مجلس رای به وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری داد و اکنون مصوبه مجلس در اختیار شورای نگهبان است تا نظر نهایی را در تشکیل وزارت میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اعلام کند. اما حالا گرچه فعالان میراث فرهنگی کشور از یکسو با تصمیم مجلس همراه و همسو هستند. اما هشدار می‌دهند که ممکن است در صورت تشکیل وزارتخانه، فشار برخی نمایندگان مجلس برای انتصاب مدیران کل استان‌ها بر وزیر میراث‌فرهنگی شدت بیابد و وزیر هم نتواند از ترس اهرم استیضاح و سوال نمایندگان در برابر خواسته‌های احتمالی مقاومت کند و بدین ترتیب اشخاصی سکان میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان‌ها را در دست بگیرند که هیچ از این سه حوزه نمی‌دانند و تنها براساس رابطه و قدرت به این سمت‌ها منصوب شوند.
صدای میراث در گفت‌وگو با دکتر «سیدمهدی موسوی کوهپر» نگرانی باستان‌شناس‌ها از دخالت‌های بیرونی برای انتصاب مدیران استانی، در صورت وزارتخانه شدن سازمان میراث‌فرهنگی و ارزیابی از تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه را بررسی کرده است. سید مهدی موسوی کوهپر از باستان‌شناسان صاحب نام در ایران است که در سال ۱۳۹۰ انجمن علمی باستان‌شناسی ایران را تأسیس کرد. تاسیس گروه باستان‌شناسی و هنر شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز از دیگر اقدامات او است. موسوی کوهپر مدتی نیز معاونت پژوهشی پژوهشگاه سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور را برعهده داشت و حدود دو سال نیز مدیر پایگاه‌های میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بود.
بیش از یک دهه است که سازمان میراث‌فرهنگی در چالش تبدیل به وزارتخانه مانده بود و سرانجام مجلس رای مثبت خود به وزارتخانه شدن این سازمان را اعلام کرد. حالا این پیشنهاد مطرح است که سه سازمان مستقل در زیرمجموعه وزارت میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تشکیل شود. این پیشنهاد چه اندازه در بهبود وضعیت میراث‌فرهنگی کشور اهمیت دارد؟
ببینید پیش از همه این مسایل باید ابتدا حوزه فرهنگ و میراث فرهنگی به عنوان یک حوزه مهم و تاثیرگذار به رسمیت شناخته شود و فرهنگ و میراث‌فرهنگی در کشور دغدغه باشد. تا زمانی که این دغدغه بین نمایندگان مجلس در دولت و حتی میان مردم وجود نداشته باشد، این که سازمان میراث‌فرهنگی وزارتخانه شود یا حتی تبدیل به یک دولت شود اهمیت زیادی نخواهد داشت. نوع نگاه به موضوع میراث‌فرهنگی باید استراتژیک و ملی باشد و به آن به عنوان یک نهاد بنیادین نگریسته شود. موضوع میراث‌فرهنگی در حفظ هویت ملی، انسجام ملی و حتی امنیت ملی کشور تاثیرگذار است. اگر این ماهیت مهم بود، آنوقت فردی که برای مدیریت این حوزه انتخاب می‌شود مهم است. حالا می‌خواهد رییس سازمان باشد یا وزیر باشد. ولی اگر این جایگاه را برای میراث‌فرهنگی قایل نبودیم و اهمیتی به هویت و موجودیت این وزارتخانه یا سازمان قایل نشویم، تغییر شکل و صورت که سازمان باشد یا وزارتخانه معنا ندارد. محتوای این سازمان اهمیت دارد. بنابراین این دغدغه باید ابتدا برای نمایندگان و مسئولان کشور ایجاد شود و پس از آن فردی را برای سکانداری این وزارتخانه انتخاب کنند که واقعا دغدغه این سه حوزه را داشته باشد و دلسوز کشور باشد. وگرنه اگر همچنان به حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به عنوان یک حوزه تفننی یا طفیلی نگاه شود که اتفاقی نمی‌افتد. این که بگویند حالا سازمان میراث‌فرهنگی تبدیل به وزارتخانه شده است اما در طول برنامه پنجم وششم نباید بودجه‌اش را افزایش بدهند، خب این چه معنایی دارد؟ اگر فقط تغییر نام صورت بگیرد که مشکلی حل نمی‌شود؟ ضمن این که همین حالا هم ممکن است برخی افراد در مجلس برای انتخاب مدیران و روسای ادارات میراث‌فرهنگی به رییس این سازمان فشار می‌آورند. این مشکل در بخش‌های دیگر هم وجود دارد و تنها محدود به سازمان میراث فرهنگی نیست.
فکر می‌کنید اگر سازمان میراث‌فرهنگی وزارتخانه شود باز هم این فشارها وجود دارد و دخالت در انتخاب مدیران استانی بیشتر می‌شود؟
قطعا بیشتر خواهد شد. اگرچه نظارت مجلس یک امر عالی است و به آن اعتقاد داریم و باید هم باشد. ولی مجلس باید نظارت کند نه این که نماینده ای خدای ناکرده فردا بخواهد فردی را که در ستدش حضور داشته به عنوان مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خود انتخاب کند و برای این منظور فشار هم بیاورد. این اقدامات واقعا در حوزه میراث فرهنگی فاجعه است.
چطور می‌توان جلوی این اتفاقات را گرفت؟
نگرانی ما هم همین است که نتوان جلوی این اتفاقات را گرفت. بنابراین باید وزیری برای وزارتخانه میراث‌فرهنگی انتخاب شود که با کفایت باشد و محکم پای انتخاب‌هایش بایستد و اجازه دخالت در انتخاب مدیرانش را ندهد. مجلس هم وظیفه دارد براساس ماموریت‌های تعریف شده در این وزارتخانه بر عملکرد آن نظارت کند. نه نظارت سیاسی یا جناحی البته نظارت واقعی. این مسایل واقعا نگران کننده است. وگرنه مجلس خانه ملت است و وظیفه دارد بر همه دستگاه ها نظارت کند. دخالت با نظارت متفاوت است. مثلا می تواند از وزارت میراث‌فرهنگی و سه ماموریت اساسی که برای آن وزارتخانه تعریف شده است و بودجه ای که با این هدف به این وزارتخانه اختصاص داده است بپرسد که خب بودجه‌ای را که برای تحقق اهداف میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اختصاص داده شده است چه کرده است؟ آنچه واقعا باید برای مجلس اهمیت داشته باشد این است که از سازمان میراث فرهنگی بپرسد که حالا تو را وزارتخانه کردم. بودجه‌ات را هم دوبرابر کردم. این بودجه را چه کردی؟ وگرنه اگر وزیر بی کفایت و مدیران بی‌کفایت برای هدایت وزارتخانه میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بگذارند که نوچه‌شان باشند و بودجه‌ای هم به وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری داه نشود که چکار می‌توان انجام داد؟ معجزه که نمی‌شود. تمام دغدغه ما با تبدیل سازمان میراث‌فرهنگی به وزارتخانه همین است که دخالت جای نظارت را بگیرد.
فکر می‌کنید شخصی وجود داشته باشد که در شرایط کنونی شایستگی وزارت بر وزارتخانه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری را داشته باشد؟
اینرا دیگر خود آقا رییس‌جمهوری تصمیم می‌گیرند. ولی به نظرم حوزه میراث فرهنگی هم باید بصورت خودجوش برای معرفی افراد شایسته برای وزارت میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فعال شوند. وگرنه تصمیم نهایی با رییس‌جمهوری است. مهم آن است که انتخاب وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جناحی یا حزبی و گروهی صورت نگیرد. بلکه با نگاه تخصصی و با رعایت شایستگی وزیری شایسته برای وزارتخانه میراث و گردشگری انتخاب شود.
