صدای میراث: شیوه های اطفاء حریق در بناهای تاریخی در ایران هنوز برپایه اطفاء به سنتی‌ترین روش یعنی استفاده از آب صورت می‌گیرد و همین موضوع خسارات وارد شده به بناهای تاریخی دچار آتش سوزی را بیشتر می‌کند.
نفوذ آب به بناهای خشتی خود عامل تخریب بیش از اندازه بناهای دچار حریق می‌شود و این اتفاق در «هشت گنبد» میدان حسن آباد تهران نیز با فروریختن سقف طبقات فوقانی و هشدار فروریختن سقف اول این بنای تاریخی ثبت ملی شده به دلیل نفوذ آب به لایه‌های خشتی قابل مشاهده است.
آیا استفاده از آب روش مناسبی برای مهار آتش در بناهای تاریخی است؟ شیوه‌های اطفاء حریق در بناهای تاریخی و موزه‌ها چگونه است؟ محمدرضا کارگر مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول سازمان میراث‌فرهنگی در گفت‌وگوی اختصاصی با صدای میراث به تشریح شیوه‌های مختلف اطفاء حریق در بناهای تاریخی و موزه‌ها پرداخته است.
کارگر سه شیوه اصلی اطفاء حریق در بناهای تاریخی را تشریح می‌کند و می‌گوید:استفاده از آب جزء قدیمی‌ترین و نخستین امکانات اطفاء حریق است. در حالی که استفاده از آب در ۹۹ درصد از موزه‌ها و بناهای تاریخی کارآیی لازم را ندارد و اگرچه می تواند به عنوان عامل اصلی در مهار آتش عمل کند ولی خود تبدیل به عامل تخریب می شود.
مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی در سازمان میراث‌فرهنگی شیوه دیگر اطفاء حریق در بناهای تاریخی و موزه‌ها را استفاده از گازهای مختلف ذکر می‌کند و می‌گوید: شیوه استفاده از گازهای اطفاء حریق در موره ها و بناهای تاریخی کشور مورد توجه است.
به گفته کارگر در استفاده هوشمند از گازهای اطفاء حریق سیستم بصورت هوشمند و اتوماتیک اماکنی را که دچار حریق می‌شوند با ایجاد نوعی عایق بر آتش موجب اطفاء هوشمند حریق می‌شود که این شیوه اکنون در بناهای خاص در ایران همچون موزه فرش، مرکز اسناد و کتابخانه ملی و موزه‌های جدید در حال احداث تعبیه شده است.
او با اعلام این که دسته دیگری از گازهای اطفاء حریق که اکنون استفاده از آن‌ها به دلیل خسارات جبران‌ناپذیر بر لایه ازن و محیط زیست در جهان ممنوع شده است و امکان استفاده از آن‌ها وجود ندارد. با این حال گازهایی که در سیستم هوشمند موزه‌ها و برخی بناهای خاص در حال استفاده است نیز بسیار گران هستند و نمایندگی‌های مستقیم در ایران نیز ندارند. با این حال این سیستم امروزه جزئی از سیستم اطفاء حریق در موزه‌ها و برخی بناهای جدیدتر است.
مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی همچنین جدیدترین سیستم اطفاء حریق در جهان را شیوه ایجاد خلاء و مکش سریع اکسیژن در بناهای دچار آتش سوزی اعلام کرد و گفت: استفاده از این سیستم برای بناهای تاریخی ایران ممکن نیست چون تنها در بناهایی قابل استفاده است که از ابتدا با این شیوه از اطفاء حریق ساخته شده و بصورت اتوماتیک تمامی منافذ ورود اکسیژن در صورت وقوع آتش سوزی به بنا بسته می‌شود و سیستم بصورت سریع با مکش اکسیژن و ایجاد خلاء بلافاصله آتش را خاموش می‌کند.
کارگر به آتش سوزی موزه ملی برزیل و کلیسای فرانسه در ماه‌های گذشته اشاره کرد و گفت: این موارد نشان می‌دهد که دنیا هم با موضوع اطفاء حریق در بناهای تاریخی با مشکل روبرو است و شیوه اطفاء حریق در بناهای تاریخی در جهان هنوز ساختار تعریف شده ندارد.
مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی مهمترین عامل در جلوگیری از آتش سوزی در بناهای تاریخی را با توجه به تجهیزات اطفای حریق موجود در کشور، پیشگیری از آتش‌سوزی در بناهای تاریخی و موزه‌ها اعلام کرد و گفت: ۹۵ تا ۹۸ درصد عامل آتش‌سوزی‌ها وجود مشکل در سیستم برق رسانی در بناهای تاریخی و موزه‌ها و حتی ساختمان‌های شهر است و سیم‌کشی‌ها و نبود ایمنی در سیستم برق‌رسانی باعث آتش‌سوزی می‌شود. لذا باید استانداردهای لازم در شیوه برق‌رسانی در بناهای تاریخی رعایت کرد.
او گفت: حتی آتش‌سوزی بازار تاریخی و ثبت جهانی شده تبریز نیز منشاء برق داشت. بنابراین در سیستم برق‌رسانی در بناهای تاریخی و موزه‌ها باید از سیم‌های ضدحریق استفاده کرد و تابلوهای برق نیز خارج از بناهای تاریخی تعبیه شوند. همچنین باید برق‌رسانی در یناهای تاریخی بصورتی انجام شود که پس از ترک بناها توسط افراد سیستم از مدار خارج شود و تنها برق کم خطر در موزه‌ها و بناهای تاریخی جریان داشته باشد.
محمدرضا کارگر تاکید کرد: تمامی موزه‌های کشور حتی کوچکترین و قدیمی‌ترین آن‌ها به سیستم دستی اطفاء حریق مجهز هستند و مدیران موزه‌ها نیز موظف به آموزش کارکنان برای یاستفاده از کپسول‌های دستی آتش‌نشانی شده اند. در موزه‌های جدید نیز تلاش شده است پیشرفته‌ترین سیستم‌های اطفاء حریق نصب شود.
