صدرا مرادی
کارشناس ارشد مرمت دانشگاه تهران/
«در تمام دنیا آثار تاریخی در اختیار شهرداری‌ها است و چون شهرداری‌ها دارای منابع هستند به راحتی می‌توانند مدیریت و بهره‌برداری این آثار را در اختیار بگیرند» (استدلالی از جناب مهرداد بائوج لاهوتی، نماینده محترم شهر بسیار زیبای لنگرود در مصاحبه با صدای میراث).
تجربه جهانی در واقع این‌گونه نیست که ایشان استدلال کرده‌اند. برای نمونه نگاهی به انگلستان می‌اندازیم؛ کشوری که به لحاظ حفاظت از دارایی‌های فرهنگی شهره خاص و عام در جهان است.
شناخته‌شده‌ترین منومان‌های انگلستان که احتمالا منظور این نماینده محترم از آثار تاریخی این نوع از میراث است، در اختیار سه ارگان دولتی English Heritage، National Trust و Church of England هستند.
پارک‌های ملی و شهرهای تاریخی را نیز به این لیست اضافه کنید. در مجموع می‌توان گفت بناهایی که میراث انگلستان گرید ۱ به آن‌ها داده است در مالکیت این ارگان‌ها هستند. جدا از درجه بندی که خود نیاز به مباحثه‌ای فراوان دارد، در ایران ما حتی مستند‌سازی کاملی از بناهای تاریخی نداریم.
با این حال در انگلستان کنار ارگان‌های دولتی، بخش خصوصی نیز مالک تعداد زیادی از بناهای تاریخی است. البته این بخش خصوصی به عنوان سهمی از England’s heritage sector که خود بخش گسترده و متنوعی است، عمل می‌کند.
از این رو بخش خصوصی کاملا آموزش دیده، در چارچوب‌های حمایتی متنوعی دیده شده و از همه مهم‌تر، هیچ‌گاه حاکمیت مواریث با ارزش ملی و جهانی در اختیار آن قرار نگرفته است.
در هر صورت ردی از مالکیت شهرداری، در این نمونه حداقل، دیده نمی‌شود. فراموش نکنیم برای تعریف و یا تغییر در اعمال حاکمیت بر موضوع حساسی چون میراث فرهنگی، نیاز به مباحثه بلندمدت است. در کنار آن، همان‌گونه که بخش میراثی انگلستان عنوان می‌کند، بایستی دیدگاه‌ها را از تصویب و اعمال دستورالعمل‌های فراگیر ملی به سمت نگاه محلی حرکت دهیم.
تجربه نشان داده است شهرداری شهر کرمان هرگز مشابه شهرداری یزد با میراث خود برخورد نکرده و نمی‌کند. به این موضوع رفتار مستبدانه و غیردموکراتیک و به شدت سیاست زده برخی شهرداری‌ها را نیز اضافه کنید.
امیدواریم هر چه سریعتر این اصلاحیه در اختیار عموم قرار بگیرد و جلسات مشترکی میان نمایندگان مجلس، میراث‌فرهنگی، شهرداری و سازمان‌های مردم نهاد و جامعه علمی برگزار شود. چون بهتر آن است که با چشم بسته درباره تجربیات حاکمیتی جهانی نظر نداد و از طرفی کاملا به این تجربیات هم خیره نشد.
