عبور مترو از ۲۰ متری مسجد عتیق اصفهان | یونسکو پرونده مترو را تعیین تکلیف می‌کند
صدای میراث: طرح عبور مترو اینبار از ۲۰ متری مسجد ثبت جهانی شده عتیق اصفهان خبرساز شد و به اعلام خبرگزاری ایلنا، یونسکو اعلام نظر نهایی درباره این پروژه شهری استان اصفهان را برعهده گرفته است.
مسجد جامع عتیق اصفهان ۱۳۰۰ سال قدمت دارد و نخستین بنای دوره اسلامی است که معماری چهار ایوانی کاخ‌های ساسانی را در یک بنای مذهبی به کار برده است.
این مسجد در سال ۱۳۱۰ ثبت ملی شد و در سال ۱۳۹۰ نیز به ثبت جهانی در فهرست میراث جهانی یونسکو رسید.
به گفته سیدمهدی موسوی موحد، مدیر پایگاه میراث ملی و جهانی اصفهان، دستگاه حفار تونل مترو هنوز به این مسجد نرسیده و در دو کیلومتری مسجد عتیق اصفهان در حال فعالیت است و قرار است خط مترو اصفهان از ۲۰ متری مسجد جامع عتیق اصفهان در بافت تاریخی این شهر و در عمق ۲۵ متری از سطح زمین عبور کند.
به گفته این مقام مسئول در اداره میراث فرهنگی استان اصفهان، وزارت میراث فرهنگی و کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان از ابتدا با طرح عبور مترو از کنار مسجد عتیق اصفهان مخالف بودند و به دلیل به نتیجه نرسیدن جلسات برگزار شده میان مدیران شهری و قطار شهری این شهر با کارشناسان میراث فرهنگی و باقی ماندن اختلافات کارشناسی، اظهارنظر نهایی درباره عبور مترو از کنار مسجد عتیق اصفهان به یونسکو واگذار شد.
او گفت: هم اکنون در حال ارسال گزارش عبور مترو از ۲۰ متری مسجد عتیق اصفهان به یونسکو هستیم و اگر یونسکو با این پروژه مخالفت کند، دولت ایران ناگزیر به پذیرش نظریه کارشناسی یونسکو است.
براساس گزارشی که مریم جلیلوندفرد خبرنگار حوزه میراث فرهنگی در خبرگزاری ایلنا منتشر کرده است، گنبدهای دوجداره مسجد عتیق اصفهان نوآوری مهمی در معماری دوران اسلامی و الگوی ساخت گنبدهای دوجداره در دوره های تاریخی بعد هستند. ترکیب سبک‌های مختلف معماری اسلامی از دوره‌های عباسی، آل بویه، سلجوقی، ایلخانی، تیموری و صفوی در این مسجد ثبت جهانی شده با حدود ۲۰ هزار متر مربع مساحت و با وجود مرمت‌های متعدد صورت گرفته بر بنا همچنان قابل مشاهده است و اصالت بنا کاملا حفظ شده است.
مدیر پایگاه میراث ملی و جهانی استان اصفهان به ايلنا گفته است، مترو خط دو قرار است از فاصله کمتر از ۲۰ متری مسجد جامع اصفهان و در عمق ۲۵ متری زمین از زیر نقطه‌ای که زمانی در دهه‌های قبل زیرگذر میدان امام علی (ع) احداث شد عبور کند.
او اعلام كرد: سه گزینه درباره خط ۲ مترو اصفهان مطرح بود که یکی از آن‌ها عبور مترو از فاصله ۲۵ متری مسجد عتیق و از زیر زیرگذر احداث شده بود و گزینه‌های دیگر عبور از بافت تاریخی و از زیر برخی بناهای تاریخی اصفهان بود که این دو گزینه مورد مخالفت قرار گرفت و گزینه عبور مترو از ۲۰ متری مسجد عتیق فعال ماند.
موسوی موحد تاکید کرد: مکاتبات زیادی با شهرداری و قطار شهری اصفهان از طریق وزارت خانه و اداره کل استان اصفهان صورت گرفته و در تمام این مکاتبات مخالفت میراث فرهنگی با این اقدام مطرح شده است.
او با اشاره به وجود مطالعات پیوست و مطالعات فرهنگی و اجتماعی عبور خط ۲ مترو اصفهان از کنار مسجد جامع و ثبت جهانی شده این شهر افزود: با وجود این مطالعات، به دلیل نزدیک بودن خط مترو به مسجد جامع عتیق اصفهان که در فهرست یونسکو نیز ثبت شده است و مخاطراتی که ممکن است این خط برای مسجد جامع اصفهان ایجاد کند، اداره کل میراث فرهنگی و وزارت میراث فرهنگی مخالفت صریح خود را با انجام این پروژه اعلام کرده اند.
مدیر پایگاه میراث ملی و جهانی اصفهان با تاکید بر این که خط مترو از حریم درجه یک مسجد عتیق اصفهان عبور می‌کند، افزود: ۵ سال است جلسات متعدد برای تعیین تکلیف این پروژه حتی در این سطح که منجر به دلخوری بین ارگان‌های مرتبط شده و به مجامع مختلف و استانداری اصفهان هم کشید، برگزار شد. ولی در نهایت قرار شد وزارت میراث فرهنگی گزارشات مرتبط و مطالعات صورت گرفته را برای یونسکو ارسال و توضیح دهد که مترو به چه دلیل از ۲۰ متری مسجد عتیق اصفهان عبور می‌کند و بحث مطالعات علمی و مقاوم‌سازی و ارتعاشات و پیوست علمی طرح را نیز به آن‌ها ارایه کند.
سیدمهدی موسوی موحد با تاکید بر تداوم اختلافات درخصوص مترو خط دو اصفهان و عبور این خط از ۲۰ متری مسجد جامع ثبت جهانی شده اصفهان همچنان وجود دارد اعلام کرد: در نهایت تعیین تکلیف موضوع عبور خط دو مترو از کنار مسجد عتیق اصفهان به یونسکو و کارشناسان کمیته میراث جهانی این سازمان واگذار شد تا آن‌ها در مورد این پروژه نظر بدهند و مشکلات بعدی گریبانگیر میراث فرهنگی نشود.
او گفت: هنوز بر سر عبور این خط از ۲۰ متری این میراث جهانی اصفهان بحث هست و عبور این خط از کنار این اثر هنوز نهایی نشده است.
موسوي موحد اعلام كرد: هنوز نمی‌توان در مورد نظر یونسکو اعلام نظر کرد. اما با توجه به فاصله خط دو مترو اصفهان با مسجد جامع عتیق اصفهان و آجری بودن این بنا احتمال نظر منفی یونسکو درباره عبور مترو از کنار این میراث جهانی وجود دارد البته باز هم می‌گویم، امکان پیش بینی نظر کارشناسان جهانی در این پرونده وجود ندارد. ولی باید مراقب باشیم دچار عواقب بعد از آن نشویم. چون ممکن است در صورت عبور این خط از کنار مسجد عتیق این اثر در فهرست آثار در خطر قرار بگیرد و با توجه به این که ایران عضو کمیته میراث جهانی یونسکو است، اگر یونسکو تشخیص دهد که مترو نباید از این محدوده عبور کند، دولت و وزارت میراث فرهنگی چاره‌ای جز مخالفت با این پروژه نخواهند داشت. چون مسجد عتیق در فهرست میراث جهانی بذر ثبت شده و حتما جلوی این اتفاق گرفته می‌شود.
