صدای میراث – محمد باریکانی: اظهارات سیدرضا صالحی امیری در خصوص «بازنگری حریم آثار تاریخی» در صحن علنی مجلس و در روز رای اعتماد، دامان او را در نخستین روز نشستن بر کرسی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گرفت و برگ برنده ای در اختیار فعالان میراث و منتقدان پزشکیان برای معرفی او به عنوان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار داد که او را فاقد صلاحیت برای نشستن بر کرسی وزارت معرفی میکردند.
در دور روز گذشته بیانیه های متعدد و هشدارهایی خطاب به صالحی امیری از سوی فعالان میراث فرهنگی و باستان شناس ها منتشر شد که در همه آن ها یک مفهوم مشترک وجود داشت. مثلا باستان شناس ها در این هشدارها اعلام کردند که آن ها که موضوع کوچک کردن حریم آثار تاریخی را مطرح می کنند یا منافع اقتصادی در کنار کوچک کردن حریم آثار تاریخی دارند یا آن که فاقد تخصص و سواد میراثی هستند.
فعالان میراث فرهنگی نیز در قالب سمن ها بر صالحی امیری تاختند که چرا درباره کوچک کردن حریم آثار تاریخی در روز رای اعتماد در مجلس سخن گفته است؟ صالحی امیری آنروز در سخنانی غافلگیرانه برای کارشناسان میرا ثفرهنگی و فعالان این حوزه و حتی باستان شناس ها گفته بود که «بسیاری از نمایندگان مجلس از حریم آثار تاریخی ناراضی هستند و باید حریم این آثار مورد بازنگری قرار بگیرد.»
همین اظهارات سبب شد که تاکید مکرر بر نداشتن سواد میراثی در مورد صالحی امیری طی روزهای گذشته از سوی منتقدین او مطرح شود.
حریم آثار تاریخی یکی از حساسترین موضوعات در حفاظت از محوطه های باستانی و بناهای تاریخی کشور است. چه آن که باستان شناس ها در نامه امروز خود به صالحی امیری تلویحا گفته اند که طراحان کوچک شدن حریم آثار تاریخی در کشور همان غارتگران و تاراجگران میراث فرهنگی و تاریخی کشور هستند که آثار ایران را به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و غرب و شرق جهان قاچاق می کنند.
اما تصمیم صالحی امیری برای اظهارنظر در مورد کوچک شدن حریم آثار تاریخی با چه هدفی عنوان شد؟ صالحی امیری پیش از آن که یک مدیر فرهنگی و دوستدار میراث فرهنگی باشد و به موجب علاقه شخصی در دوره های گذشته نیز ترجیحش در راس وزارت میراث فرهنگی بود و به آن نرسید، یک مقام امنیتی است که با اصول سیاست آشنا است.
نگارنده مطلع شده است که صالحی امیری سه روز پیش از حضور در مجلس شورای اسلامی برای کسب رای اعتماد خود در جمعی که تشکل های مختلف و برخی مدیران میراثی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی حضور داشتند از پاشنه آشیل «کوچک شدن حریم آثار تاریخی» و «منافع» این موضوع برای برخی اصحاب قدرت و ثروت در استان های مختلف کشور اطلاع یافته بود و می دانست که ممکن است طرح این موضوع در مجلس با منافع اقتصادی برخی ارتباط داشته باشد.
در این تحلیل او تعمدی موضوع کوچک شدن حرایم را مطرح کرده است تا مسیر کسب رای اعتماد را هموار کند. وگرنه خود پیش از حضور در مجلس به خوبی می دانست که کوچک شدن حریم آثار تاریخی کشور که طرح آن از دولت نهم و دهم آغاز شده بود و تا دولت سیزدهم نیز ادامه یافت، هیچگاه عملیاتی نشد. چون قوانین و ضوابط میراث فرهنگی اجازه این اقدام نه تنها به وزیر میراث فرهنگی نمی دهد که حتی رییس جمهور هم نمیتواند بر آن پافشاری کند.
کوچک شدن حریم آثار تاریخی مثل آن است که بگوییم حریم حفاظتی شوش و تخت جمشید کوچکتر شود تا مردم و کشاورزان بتوانند در عرصه هایی که مملو از نهشته های باستانی و تاریخی و فرهنگی است خانه سازی و کشاورزی کنند. بدین معنا که به راحتی به لایه های باستانی دسترسی داشته باشند و آثار تاریخی را غارت کنند.
نمونه این اتفاق پیشتر در شهر باستانی شوش که اطراف محوطه ثبت جهانی شده شوش کشیده شده است رخ داده بود و غارتگران آثار تاریخی با اجاره منازل مسکونی به بهانه حفر چاه فاضلاب تصمیم به بیرون کشیدن آثار تاریخی از لایه های زیرین شهر داشتند. اقدامی که در قانون اسکان در کنار شوش غیرقانونی است و چنین رفتاری جرم تلقی می شود.
نگارنده معتقد است، صالحی امیری تنها با دانستن این موضوع که طرح کوچک کردن حریم آثار تاریخی با تاکید بر نارضایتی نمایندگان مجلس و در روز کسب رای اعتماد خود، می تواند جایگاه آرای او رای در مجلس تقویت کند، رفتاری سیاسی بروز داده است و اعتقادی بر کوچک کردن حرایم آثار تاریخی کشور ندارد.
