صدای میراث: دوستداران میراث فرهنگی در کشور تصاویری از خریدوفروش زیرزمینی آثار تاریخی را در اختیار صدای میراث قرار داده و اعلام کردهاند پیگیریهایشان برای کشف و ضبط این آثار و برخورد با دلالان عتیقه به نتیجه نرسیده است.
براساس تصاویری که به صدای میراث ارسال شده است از ششماه گذشته تاکنون چندین شی تاریخیکه احتمال میرود متعلق به دوره سلوکی و اشکانی باشند در شهر تهران معامله شده است و انتشار تصاویر این آثار در صدای میراث کمک می کند که اشیای تاریخی معامله شده امکان خرید و فروش در حراجیها را نداشته باشند و در صورتی که این آثار به خارج از کشور برود نیز وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی با یاری بخش حقوقی ریاستجمهوری میتواند نسبت به استرداد آنها اقدام کند.
صدای میراث با ارسال تصاویر اختصاصی خود از آثار عرضه شده در بازار زیرزمینی خریدوفروش اشیای تاریخی به چند باستانشناس معتبر اقدام به راستی آزمایی تصاویر کرد. باستانشناسانی که این تصاویر را مشاهده کردند، بر صحت تصاویر تاکید و اعلام کردند که در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی کشور طی چند ماه گذشته آثاری از دوره هخامنشی، احتمالا ساسانی، سلوکی و آثار متعلق به هزاره اول خرید و فروش شده است.
صدای میراث حتی توانسته است قیمت معامله این آثار را از دوستداران میراثفرهنگی که بازار قاچاق اشیای تاریخی را رصد میکنند به دست آورد که به دلیل تعهد برای مقابله با قاچاق اشیای تاریخی از ذکر جزئیات مبلغ معامله این آثار خودداری میکند. با این حال برای اطلاع مخاطبان خود اعلام میکند که قیمتگذاری این آثار و وجوه پرداخت شده برای خریداری این آثار در بازار سیاه اشیای عتیقه، دهها میلیارد تومان است.
مجسمه مفرغ پادشاه سلوکی
مجسمه انسان سلوکی نخستین تصویری است که دوستداران میراثفرهنگی از معاملات زیرزمینی آثار عتیقه به صدای میراث ارسال کرده و درباره آن گفتهاند که این مجسمه متعلق به شاهان دوره سلوکی است و از جنس مفرغ است که در حفاری های غیرمجاز در حاشیه سد گتوند به دست آمده است.
براساس گزارشی که دوستداران میراث فرهنگی به صدای میراث ارسال کردهاند، این اثر دارای وزن بالا و اندازه آن نیز به قامت یک انسان است. گفته میشود قاچاقچیان اشیای عتیقه هماکنون شش ماه است درگیر فروش این اثر هستند که تاکنون موفق به فروش آن نشدهاند.
شمشیر ساسانی اثر دیگری است که در معاملات زیرزمینی قاچاق اشیای تاریخی در شهر تهران معامله و فروخته شده است. دوستداران میراثفرهنگی به صدای میراث خبر داده اند که این اثر به احتمال زیاد در حفاریهای غیرمجاز قاچاقچیان اشیای تاریخی در منطقه سیاهکل، دیلمان یا املش در شمال ایران به دست آمده و ۴ ماه پیش نیز معامله آن در بازار سیاه آثار تاریخی انجام شده است.
ظرف طلاشور اشکانی
ظرف طلاشور دوره اشکانی نیز که با هنر تراش اشکانی و ملغمهکاری (طلاشوری) آن دوره ساخته شده است یک ظرف نقرهای است که به گفته دوستداران میراث فرهنگی، یک سکه نیز متعلق به دوران فرمانروای گودرز از شاهان اشکانی کنار آن یافت شده است، از دیگر آثاری است که در بازار زیرزمینی خریدوفروش آثار تاریخی فروخته شده است. براساس گزارش ارسالی به صدای میراث، این اثر که به احتمال زیاد از حفاریهای غیرمجاز در شمال کشور به دست آمده است، سال گذشته وارد بازار زیرزمینی قاچاق اشیای تاریخی شد و البته آسیبهایی نیز دیده بود که به گفته دوستداران میراث فرهنگی در خیابان منوچهری تهران بخشی از آسیبهای آن ترمیم و فروخته شده است.
ریتونهای نقرهای هزاره اول تا دوره هخامنشی
اما در میان اشیای به تاراج رفته که اکنون در بازار زیرزمینی آثار تاریخی در حال خریدوفروش است، میتوان به ۴ ریتون نقره اشاره کرد که گفته می شود تعدادی از آنها از محوطههای تاریخی سیستان و بلوچستان به دست آمدهاند و پس از آن گروهی از قاچاقچیان اشیای تاریخی این آثار را از آن منطقه خریداری و سه ماه قبل نیز به بازار زیرزمینی تهران وارد شده است. گفته میشود ریتونهای نقرهای نیز همچنان در بازار سیاه اشیای تاریخی در تهران در حال دست به دست شدن هستند.
بازار سیاه منوچهری همچنان فعال است
دوستداران میراثفرهنگی که بازار سیاه قاچاق اشیای تاریخی را رصد میکنند به صدای میراث اطلاع دادهاند که بازار منوچهری تهران همچنان مکان اصلی خریدوفروش زیرزمینی آثار تاریخی کشور از قاچاقچیان اشیای تاریخی است و اکنون خانههای امن قاچاقچیان اشیای تاریخی در منطقه منوچهری تهران محل عرضه و فروش آثار به دست آمده از حفاریهای غیرمجاز است.
براساس آنچه رصدکنندگان بازار اشیای تاریخی به دست آمده از حفاریهای غیرمجاز در کشور خبر دادهاند، دو سال قبل یگان حفاظت میراثفرهنگی کشور توانست یکی از خانههای امن واقع در منطقه منوچهری تهران را که محل نگهداری و خریدوفروش آثار تاریخی قاچاق شده بود، شناسایی و تعداد زیادی از اشیای عتیقه موجود در این خانه قدیمی را ضبط کند.
دوستداران میراث فرهنگی که بازار زیرزمینی خریدو فروش آثار تاریخی را رصد میکنند به صدای میراث اطلاع دادهاند که با انتشار تصاویر مربوط به خریدوفروش زیرزمینی آثار تاریخی میتوانند گامی در جهت جلوگیری از خریدوفروش این آثار و حتی بازگردندن اشیای تاریخی قاچاق شده از ایران در صورت عرضه در بازارهای جهانی و حضور در حراجیهای خارجی بردارند.
به گفته آنها اشیای تاریخی موجود در بازار زیرزمینی قاچاق عتیقه در شهر تهران خریدوفروش میشود و پس از آن آثار شاخص فروخته شده از طریق امارات متحده عربی با شناسنامه جعلی به انگلستان منتقل میشود و براساس قوانین مرتبط با آثار تاریخی در انگلستان که میگوید اثری که حدود ۷۰ سال در اختیار یک فرد باشد متعلق به او است این آثار با شناسنامه جعلی سر از حراجیها درمی آورد.
سندسازی قاچاقچیان عتیقه برای فروش آثار در حراجیهای خارجی
به گفته دوستداران میراث فرهنگی که در تلاش برای مقابله با قاچاق اشیای تاریخی ایران هستند، ۸ سال قبل نیز یک شخص ایرانی در لندن بازداشت شد که ۱۸۰ قطعه آثار تاریخی از جنس سنگ صابون و متعلق به تمدن جیرفت را در اختیار داشت و متوجه شدند سندسازی توسط او برای این آثار انجام شده است. این قطعات پس از آن به ایران مسترد شد.
یکی از دوستداران میراث فرهنگی که بازار قاچاق اشیای تاریخی در ایران را رصد میکند، به صدای میراث گفته است که دستگاههای مسئول برای برخورد با فعالان بازار سیاه اشیای تاریخی در ایران برغم گزارشهای ارسال شده از سوی دوستداران میراث فرهنگی به این بازار ورود نمیکنند و کار را به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی سپردهاند. یگان حفاظت میراث فرهنگی در این وزارتخانه نیز توان برخورد جدی با قاچاقچیان اشیای تاریخی را ندارد.
این دوستدار میراث فرهنگی که صدای میراث به منظور تامین امنیت او به درخواست خودش از ذکر نامش خودداری کرده است میگوید: مراجع قضایی و نهادهای مسئول کشور همانگونه که سلاطین قیر، نفت و سکه را به دام انداختند، باید سلاطین عتیقه ایران را نیز دستگیر کنند تا آثار تاریخی کشور از قاچاق و حفاریهای غیرمجاز در امان بمانند.