صدای میراث: «۵۲ سایت ایران را که برخی دارای ارزش و اهمیت بالا برای ایران و فرهنگ ایرانی هستند در تیررس داریم.»
این جمله بخشی از توئیت «دونالد ترامپ» رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا در اوج تنش های ایران و آمریکا پس از شهادت سردار قاسم سلیمانی در بغداد است که صبح امروز منتشر شد. آیا ترامپ سایت‌های باستانی و جهانی شده ایران را هدف قرار داده است؟ سایت‌های ثبت جهانی شده ایران مهمترین میراث بشری جهان در فهرست جهانی یونسکو است که با نظارت سازمان‌های بین‌المللی از آن‌ها حفاظت می‌شود و هرگونه تعرض به آن‌ها در قوانین بین‌الملل حتی در جنگ‌ها مصداق بارز جنایت علیه مواریث بشری و همطراز با جنایت جنگی است.
اظهارنظر ترامپ در توئیت اخیر خود برای هدف قرار دادن نقاطی که او دارای ارزش بالای فرهنگی برای ایران خوانده است، شبیه به رفتار داعش در نابودی میراث‌جهانی عراق و سوریه است. زمانی که این گروه تروریستی به موزه بغداد و بناهای باستانی پالمیرا در سوریه هجوم برد، یونسکو و سازمان‌های جهانی نخستین نهادهایی بودند که درخواست رسیدگی فوری به جنایت علیه میراث بشری را مطرح کردند و از گروه‌های درگیر در دو کشور خواستند آثار تاریخی و میراث جهانی را از تعرض و دست درازی در جنگ‌ها مصون بدارند.
یونسکو حتی بیانیه‌های متعدد در محکوم کردن حمله به آثار تاریخی و ویرانی میراث جهانی در عراق و سوریه منتشر کرد. حالا اگرچه آمریکا از یونسکو خارج شده است اما سخن اخیر رییس جمهوری ایلات متحده آمریکا بیانگر تصمیم آن کشور به ویران کردن آثار تاریخی شناخته شده ایران و میراث جهانی کشور است.
این تهدید در حالی صورت گرفته است که براساس قطعنامه ۲۳۴۷ سازمان ملل، حمله به اماکن فرهنگی و باستانی در جنگ‌ها ممنوع است و حمله به این اهداف «جنایت جنگی» شناخته شده است.
توئیت ترامپ برعلیه آثار تاریخی ایران حتی در خود آمریکا نیز با انتقادات بسیار مواجه شد و «باربارا اسلاوین»، روزنامه‌نگار برجسته آمریکایی و عضو ارشد اندیشکده «شورای آتلانتیک» در پیام توئیتری خود نوشت: «من دیگر ترامپ را در توییتر «فالو» نمی‌کنم، دیگر واقعا نمی‌توانستم تحملش کنم. اما توییت‌های او در مورد نابودی میراث باستانی ایران کاملا غیرقابل قبول است. هدف سیاست آمریکا چیست؟ اصلا سیاستی دارند؟ یا فقط نشات گرفته از غرور بیش از حد یک مرد کوچک است؟»
آیا ترامپ قادر به هدف قرار دادن آثار تاریخی ایران براساس قوانین بین‌المللی و در صورت جنگ احتمالی با ایران است؟ قوانین بین‌المللی و یونسکو هرگونه حمله به سایت‌های تاریخی و فرهنگی کشورها را در ردیف جنایت جنگی و جنایت علیه میراث بشری قرار داده‌اند. بر همین اساس نیز بلافاصله پس از توئیت ترامپ مبنی بر هدف قرار دادن سایت‌های فرهنگی و تاریخی ایران، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در واکنش به تهدید ترامپ درباره هدف گرفتن ۵۲ نقطه از جمله مکان‌های فرهنگی کشورمان، او را به نقض یکی از اصول بنیادین قوانین بین‌الملل با عنوان «هنجار بنیادین» متهم و اعلام کرد: هدف گرفتن اماکن فرهنگی «جنایت جنگی» است.
همزمان با انتشار توئیت ترامپ با موضوع احتمال هدف گرفتن سایت‌های فرهنگی با ارزش برای فرهنگ ایرانی، سفیر سوئیس در تهران نیز به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران به وزارت خارجه احضار شد تا مراتب اعتراض ایران به تهدید اخیر آن کشور درخصوص هدف قرار دادن اماکن فرهنگی کشور به او ابلاغ شود.
سید احمد محیط طباطبایی کارشناس میراث‌فرهنگی و رییس کمیته ملی موزه‌های ایران (ایکوم) درخصوص توئیت اخیر دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا درخصوص احتمال هدف قرار دادن مراکز فرهنگی به صدای میراث گفت: پس از وقایعی که در افغانستان دوره طالبان افتاد و منجر به تخریب مجسمه‌های بودا در بامیان شد، تخریب میراث‌فرهنگی بشری همچون جنایت علیه بشریت در ردیف جنایات جنگی قرار گرفت.
او گفت: دونالد ترامپ در توئیت خود از حمله به مراکز فرهنگی ایران سخن گفته است که اگر این نوشته شامل موزه‌ها و سایت‌های تاریخی و جهانی ایران باشند، تمامی نهادهای بین‌المللی ملزم به موضع‌گیری نسبت به چنین تصمیمی هستند و باید به این تصمیمات اعتراض کنند و آثار تاریخی را مورد حفاظت قرار دهند.
رییس ایکوم ایران اعلام کرد: میراث‌فرهنگی در تمامی جنگ‌ها به عنوان منطقه امن شناخته می‌شود و نیروهای درگیر در جنگ در هر سو نمی توانند به این مراکز حمله کنند.
به گفته سیداحمد محیط طباطبایی، کنوانسوین ۱۹۵۹ یونسکو با موضوع حفاظت از میراث‌فرهنگی در جنگ‌ها و متمم آن که در سال ۱۹۹۹ به تصویب این سازمان بین المللی رسید، آموزش نیروهای مسلح کشورها برای حفاظت از میراث‌فرهنگی در زمان جنگ را به رسمیت شناخته و بر آن تاکید کرده است که به تبع وجود این کنوانسیون‌ها، واضح است که هیچکس نمی‌تواند به سایت‌ها و مراکز تاریخی تعدی کند.
رییس ایکوم ایران تاکید کرد: در دهه ۷۰ سازمان میراث‌فرهنگی کشور پیرو همین کنوانسیون‌ها آموزش به نیروهای مسلح را انجام داده است که این اقدام اکنون انجام نمی‌شود.
او تاکید کرد: وزارت کشور، وزارت دفاع، نیروی انتظامی و ارتش در ردیف دستگاه‌هایی بودند که باید دوره‌های حفاظت از میراث‌فرهنگی در جنگ‌ها را می‌گذراندند.
