یکشنبه, ۰۵ فروردین, ۱۴۰۳

شلیک به قلب معماری ایران در میدان نقش جهان/اصفهان ناتوان در صیانت از آثار تاریخی

0 انتشار:

صدای میراث: چند روز است، ویدیویی در شبکه‌های مجازی دست به دست می‌شود که در آن، دروازه اصلی مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان واقع در میدان ثبت جهانی شده نقش جهان اصفهان، در ساعات نیمه شب تبدیل به دروازه فوتبال شده است و یکی از شهروندان وندال در اصفهان همراه با خانواده، اقدام به شلیک‌های پی‌درپی بر مقرنس‌ها و کاشی‌کاری‌ها و درب چوبی یکی از مهمترین آثار معماری ثبت شده در پرونده ثبت جهانی میدان نقش جهان اصفهان می‌کند.

این ویدیو که از چند روز قبل در شبکه‌های اجتماعی بارگزاری شد به سرعت رسانه‌ها و حتی شبکه‌های تلویزیونی را درنوردید و تبدیل به حاشیه‌ای بزرگ در کنار نقدها به مرمت یک ترک از گنبد مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان شد.

آن‌ها که به اصفهان سفر کرده‌اند به خوبی می‌دانند که میدان نقش جهان اصفهان در ساعات نزدیک به نیمه شب بطور کامل تعطیل است و حتی از نورپردازی کامل در مهمترین محوطه تاریخی ثبت جهانی شده ایران محروم می‌شود.

ویدیوی تصویربرداری شده از شوت‌های بی‌هدف یک شهروند وندال به در و دیوار و مقرنس‌کاری‌های مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان نیز مربوط به همین ساعات و زمانی است که نهادهای شهری اصفهان چراغ‌های میدان نقش جهان را همچون مغازه‌دارهای این میدان خاموش می‌کنند و نقش جهان

تبدیل به محوطه‌ای مرده در نیمه شب می‌شود.

غلامرضا عنایتی، کاشیکار اصفهانی که اتفاقا مدتی نیز در مرمت کاشی‌های مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان فعالیت داشت، همین امروز به روزنامه همشهری گفته است که نقاطی که توپ با آن‌ها برخورد می‌کند، احتمال ریزش کاشی‌ها وجود دارد. آنطور که او گفته است، برخی نقاط سرسرای مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان و دیوارها و مقرنس‌های این بنا نیاز به مرمت دارد و برخورد توپ به کاشی‌ها ممکن بود باعث ریزش بخش‌هایی از کاشیکاری‌های مسجد تاریخی و ثبت جهانی شده شیخ لطف‌الله شود.

او همچنین گفته است که در قرارداد مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله مبلغی نیز برای مرمت کاشی‌کاری‌های دیوارها و مقرنس‌های بیرونی این بنای تاریخی در نظر گرفته شده بود که در مرمت گنبد هزینه شد.

مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان بار دیگر با انتشار ویدیویی از اقدام یک شهروند وندال که شان آثار تاریخی کشور را رعایت نکرده است و با تبدیل سرسرای مسجد شیخ لطف‌الله به دروازه فوتبال، احتمال آسیب به این بنای تاریخی را مطرح و انتقادها نسبت به سهل‌انگاری مقامات مسئول در اصفهان در پاسداری و صیانت از آثار تاریخی ارزشمند این شهر را افزایش داد.

سال‌ها است که وضعیت صیانت از آثار تاریخی در بخش دولتی مطلوب نیست و معاون میراث فرهنگی کشور و به دنبال او، مدیران استانی میراث‌فرهنگی، تلاش می‌کنند توپ را تنها در زمین مردم بگذارند و بگویند صیانت از آثار تاریخی بدون همکاری مردم امکانپذیر نیست. البته که این سیخن کاملا درست است اما متولی اصلی حفاظت از آثار تاریخی و فرهنگی کشور وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است و براساس ضوابط این وزارتخانه نباید از این موضوع شانه خالی کند.

میدان نقش جهان اصفهان به عنوان یکی از مهمترین مقاصد گردشگری جهان، نیمه شب شبیه به یک محوطه متروکه می‌شود که در تاریکی محض فرورفته است و روح گردشگری ندارد. ممکن است بهانه غوطه‌ور شدن میدان نقش جهان اصفهان در تاریکی، کاهش مصرف انرژی باشد، اما آیا مسئولان استانی وزارت میراث‌فرهنگی، مدیران شهری اصفهان و حتی نیروی انتظامی که هر یک بخشی از وظیفه حفاظت از میدان تاریخی نقش جهان را برعهده دارند، به این موضوع توجه کرده‌اند که شلیک‌های پی در پی به در و دیوار مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان، این بنای تاریخی ثبت جهانی شده ایران، نتیجه تاریکی مطلق این میدان و نبود گشت‌های کنترل و حفاظت شهری و انتظامی و غیبت یگان حفاظت میراث‌فرهنگی است؟

چند سال پیش زمانی که فدراسیون چوگان به همراه مسئولان شهری و میراثی استان اصفهان نیمه‌های شب در حال برداشتن کف‌های سنگی میدان نقش جهان اصفهان برای ایجاد زمین چوگان در وسط میدان بود نیز میدان نقش جهان در تاریکی مطلق غوطه‌ور بود و چند خبرنگار که در حال قدم زدن در میدان نقش جهان اصفهان بودند متوجه نور چراغ خودروهایی شدند که زمین میدان را برای برداشتن سنگفرش‌های نقش جهان روشن کرده بود تا به جای آن چمن کار گذاشته شود تا چند ساعت بعد در عصر آنروز اسب‌های چوگان در میدان نقش جهان اصفهان بتازند و یک بازی نمایشی از چوگان اجرا شود تا مستندات یونسکو برای ثبت جهانی چوگان به نام ایران فراهم شود.

آنزمان هم همین مسئولان کنونی اداره میراث‌فرهنگی استان اصفهان به حمایت از این اقدام برخاستند و اعلام کردند که میدان نقش جهان اصفهان زمین چوگان بوده و برداشتن سنگفرش‌های میدان نقش جهان و افزودن به مساحت زمین چوگان نیز اقدامی نمادین برای بازگرداندن میدان نقش جهان به کاربری اولیه خود بود.

شکی نیست که نبود نیروهای یگان حفاظت میراث‌فرهنگی در میدان نقش جهان اصفهان در ساعات نیمه شب و زمانی که این میدان در تاریکی غوطه‌ور می‌شود و شب‌ها شکوه آن از نظرها محو می‌شود، خود عاملی برای آسیب رسیدن به بخش‌های مختلف این محوطه ثبت جهانی شده ایران است. مدیران استانی وزارت میراث فرهنگی در شهر اصفهان به رسانه‌ها گفته‌اند که چون بازی با میراث جهانی در محوطه بیرونی و مقابل مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان صورت گرفته است، اداره میراث‌فرهنگی استان اصفهان وظیفه‌ای در قبال آن ندارد و این وظیفه نیروی انتظامی است که از چنین اتفاقاتی جلوگیری کند.

میدان نقش جهان اصفهان با تمام عناصر معماری داخلی و خارجی این بنا باید در پایش کامل اداره میراث‌فرهنگی استان اصفهان باشد و در این رویکرد اظهارنظر مسئولان اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان که این اداره کل وظیفه‌ای برای برخورد با وندالیسم رخ داده در میدان نقش جهان اصفهان و جلوگیری از تبدیل سرسرای مسجد شیخ لطف‌الله به دروازه فوتبال ندارد، جز شانه خالی کردن از ایفای وظیفه در صیانت از آثار تاریخی این شهر و انداختن توپ حفاظت از آٍار تاریخی به زمین سازمان‌ها و ارگان‌های شهری و انتظامی، معنای دیگری ندارد.

 

 

print

لطفا دیدگاه خود را ثبت کنید