیران است و ایده‌های بخش‌خصوصی و فعالان میراث و گردشگری نیز مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در طول چند سال اخیر نیز گردشگری خوزستان با نگاه بخشنامه‌ای اداره شده است و از اتاق فکر برای انجام فعالیت‌هایی که انگیزه بخش باشد برخوردار نیست. روزمرگی در این واحد نیز از گذشته تا به امروز ماندگار شده است. شجاعی خود به ضعف‌های این معاونت به خوبی آگاه است. با این حال حوزه گردشگری در استان خوزستان مملو از کارهای انجام نشده است. بنابراین از سرپرست معاونت گردشگری استان خوزستان نیز انتظار می‌رود که پس از گذشت چهارماه از حضور در این معاونت به حرکت لاک‌پشتی معاونت گردشگری استان خوزستان پایان دهد و طرحی نو دراندازد.
همچنین فعالان میراث و گردشگری از استانداری خوزستان و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی این استان انتظار دارند خلاهای اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با هدف ساماندهی وضعیت موجود در این سه حوزه پر شود و استاندارد حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان لحاظ شود تا نهادهای نطارتی نیز بر حسن انجام امور نظارت بیشتری داشته باشند.
