صدای میراث: «آرامگاه یعقوب لیث صفاری احیاءگر و پاسدار زبان فارسی در دوره حمله اعراب به ایران» تخریب شد. این خبر طی سه روز گذشته تمامی رسانههای فارسی زبان داخل و خارج کشور را فریب داد.
چندی پیش یکی از فعالان استان خوزستان با اعلام این خبر به رسانهها که آرامگاه یعقوب لیث صفاری را به دلیل اشتباه در مرمت تخریب کردهاند موجی از انتشار خبرهای غیرواقعی در رسانهها ایجاد کرد.
اما واقعیت آنچه در تصاویر ارسال شده بر خروجی خبرگزاریها از تخریب آرامگاه یعقوب لیث صفاری در شهرستان دزفول و در همسایگی جندی شاپور قرار گرفت چه بود؟
مرمتگران آرامگاه یعقوب لیث صفاری اقدام به حذف دیوار آجری الحاق شده به بنا که در دهه ۶۰ بر آرامگاه یعقوب لیث صفاری ایجاد شده بود کردند. در مرمت آثار تاریخی رسم بر آن بود که بصورت قطعهای بخشهای الحاق شده بر بناهای تاریخی را حذف کنند، اما براساس آنچه صدای میراث دریافته است مرمتگران در ارامگاه یعقوب لیث اقدام به حذف الحاقات بنای یعقوب لیث صفاری بصورت یکجا کردند و انباشت آجرهای دیوار الحاقی به بنا در کنار آرامگاه یعقوب لیث، این اشتباه را ایجاد کرد که بنا تخریب شده است. برهمین اساس موجی از تحلیلها و خبرهای غیرواقعی در رسانههای رسمی و غیر رسمی، شبکههای اجتماعی و حتی رسانههای فارسی زبان آنسوی آب منتشر شد. در حالی که ماجرا کاملا وارونه بود و مرمتگران نه تنها آسیبی به آرامگاه یعقوب لیث وارد نکردهاند که تصمیم گرفته بودند یکجا دیوار الحاقی در بخش جنوبی آرامگاه یعقوب لیث را برچینند و مرمت جداره های اصلی بنا را آغاز کنند تا آرامگاه یعقوب لیث صفاری به حالت اولیه بازگردد.
مجتبی گهستونی مسئول بخش تشکلهای صدای میراث و از روزنامهنگاران و فعالان میراثفرهنگی خوزستان که سالها است اخبار این حوزه را در خوزستان بصورت تخصصی پیگیری کرده است با جستجوی واقعیت آنچه در آرامگاه یعقوب لیث صفاری رخ داده است به صدای میراث خبر داد که تخریب آرامگاه یعقوب لیث صفاری در خوزستان صحت ندارد.
او گفت: اخیرا در برخی از رسانهها خبری مبنی بر تخریب آرامگاه «یعقوب لیث صفاری» که در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده است منتشر شد که پیگیریهای صورت گرفته مشخص کرد این خبر خلاف واقع است.
گهستونی افزود: رواق ضلع جنوبی آرامگاه یعقوب لیث صفاری در دزفول در دهه ۶۰ تا ۷۰ شمسی به بقعه الحاق شده بود و استفاده از تیرآهن در جداره دیوار، کیفیت نامناسب مواد و مصالح، استفاده از سیمان، وجود ترکهای عمیق، نفوذ رطوبت، عملکرد نامناسب ناودانها و نمکشها باعث شده بود بنا دچار آسیب شود و مواد و مصالح استفاده شده در بنا فرسوده شود.
مسئول بخش تشکلها در سایت صدای میراث و از فعالان میراثفرهنگی خوزستان اعلام کرد: با تصمیم کمیته فنی استان خوزستان، طی جلسات متعدد قرار شد مرمت و تعویض جدارههای آجری، عایق بام آرامگاه با مصالح کاملا سنتی و الگوهای موجود، صورت بگیرد که هماکنون این اقدامات در حال انجام است.
وی افزود: خبری که در مورد تخریب بخشی از آرامگاه یعقوب لیث در فضای مجازی و رسانهها منتشر شد و به سوءبرداشت از اقدامات مرمتی و انتشار خبر تخریب بنا منجر شد، هیچ ارتباطی با بخش تاریخی آرامگاه یعقوب لیث صفاری ندارد و محلی که از آن با عنوان تخریب بنا یاد شده است در واقع رواق ضلع جنوبی بنا است که در دهه ۶۰ تا ۷۰ شمسی به این اثر تاریخی ملحق شد.
براساس تصاویر، اسناد و نقشههای آرامگاه یعقوب لیث صفاری که در اختیار صدای میراث قرار گرفته است کاملا مشخص است که هیچ تخریبی در این بنای تاریخی ثبت ملی شده استان خوزستان انجام نشده و مرمتگران تنها در حال مرمت بنا و بازگرداندن اثر به حالت اولیه هستند.
براساس اسنادی که در اختیار صدای میراث قرار گرفته است، سال ۱۳۵۲ هیات باستانشناسی به سرپرستی سعید گنجوی، پیگیردیهایی در اطراف آرامگاه یعقوب لیث صفاری انجام میدهند و به لایههای اسلامی و ساسانی در اطراف بنا میرسند. آنها ترانشهای در دیوار جنوبی آرامگاه یعقوب لیث صفاری ایجاد کرده بودند و در تصویر نیز کاملا مشخص است که اصل جبهه جنوبی آرامگاه یعقوب لیث صفاری چگونه بوده و در دهه ۶۰ تا ۷۰ چه اتفاقی برای بنا افتاده است و الحاقات ایجاد شده چیست که اکنون مرمتگران در حال برچیدن آن و بازگرداندن بنا به حالت اولیه هستند.
در تصویر نهای که در اختیار صدای میراث گذاشته شده است کاملا مشخص است که جبهه جنوبی بنا پس از سالهای دهه پنجاه و در دهه ۶۰ ایجاد شده و ارباطی به بنای اصلی آرامگاه یعقوب لیث صفاری ندارد. براساس این اسناد خبر منتشر شده از تخریب آرامگاه یعقوب لیث صفاری نشانه ناآشنایی با شیوه مرمت بناهای تاریخی است. صدای میراث همچنین دریافته است که خبرسازی بزرگ در ماجرای تخریب آرامگاه یعقوب لیث صفاری تنها به منظور به چالش کشیدن تیم مرمت آرامگاه یعقوب لیث و ایجاد مشکل برای مسئولان استانی میراث فرهنگی با هدف پیشبرد اهداف شخصی و گروهی در دزفول و استان خوزستان است که متاسفانه به انتشار گسترده در رسانهها منجر شد.