چهارشنبه, ۰۱ فروردین, ۱۴۰۳

چالش گنبد قابوس ادامه دارد/خسارت رطوبت و هجوم سوسک‌های بال آتشین قابل انکار نیست

0 انتشار:

صدای میراث: انتشار گزارش هجوم سوسک های بال آتشین به گنبد قابوس که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است موجب شد تا عبدالمجید نورتقانی رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس و دکتر محمد سهرابی گلسنگ شناس که در مطالعات زیستی برج قابوس حضور دارد، در پاسخ به این گزارش اعلام کنند حضور سوسک های بال آتشین در برج قابوس خطری برای این بنا ندارد و حجم رطوبت در این برج نیز طی سالیان طولانی در این اثر ثبت جهانی شده ایران پایدار شده است.

همین سخنان موجب شد تا علیرضا صادقی امیری سخنگوی شورای هماهنگی تشکل های سه گانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که تصاویر و گزارش های مرتبط با برج قابوس را در اختیار صدای میراث قرار داده بود بار دیگر به این اظهارات واکنش نشان دهد و اعلام کند: بحث اصلی این نیست که از گذشته های دور تا به امروز برج قابوس رطوبت داشته است. همه این موضوع را می دانند. اما بحث اصلی این است که با تشکیل پایگاه میراث فرهنگی برج قابوس در چند سال گذشته و ثبت جهانی این اثر در یونسکو و برخورداری از بودجه مناسب دیگر قرار نیست مشکلات این بنای ثبت جهانی شده ادامه بیابد.

او در واکنش به اظهارات عبدالمجید نورتقانی رییس پایگاه میراث جهانی برج قابوس در مورد پایدار شدن رطوبت در بنای برج قابوس و استناد او به تصاویر سال های دور و مرمت های انجام شده در این بنا گفت: اظهارات رییس پایگاه میراث جهانی برج قابوس در مورد پایدار شدن رطوبت در بنای گنبد قابوس فرار به جلو است و اگر حتی رطوبت در این اثر پایدار شده باشد باز هم خطرناک است و این مشکل باید برطرف شود.

این فعال میراث فرهنگی گفت: بنای برج قابوس بنای آجری با ملات ساروج و پایه آجری است و با توجه به قابلیت مکنده گی رطوبت در آجر، نم ناشی از رطوبت در بنا به سمت بالا حرکت می کند. بنابراین اینکه گفته شود در گذشته رطوبت در بنا وجود داشته و حالا پایدار شده است حرفی غیر کارشناسی است.

او همچنین در پاسخ به بخشی دیگر از اظهارات رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس که گفته بود رطوبت در بنای برج قابوس دو منشاء نزولی و صعودی دارد گفت: ۳ نوع منشاء رطوبت در بناهای تاریخی وجود دارد که یکی از آن ها صعودی و دیگری نزولی و نوع سوم رطوبت اشباع شده است   که نمونه آن در بنای آجری باغ عباس آباد بهشهر که وسط آب است و زیر آن چندین قنات و رود وجود دارد دیده می شود.

صادقی امیری تاکید کرد: کانال های ناکش معمولا برای دفع رطوبت صعودی در بناهای تاریخی ایجاد می شود که در برج قابوس توان دفع رطوبت بنا را نداشته است. بنابراین اگر رطوبت ایجاد شده در برج قابوس به مرحله اشباع رسیده باشد ایجاد کانال ناکش توان دفع رطوبت در بنا را ندارد.

دبیر انجمن جوانان سپید پارس در واکنش به ادعای رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس در مورد فعالیت خوب کانال های دفع رطوبت برج که به کانال های ناکش شناخته می شوند، افزود: در موضوع مقابله با منشاء رطوبت صعودی پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس از ۳ سال پیش کانال های ناکش در بنا ایجاد کردند. اکنون رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس مدعی است که کانال ناکش در بنا درست کار می کند.

صادقی امیری تاکید کرد: فعالیت خوب کانال یا باید کل بنا را در مدت ۵ سال بطور کامل خشک کند که نمونه هایی از فعالیت خوب این کانال ها وجود دارد و یا آن که در برخی فصول سال یک بنا را از رطوبت مصون نگاه می دارد.

سخنگوی شورای هماهنگی تشکل های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: ادعای رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس در مورد فعالیت خوب کانال ناکش در بنای برج در حالی مطرح شده است که گنبد قابوس حتی در تابستان هم رطوبت دارددر حالی که در تابستان هم رطوبت در بنا وجود داشته و این موضوع نشان می دهد که کانال های ناکش برج خوب تعبیه نشده و فعالیت مناسب نداشته اند.

سخنگوی شورای هماهنگی تشکل های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: ادعای رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس در مورد فعالیت خوب کانال ناکش در بنای برج در حالی مطرح شده است که گنبد قابوس حتی در تابستان هم رطوبت دارددر حالی که در تابستان هم

او گفت: اگر کانال های دفع رطوبت برج قابوس فعالیت خوبی می داشتند باید در بدترین حالت لااقل ۵۰ درصد از رطوبت برج را برطرف می کردند.

دبیر انجمن جوانان سپید پارس همچنین در واکنش به بخشی دیگر از پاسخ رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس به صدای میراث درخصوص بی خطر بودن حضور و تجمع سوسک های بال آتشین ور بنای برج قابوس گفت: آقای نورتقانی در جایی اعلام کردند که تصاویر ضبط شده از هجوم سوسک های بال آتشین به گنبد قابوس از بخش آفتابگیر برج تهیه شده است که تجمع سوسک ها در این بخش بیشتر است. در حالی که اتفاقا این تصاویر در بخش های سایه و مرطوب بنا ثبت شده و در بخش هایی که رطوبت نبوده و آفتابگیر است، اثری از سوسک های بال آتشین وجود ندارد.

علیرضا صادقی امیری در بخشی دیگر از پاسخ به اظهارات رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس که گفته بود حضور سوسک های بال آتشین مشکل جدی برای بنای برج قابوس ایجاد نکرده اند افزود: این که ایشان گفته اند حضور سوسک های بال آتشین مشکل جدی برای بنا ایجاد نکرده با این که این مشکل در بنا وجود دارد فرق می کند. واقعیت این است که وجود سوسک های بال آتشین در برج قابوس یک مشکل است و باید برطرف شود و نباید اجازه داد مشکل جدی شود و بعد که به مرحله بحران رسید به فکر حل آن افتاد.

او افزود: این دفاع بدی است که رییس پایگاه میراث جهانی از برج قابوس کرده و گفته است حضور این حشرات مشکل جدی برای برج ایجاد نکرده است. چون هر کجا که سوسک های بال آتشین حضور دارند بخشی از ملات برج را ریخته و به داخل بنا رفته اند. آیا به نظر ایشان این مشکل نیست؟ مطمئنا هست و اگر برنامه ای برای رفع آن وجود نداشته باشد، مشکل برج قابوس جدی و بحرانی می شود.

سخنگوی شورای هماهنگی تشکل های سه گانه حوزه میراث فرهنگی همچنین در واکنش به این سخن رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس که گفته بود ملات کاهگل در بنای برج قابوس استفاده نشده و ملات بنا از ساروج است گفت: ما هم می دانیم ملات بنا از ساروج است. ولی گویی ایشان نمی دانند که ساروج از چه موادی تشکیل می شود یا این که برای اقناع افکار عمومی گفته اند ملات بنا از جنس ساروج است.

او افزود: دو نوع ساروج گرم و سرد وجود دارد که در بنای برج قابوس از روش ساروج گرم استفاده شده که در آن کاه و خاک و خاکستر کوره های حمام های قدیم را با یکدیگر مخلوط می کنند و آنرا پهن می کنند و موی بز یا گوساله به آن افزوده می شود پس کاه در ملات برج وجود دارد.

صادقی امیری تاکید کرد: در گزارش هجوم سوسک های بال آتشین به برج قابوس هم تاکید شده بود که سوسک ها مواد عالی موجود در ساروج را تخریب می کنند و لایه به لایه داخل بنا رفته و تکثیر شده اند.

دبیر انجمن جوانان سپید پارس با تایید گفته های رییس پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس در مورد استفاده از یونولیت برای عایق کردن بنا نیز گفت: آیا یونولیت بهترین عایق برای بناهای تاریخی است؟ ضمن آن که به صراحت در تصاویر و ویدیوها مشخص است که دور یونولیت ها را موم گرفته اند. موم ها ساییده شده و رطوبت به بدنه نفوذ کرده است.

صادقی امیری همچنین در مورد ادعای رییس پایگاه میراث جهانی برج قابوس که گفته بود رطوبت موجود در بنای برج قابوس داغ آب(جای) رطوبت هایی است که از سالیان دور بر بنا مانده است گفت: داغ آب رد اثر است ولی در تصاویر نشان داده ایم که آنقدر بنا رطوبت داشته که ملات از هم می پاشد و این اظهار نظر ایشان در مورد داغ آب نیز به نظر می رسد برای اقناع افکارعمومی مطرح شده است.

او تاکید کرد: دورتادور بنای ثبت جهانی شده برج قابوس محل تجمع سوسک های بال آتشین است. کف و حتی حاشیه کناری بنا و هرکجا که رطوبت وجود دارد به تعداد زیاد تجمع سوسک های بال آتشین هم وجود دارد.

صادقی امیری گفت: آیا واقعا در این مدت مسئولان میراث فرهنگی استان گلستان و پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس نتوانسته اند یک آفت کش موثر پیدا کنند که بدون ایجاد مشکل برای بنا سوسک های بال آتشین را از بنا دور کنند؟

این فعال میراث فرهنگی با طرح این سوال از رییس پایگاه میراث جهانی برج قابوس که هر کجا تجمع سوسک های بال آتشین مشاهده می شود خوردگی و ریزش ملات قابل مشاهده است پس چطور ریزش ملات ها خطری برای برج قابوس ندارد؟ در واکنش به اظهارات دکتر محمد سهرابی گلسنگ شناس نیز که به صدای میراث گفته بود گلسنگ ها حاوی مواد مغذی برای سوسک های بال آتشین هستند و تجمع آن ها در بنای برج قابوس هم به دلیل وجود گلسنگ است گفت: اینکه بگویند چون گلسنگ در بنا وجود دارد سوسک های بال آتشین برای تغذیه از آن ها به برج قابوس هجوم برده اند که راهکار درستی نیست و باید برای زدودن گلسنگ ها از بنا و یافتن آفت کش موثر برای دفع هجوم سوسک های بال آتشین فکر جدی شود.

سخنگوی شورای هماهنگی تشکل های سه گانه حوزه میراث فرهنگی همچنین در پاسخ به این نکته که وجود سوسک های بال آتشین برای دفع برخی آفات و حشرات در برج قابوس مفید است گفت: اگر آقایان علاقه به پرورش این سوسک ها دارند می توانند آن ها را از بنای تاریخی ثبت جهانی شده گنبد قابوس جمع آوری کنند و داخل یک باغ ببرند و آنجا در حجم مورد نیاز پرورش دهند. فعالان میراث فرهنگی نیز از این موضوع حمایت می کنند. اما اینکه بگویند حضور سوسک های بال آتشین در برج قابوس خطری برای بنا ندارد و مشکل جدی برای برج قابوس ایجاد نکرده است بیشتر یک فرار رو به جلو است.

به گفته سخنگوی شورای هماهنگی تشکل های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سازمان های مردم نهاد و کنشگران حوزه های میراث از بالا رفتن بودجه مرمتی و بهسازی بنا استقبال میکنند و حامی این موضوع هستند، اما بشرطی که این تعامل برای شنیدن نقدهای منصفانه و دلسوزانه از سوی مدیران وجود داشته باشد و روش های نگهداری و مرمتی اصولی و علمی بر بناهای تاریخی حاکم باشد نه صرفا روش هایی که با رفع مسئولیت همراه باشد.

print

لطفا دیدگاه خود را ثبت کنید