تهران- ایرناپلاس- مهدی حجت قائم‌مقام سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می‌گوید: طرح‌هایی مانند سفر قسطی، بدون در نظر گرفتن گردشگری سالم هیچ تأثیری در توسعه این صنعت در کشور ندارد.
مهدی حجت با اشاره به اینکه مسأله گردش و سفر می‌تواند اهداف متفاوتی داشته باشد به ایرناپلاس می‌گوید: آنچه باورها و اعتقادات اسلامی ما در قرآن اشاره شده است این است که شما سفر کنید برای اینکه از آنچه در تاریخ اتفاق افتاده است عبرت بگیرید. این را قرآن به سیر کردن تعبیر کرده است و ما از آن به‌عنوان سفر کردن نام می‌بریم.
اما متأسفانه وقتی از کلمه انگلیسی تور به‌عنوان گردش استفاده کردیم، سبب شد تا سفر جایگاه خود را به‌جای مفهوم واقعی یعنی آموختن، عبرت گرفتن و آشنایی با آداب و رسوم و شناخت فرهنگ و اقوام مختلف به گذران اوقات فراغت و استراحت و تمدد خاطر و تفنن بدهد.
سفر جایگاه واقعی خود را از دست داده است
وی ادامه داد: به همین منظور من اساساً با کلمه گردشگری مخالفم و ترجمه کلمه تور را هم گردش نمی‌دانم. تور معنای خاص خود را دارد که توضیح آن زمان و حوصله دیگری می‌طلبد. حالا با این مقدمه به سراغ این برویم که گردش در ایران به چه ترتیب اتفاق می‌افتد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه واقعیت این است که سفر در شکل کنونی با اهداف واقعی آن بسیار متفاوت است و گردش‌ها و سفرها کاملاً معنا، مفهوم و اهداف دیگری یافته است افزود: حالا این تغییرات به کنار، بد ماجرا اینجاست که ما آمده‌ایم با این نوع گردشگری، بکرترین و معصوم‌ترین نقاط کشورمان که روستاها هستند و سالم‌ترین نوع زندگی چه از نظر انسانی و چه از نظر اخلاقی و چه طبیعت را دارا هستند، مورد هجوم قرار داده‌ایم.
بوم‌گردی به شیوه کنونی آسیب‌زاست
قائم مقام سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ادامه داد: مسئولان تور با به بازی گرفتن مفاهیمی مانند بوم‌گردی، افرادی را برای گردش به این روستاها می‌آورند که هیچ سنخیتی با فرهنگ مناطق روستایی ندارند و همین نبود آموزش صحیح به گردشگران و نبود فرهنگ درست برخورد با آن جوامع، سبب آسیب‌های بسیاری به این جوامع روستایی می‌شود.
برای مثال، بچه‌ها و جوانان با دیدن این تیپ‌ها و قیافه‌ها دچار این تعارض می‌شوند که این‌ها شهری‌اند و آینده مال این‌هاست و ما دهاتی هستیم.
وی با طرح این سؤال که آیا ما می‌خواهیم با توسعه گردشگری به این شیوه کسب درآمد کنیم، افزود: جالب اینجاست که روزبه‌روز توریست‌ها مکان‌های بکرتر را مورد طلب قرار می‌دهند و اصلاً در تبلیغات می‌گویند به روستاهای بکر سفر کنید. من این را مرضی می‌دانم که به تمام نقاط کشور گسترده شده است.
هدف سازمان میراث فرهنگی ایجاد وحدت ملی بود
وی که به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران سازمان میراث فرهنگی شناخته می‌شود می‌گوید: ۴۰ سال پیش که سازمان را بنیان‌گذاری کردیم هدفمان ایجاد وحدت ملی بود.
ما اگر در مدارس بچه‌ها را به مناطق مختلف کشور ببریم در آینده از مناطق مختلف کشور اطلاع پیدا می‌کنند و می‌فهمند که آن بلوچ و عرب و ترک با او هم‌وطن هستند و این وحدت ملی را تقویت خواهد کرد.
اخیراً که در پست قائم مقامی سازمان میراث فرهنگی بودم، مدیران تورها را صدا کردم و به آن‌ها گفتم موظفید هر مقصدی که دارید یک سی‌دی از آن محل در مورد آثار باستانی، آداب و رسوم، غذاها و… تهیه کنید و آن را در طول سفر برای مسافران به نمایش بگذارند و این کار تحت نظارت ناظر باشد تا افراد با دید بازتری سفر کنند و با فرهنگ و تاریخ خود آشنا شوند.
بدون سلامت سفر هر طرحی آسیب‌زاست
وی با اشاره به اقدامات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای طرح سفر قسطی گفت: من با این اقدامات و توسعه توریسم مخالف نیستم، ولی این در صورت سلامت سفر بسیار مفید است در غیر این صورت خود آسیب‌زاست.
باید به این سمت برویم که تور و توریسم چه داخلی و چه خارجی، مکانیزمی برای کنترل داشته باشند.
برای توسعه توریسم باید سرمایه‌گذاری کرد
حجت با بیان اینکه اگر در شیپور توسعه توریسم می‌دمیم و معتقدیم برای توسعه اقتصادی و اشتغال مفید است، باید بدانیم توریسم اکنون یک صنعت است؛ یعنی باید برای آن سرمایه‌گذاری کنید تا سودش را ببرید. تنها سرمایه‌گذاری مادی هم مدنظر نیست، سرمایه‌گذاری باید معنوی، اخلاقی، مدیریتی و حتی سیاستی باشد.
در این صورت است که حتی اگر وام سفر هم بدهیم یا مردم را به‌صورت مجانی سفر ببریم، این به نفع صنعت گردشگری خواهد بود.
گفت و گو از حسین جمشیدیان
