صدای میراث: بافت تاریخی شیراز دوباره خبرساز شد. اما همه چیز در این خبرسازی با یک سفر و یک تصویر و عکس نوشته آن آغاز شد. عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در سفر ماه‌های گذشته رییس جمهوری به شیراز در نشستی حضور یافت که دغدغه آن تعیین تکلیف بافت تاریخی شیراز و اجرای طرح توسعه آستان مقدس شاهچراغ (ع) در ۵۷ هکتار از بافت تاریخی شیراز بود. جرقه نگرانی ها از همین نشست آغاز شد و وقتی وزیر میراث‌فرهنگی در جمع کودکان در بافت تاریخی شیراز تصویری از خود در صفحه اینستاگرامی‌اش منتشر کرد و زیر آن هشتگ بافت فرسوده شیراز را منتشر کرد، دیگر کار از کار گذشت و نگرانی‌ها درباره امکان آغاز دوباره تخریب گسترده بافت تاریخی شیراز با چراغ سبز وزارت میراث‌فرهنگی افزایش یافت.
برداشت از عکس نوشت عزت‌الله ضرغامی در صفحه اینستاگرام آن بود که وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بافت تاریخی را بافت فرسوده می داند و بر همین اساس مخالفتی با آغاز طرح توسعه حرم شاهچراغ(ع) در ۵۷ هکتار از بافت تاریخی ۳۶۰ هکتاری شیراز ندارد. در حالی که درست در همین محدوده ۲۰۰ خانه تاریخی و واجد ارزش ثبت ملی از دوره های مختلف به ویژه دوره صفویه و قاجار وجود دارند که برخی به ثبت ملی رسیده و برخی دیگر در انتظار تکمیل پرونده ثبت ملی هستند.
زمزمه آغاز دوباره تخریب بافت تاریخی شیراز درست از بعد از سفر ضرغامی به آن شهر و بازدید از بافت تاریخی شیراز که او آنرا بافت فرسوده خواتد آغاز شد. اما یک استاد دانشگاه در رشته معماری بلافاصله نامه‌ای به عزت الله ضرغامی نوشت و آنچه بر بافت تاریخی شیراز رفته است را به تخریب وسیع بافت تاریخی اطراف حرم مطهر حضرت رضا (ع) در شهر مشهد تشبیه کرد و از رییس‌جمهور خواست اجازه پاک کردن هویت تاریخی و معماری شیراز را ندهد.
این نامه به همراه نامه ۱۸۰ استاد دانشگاه به رئیس جمهوری برای جلوگیری از تخریب بافت تاریخی شیراز اما به مذاق مسئولان شهر شیراز خوش نیامد و آن‌ها نیز نامه‌ای به رییس‌جمهوری ارسال کردند و گفتند که رفتارهای صورت گرفته با بافت تاریخی شیراز هیچ شباهتی به آنچه در مشهد اتفاق افتاد ندارد. زیر این نامه را امام جمعه شیراز، سه نماینده شیراز در مجلس، رییس شورای شهر و شهردار شیراز و استاندار و تولیت دو آستان مقدس شاهچراغ (ع) و امامزاده سیدعلاءالدین حسین در شهر شیراز امضاء کرده‌اند.
اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران اما در نامه‌ای به رییس جمهوری، اتفاقات رخ داده در بافت تاریخی شیراز را تخریب سازمان یافته بافت تاریخی به بهانه طرح توسعه حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) خواند و از رییس‌جمهوری خواست طرح‌های سوداگرانه و غیرکارشناسی را متوقف کند.
در این نامه آمده است: «پروژه ناموفق بین‌الحرمین که پس از سال‌هاهیچ رونق و اعتلایی به مفهوم زیارت نداده، درس عبرت برای متولیان امر نشده است و همچنان به دنبال مداخلات بزرگ مقیاس در محدوده حرم و تخریب تاریخ و فرهنگ شیراز هستند. در آخرین طرحی که این بافت ارزشمند تاریخی برنامه ریزی شده است، ایجاد یک صحن بزرگ بین حرم شاهچراغ (ع) و حرم سیدعلاءالدین حسین (ع) است که با تخریب ۵۷ هکتار (۵۷۰ هزار مترمربع) از بافت تاریخی و از بین رفتن صدها خانه ثبت ملی و ارزشمند همراه خواهد بود.»
اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران در نامه خود به رییس‌جمهوری تاکید کرده است: «تخریب مواریث فرهنگی و تاریخی این سرزمین توسط هر جایگاه، سازمان یا مقام مسئول خیانت به فرهنگ، تاریخ و هویت این سرزمین است.»
این نامه افزوده است: «آنچه باعث تاسف بسیار است، این حقیقت غیرقابل کتمان بوده که موارد بسیاری از تملک‌ها و تصاحب‌های خانه‌های این بافت تاریخی به زور و با حکم دادگاه و یا قطع خدمات شهری نظیر برق و گاز جهت فشار برای تخلیه خانه‌ها و در کل با عدم رضایت ساکنین همراه بوده و به وعی بخش‌هایی از توسعه حرم مطهر به صورت غصبی اتفاق افتاده است و قطعا ارواح طیبه امامزادگان عظیم‌الشان مدفون در این شهر مذهبی تاریخی نیز راضی به توسعه حرم بدین شکل نیستند. در ثانی حتی اگر این تخریب‌ها با رضایت مالکین اتفاق افتاده باشد اموال فرهنگی و تاریخی جزء سرمایه‌ها و ثروت‌های فرهنگی کل مردم جامعه محسوب شده و تصمیم در مورد وجود یا عدم وجود آن‌ها صرفا برعهده مالکین و مسئولین امر نیست و نمی‌توان براساس تصمیم‌های مادی و معیشتی از جانب مردم ساکن در بافت و یا تصمیم های سرمایه‌گذاران خصوصی و دولتی با نیت‌های سوداگرانه مالی و نیز تصمیم‌های سیاسی و اجماع و تبانی از طرف مسئولین استانی و کشوری، نسبت به تخریب این میراث فرهنگی بر جای مانده از تاریخ و هویت ایرانی – اسلامی قدم ناثواب برداشت.»
اتحادیه انجمن‌های دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران در پایان از رییس‌جمهور خواسته است: «هر چه سریعتر نسبت به توقف اقدامات مخربانه در بافت تاریخی شهر شیراز و حفاظت و مرمت بناهای ارزشمند آن و ترویج مفاهیم زیست مومنانه در جوار حرم مطهر شاهچراغ (ع) و گردشگری زیارت محور با تاکید بر حفاظت از ارزش‌های تاریخی و فرهنگی دستوران، اقدامات و پیگیری‌های لازم مبذول شود.»
همزمان جمعی از اساتید دانشگاه و سردبیران نشریات تخصصی علمی و پژوهشی حوزه معماری و شهرسازی نیز با ارسال نامه دیگری به رییس جمهوری طرح توسعه حرم مطهر شاهچراغ (ع) در ۵۷ هکتار از بافت تاریخی شهر شیراز را پاک کردن بخش بزرگی از حافظه تاریخی ۱۴۰۰ ساله این شهر اعلام کردند و آن را مغایر با اصول فنی و مبانی علمی مداخله در بافت‌های تاریخی توصیف کردند.
اساتید دانشگاه و سردبیران نشریات علمی و تخصصی حوزه معماری و شهرسازی کشور با اشاره به طرح تفصیلی بافت تاریخی شیراز که در سال ۹۴ مصوب و در سال ۹۶ ابلاغ شد خطاب به رییس‌جمهوری اعلام کردند: براساس این طرح، کاربری شرق حرم شاهچراغ (ع) مسکونی تعریف شده و تلاش مسئولین امضاء کننده نامه برای تخریب ۵۷ هکتار از بافت تاریخی شیراز تحت نام احیای جریان زیارت برخلاف طرح مصوب است و به هیچ عنوان توجیه پذیر نیست.
اساتید دانشگاه در رشته معماری و شهرسازی و سردبیران نشریات علمی – پژوهشی معماری و شهرسازی نیز از رییس‌جمهوری خواستند تا اجرای طرح توسعه حرم شاهچراغ (ع) در ۵۷ هکتار از بافت تاریخی شیراز را متوقف کند.
چالش تازه پیرامون بافت تاریخی شیراز در حالی با ارسال نامه به رییس جمهوری ادامه دارد که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یا معاون میراث فرهنگی او تاکنون هیچ واکنشی به تلاش برای تخریب یا نجات بافت تاریخی شیراز نشان نداده و سکوت را ترجیح داده‌اند.
