صدای میراث؛ آب، زیرساخت توسعه پایدار در ایران است و دانش بومی و میراث گذشتگان، حلقه اتصال توسعه پایدار و میراث‌فرهنگی است.
علیرضا دائمی، عضو شورای سیاستگذاری دومین همایش ملی میراث‌فرهنگی و توسعه پایدار و رئیس پنل میراث‌فرهنگی و توسعه پایدار و مدیریت آب به پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری گفت: از مهمترین ارکان توسعه پایدار فرهنگ و تاریخ مردمی است که در یک ناحیه زندگی می‌کنند.
او گفت: مفهوم اصلی توسعه پایدار استفاده از ظرفیت‌های موجود در یک پهنه سرزمینی با رعایت حقوق نسل آینده است.
او افزود: در مبحث توسعه پایدار دو بخش وجود دارد یک بخش مباحث فرهنگی، میراث‌فرهنگی و زیست‌بوم است و بخش دیگر برنامه‌های توسعه پایدار که باید منطبق بر فرهنگ و آداب و رسوم مردم باشد.
دائمی، میراث‌فرهنگی را حلقه مفقوده در نظام برنامه‌ریزی کشور دانست و گفت: چون نظام برنامه‌ریزی ایران براساس نظام توسعه سازه‌ای است و کمتر به مباحث فرهنگی و آداب‌ورسوم توجه شده است.
وی با اشاره به کم‌توجهی به مسایل اجتماعی و فرهنگی در زمینه آب گفت: در این حوزه حتی از دانش فنی بومی نیز استفاده حداقلی شده است.
بی‌توجهی به روش پیشینیان در سدسازی
او با بیان این نکته که در توسعه پایدار در ایران شاهد نوعی غربزدگی هستیم به سدسازی‌هایی اشاره کرد که بدون توجه به روش پیشینیان و گذشتگان در بهره‌برداری از آب در این سرزمین ساخته شده‌اند.
دائمی با اشاره به وجود ۷۰۰ هزار چاه آب در ایران گفت: نتیجه برنامه‌ریزی‌های اشتباه و بی‌توجهی به فرهنگ، تاریخ، طبیعت و دانش بومی در زمینه مدیریت و بهره‌برداری از آب، خشک شدن قنات‌ها و چشمه‌ها و فرونشست زمین و سایر مشکلات جدی در این سرزمین بوده است.
او با تاکید بر لزوم توجه مدیران و تصمیم‌گیران در حوزه توسعه پایدار به مباحث میراث‌فرهنگی و طبیعی گفت: امروز شعار دنیا «توسعه پایدار مبتنی بر ظرفیت‌های طبیعی سرزمینی» است.
لزوم توجه به دانش بومی پیش از توسعه
وی گفت: قبل از هر توسعه‌ای باید به وضعیت فرهنگی مردم و دانش بومی سرزمین توجه کرد و به این پرسش پاسخ داد که مردم بومی از گذشته تاکنون از چه روشی استفاده می‌کردند.
او تاکید کرد: بدون شناخت فرهنگ و تاریخ یک جامعه، برنامه‌ریزی‌ها درست نخواهد بود.
دائمی در ادامه به اسکان عشایر اشاره کرد و گفت: در برنامه اسکان ایلات و عشایر در یکی از استان‌ها به فرهنگ و تاریخ این مردم توجهی نشد و به همین دلیل عشایر از این اسکان استقبال نکردند و ترجیح دادند همچنان به جای زندگی در خانه‌هایی به سبک مدرن در سیاه چادرهای خود زندگی کنند.
او افزود: برخی از تصمیماتی که تاکنون در حوزه توسعه پایدار در کشور گرفته شده، در جهت مخالف و بی‌توجه به دانش بومی و میراث‌فرهنگی بود. گویی توسعه پایدار کاملا مستقل از میراث‌فرهنگی و دانش بومی دیده شد و بخشی از مشکلات کنونی کشور نیز نتیجه چنین نگرشی است.
وی گفت: هم اکنون نحوه مصرف آب در ایران، ناشی از فرهنگ غربی و کشورهایی است که دارای منابع آب و بارندگی‌های بسیار بیشتر نسبت به ما هستند. در حالی که نباید و نمی‌توان الگوی این کشورها را در سرزمینی با ویژگی‌های ایران به کار گرفت.
