صدای میراث: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از تخریب و تعرض وسیع به حریم و عرصه محوطه باستانی ارجان به دلیل فعالیت‌های عمرانی و معدنی و نفتی در سال‌های گذشته خبر داد و اعلام کرد که حجم وسیع تعرض‌ها به این محوطه باستانی خسارات جبران ناپذیر بر محوطه باستانی ثبت ملی شده ارجان برجای گذاشته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خوزستان گفت: «تاکنون هیچگونه مجوزی برای اجرای طرح آبرسانی در محوطه تاریخی ارجان در سطح شهرستان، استان و ملی صادر نشده و تا این طرح مراحل کارشناسی‌اش را کامل سپری نکند و اطمینان حاصل نشود از اینکه آسیبی به عرصه و حریم محوطه تاریخی ارجان وارد نمی‌شود، مطمئنا مجوزی صادر نخواهد شد.»
سید حکمت‌الله موسوی این اظهارات را صبح امروز و همزمان با انتشار نخستین گفت‌وگوی اسماعیل یغمایی باستان‌شناسی که در چند روز گذشته ویدیوی شیون او بر تخریب کامل محوطه باستانی ارجان بازدید بسیار داشتف مطرح کرد.
اسماعیل یغمایی در این گفت‌وگو از تصمیم به کار گذاشتن لوله انتقال آب در کنار لوله های انتقال نفت در داخل محوطه باستانی ارجان خبر داده بود.
حالا وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به نقل از سیدحکمت‌الله موسوی مدیرکل میراث فرهنگی استان خوزستان درباره آبرسانی به شهرستان بهمئی و عبور خط لوله آب از محوطه تاریخی ارگان (ارجان) بهبهان گفت: «این محوطه تاریخی مربوط به دوره عیلام باستان است و در سال ۱۳۱۰ ثبت ملی شده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خوزستان افزود: «متأسفانه این محوطه در دهه‌های گذشته با تجاوزها و تعارض‌های متعدد از جمله احداث کارخانه سیمان و برداشت از منابع معادن روبه‌رو بوده که عموما در عرصه و حریم محوطه وسیع ارزشمند تاریخی ارگان (ارجان) قرار داشته که تخریب‌های جبران‌ناپذیری ایجاد کرده است. احداث سد مارون و حفر چاه‌های نفت و احداث شبکه‌های انتقال نفت و لوله‌گذاری در محدوده به شکل سطح‌الارضی، تعدادی از این تعرض‌ها بود.»
موسوی تصریح کرد: «این تعرض‌ها و وسعت تخریب‌ها به نحوی بوده که فیلمی از استاد یغمایی پیشکسوت باستان‌شناسی در سال ۹۲ در فضای مجازی منتشر شد که اخیرا در رسانه‌ها بازنشر شده و در بین تاریخ‌دوستان بازخورد وسیعی داشته و حساسیت مردم را بر انگیخته است. این واکنش‌ها متعاقب طرح آبرسانی و احداث خط لوله آب بوده است.»
او ادامه داد: «طرح آبرسانی از چند سال پیش آغاز شده و از سد کوثر استان خوزستان برای شهر بهمئی استان کهگیلویه و بویراحمد است، در واقع شکاف مسیر لوله‌گذاری آن در دو سوی این محوطه تاریخی در استان کهگیلویه و بویراحمد و استان خوزستان اتفاق افتاده است بدون آنکه استعلامی از اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خوزستان اخذ شود.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خوزستان اعلام کرد: «زمانی‌که لوله‌گذاری به محوطه تاریخی ما می‌رسد، همکاران و نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی مطلع می‌شوند. پایگاه پژوهشی چگاسفلی و ارجان که بررسی‌های باستان‌شناسی و کارهای حفاظتی و مرمتی را به شکل ملی در این محوطه ارزشمند تاریخی انجام می‌دهند، چندین سال است که از نزدیک مسائل را رصد می‌کنند.»
او ادامه داد: «بعد از راه‌اندازی پایگاه در این محوطه تاریخی و تعیین عرصه و حریم در سال ۹۲، تمامی ضوابط به استاندار وقت و دستگاه‌های زیر مجموعه برای حفاظت از این آثار ابلاغ شد.»
موسوی تصریح کرد: «بعد از ابلاغ عرصه و حریم به دستگاه‌ها، شاهد کاهش چشمگیر این تعرض‌ها و تخریب‌ها بودیم و به 
واسطه کنترل و نظارت‌هایی که توسط همکاران ما در پایگاه پژوهشی چگاسفلی و ارجان انجام شده و همکاری قوه قضاییه شهرستان توانستیم، تعرض‌ها را به حداقل برسانیم به نحوی که برداشت از منابع و معادن کارخانه سیمان به حداقل برسد. همچنین حفر چاه‌ها و عملیات اجرایی آبرسانی و برق در این منطقه متوقف شد. البته چندین پرونده قضایی درباره اتفاقات جزئی داریم که از سال ۹۲ اتفاق افتاده است که در حال پیگیری هستیم تا ان‌شاءالله در آینده شاهد جزئی‌ترین اتفاقات نباشیم.»
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خوزستان گفت: «زمانی‌که خطوط لوله‌گذاری و کانال‌کشی به محدوده آثار و نزدیک حریم محوطه تاریخی رسید، کار متوقف شد و مجبور شدند از اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خوزستان برای عبور این خط لوله از عرصه و حریم محوطه ارجان و ادامه برداشت منابع استعلام بگیرند. با توجه به ضوابطی که در سال ۹۲ ابلاغ شده بود، هرگونه تعرض در این محوطه تاریخی ممنوع شده است که بلافاصله اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان پاسخ خود را در این زمینه اعلام کرد.»
او ادامه داد: «براساس پیگیری‌ها و تلاش‌های اداره آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویر احمد، موضوع در سطح استانی و ملی دنبال شد و بر اساس شدت نیاز آبرسانی به شهرستان بهمئی و تنش آبی که در آن‌جا وجود داشته است، براساس گفته کارشناسان و مشاوران اداره آب، اگر می‌خواستند خط لوله آب را از مسیر دیگری عبور دهند و محوطه را دور بزنند با توجه به وسعت آن و بخش‌های کوهستانی که وجود دارد، عملا زمان‌بر و مستلزم هزینه‌های هنگفت بود. به همین دلیل اصرار داشتند که بتوانند از مسیری که دو خط لوله از دو سمت محوطه اجرا شده بود به یکدیگر وصل کنند. این موضوع در سطح استانی و ملی دنبال شد و بر اساس شدت نیاز آبرسانی به شهرستان بهمئی و تنش آبی که در آن‌جا وجود داشته است، براساس گفته کارشناسان و مشاوران اداره آب، اگر می‌خواستند خط لوله آب را از مسیر دیگری عبور دهند و محوطه را دور بزنند با توجه به وسعت آن و بخش‌های کوهستانی که وجود دارد، عملا زمان‌بر و مستلزم هزینه‌های هنگفت بود. به همین دلیل اصرار داشتند که بتوانند از مسیری که دو خط لوله از دو سمت محوطه اجرا شده بود به یکدیگر وصل کنند. این موضوع در تهران دنبال شد و بررسی‌های درون شهرستانی با حضور هیئت‌های کارشناسی از تهران در این محوطه تاریخی در حدود یک سال گذشته انجام شد.»
موسوی تأکید کرد: «در بررسی‌هایی که کارشناسان داشتند، طرح انتقال آب پذیرفته نشد و موضوع برداشت کارخانه سیمان به طور کامل رد شد، طرح از نظر باستان‌شناسی بررسی و در نهایت منوط به این شد که طرح به شکلی بازنگری شود که منطبق بر ضوابط آثار باشد.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی خوزستان ادامه داد: «در نهایت طرح به این سمت رفت که اگر قرار باشد اتفاق بیفتد، کوتاه‌ترین مسیر انتقال در نظر گرفته شود که همان مسیری بود که خطوط لوله نفت از گذشته در آن منطقه اجرا شده بود. آن‌ها گفتند لوله‌های آب را تحت‌الارضی نمی‌بریم و حاضریم سطح‌الارضی از کنار لوله‌های نفت عبور دهیم و هیچگونه خاک‌برداری و دفن لوله نداشته باشیم و همچنین این نکته را مطرح کردند که چون محوطه باستانی است، تعرضی نخواهیم داشت. البته به لحاظ حفظ منظر نیاز است تا طرح تدقیق بیشتری شود و بررسی‌های وسیع‌تری در شهرستان و استان و در سطح ملی به ویژه با در نظر گرفتن دیدگاه پژوهشگاه باستان‌شناسی انجام شود و با اخذ نظر باستان‌شناسان بتوانند این مجوز آبرسانی را دریافت کنند.»
او گفت: «این طرح در چندین جلسه مطرح شد و در نهایت منوط به اخذ نظر شورای فنی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شد. این شورا بررسی‌ها را انجام داده و با تعدیل‌هایی در طرح اولیه، بازطراحی‌ها اتفاق افتاد. تا الان هیچگونه مجوزی برای اجرای طرح آبرسانی نه در سطح ملی و نه در سطح شهرستان و استان صادر نشده است.»
موسوی با اشاره به اینکه حساسیت‌های بالایی در حوزه وزارتخانه، سطح علمی، پژوهشی و مردم برای اینگونه اتفاقات وجود دارد، بیان کرد: «این اطمینان خاطر داده می‌شود تا زمانی که این طرح مراحل کارشناسی را کامل سپری نکند و از اینکه آسیبی به عرصه و حریم محوطه تاریخی ارجان وارد نمی‌شود، اطمینان حاصل نشود مطمئنا هیچگونه مجوزی صادر نخواهد شد. همکاران ما در سطح شهرستان، استان و کشور حافظ این آثار هستند.»
او ادامه داد: «طی چند سال گذشته توانستیم عناصر معماری این محوطه تاریخی را بررسی، حفاظت، مرمت و ثبت ملی کنیم.»
