مریم جلیلوندفرد؛
خبرنگار/
صدای میراث: ۲۰۰ خانه و بنا در بافت تاریخی ثبت جهانی شده یزد از صبح دیروز با رسیدن سیلاب به تنها بافت ثبت جهانی شده خشتی جهان تخریب شدند و خسارت دیدند.
پیگیری‌های صدای میراث از فعالان میراث‌فرهنگی و مسئولان استانی در یزد مشخص کرده است که خانه‌های تاریخی واقع در بافت تاریخی یزد و بناهای موجود در این بافت ثبت جهانی شده در یونسکو بین ۲۰ تا ۱۰۰ درصد با آسیب و تخریب ناشی از جاری شدن سیلاب در بافت تاریخی شهر یزد مواجه شدند.
براساس گزارش‌های غیررسمی که به دست صدای میراث رسیده است در بین خانه‌های خشتی بافت تاریخی یزد و محله فهادان برخی خانه‌های تاریخی که متروک مانده بودند در سیلاب اخیر آسیب دیده و بخشی یا تمامی آن‌ها ریزش کرده است.
کارشناسان وزارت میراث فرهنگی اکنون در شهر یزد حضور دارند و تا ساعاتی دیگر برآورد خسارات انجام می‌شود و گزارش تکمیلی سیلاب روی میز وزیر گردشگری قرار می‌گیرد.
احمد آخوندی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صایع‌دستی استان یزد با تایید آسیب‌های وارد شده به ۲۰۰ خانه تاریخی در بافت تاریخی یزد جزئیات این خسارات را در اختیار صدای میراث قرار داد و گفت: در محدوده بافت تاریخی ثبت جهانی شده یزد ۲۰۰ بنا دچار خسارت شدند. بیشتر این بناها، خانه‌های خشتی و البته تاریخی بودند که متروک مانده و کسی در آن‌ها سکونت نداشت.
او افزود: متاسفانه بناهایی نیز که مرمت غیراصولی و غیراستاندارد در آن‌ها انجام شده بود نیز در سیلاب اخیر آسیب بسیار دیدند.
آخوندی با اعلام این موضوع که هیچ اثر شاخص و بنای فاخر در بافت تاریخی یزد دچار مشکل نشده است افزود: خوشبختانه هیچ یک از بناهای ثبت ملی شده در بافت تاریخی یزد دچار مشکل جدی نشدند. اما دو بنای ثبتی شهرستان تفت به دلیل تجمیع آب پشت آن‌ها دچار خسارت جدی شدند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد درخصوص حجم خسارت ریالی وارد شده به بافت تاریخی یزد گفت: برآورد خسارت‌ها انجام شده و ۱۲۴۰ میلیارد تومان خسارت در بافت تاریخی یزد و تاسیسات گردشگری این استان به دلیل جاری شدن سیلاب ثبت شد که این خسارات متوجه خانه‌ها و بناهای واقع در این بافت تاریخی، تاسیسات گردشگری و چند کمپ کویری بود که مسیرهای دسترسی به آن‌ها را سیلاب با خود برده است. همچنین برخی هتل‌ها نیز در شهر یزد دچار خسارت شده‌اند.
او افزود: عرصه بافت تاریخی یزد حدود ۹۰۰ هکتار وسعت دارد که در سیلاب اخیر با همکاری خوب مردم از شدت خسارات کاسته شده است.
پیگیری‌های صدای میراث از کارشناسان میراث‌فرهنگی در استان‌های مختلف مشخص کرده است که حجم آسیب به بناهای تاریخی استان‌های سیل‌زده غیر از استان یزد بسیار ناچیز بوده و گزارشی از وضعیت بحرانی آثار تاریخی در دیگر نقاط کشور مخابره نشده است. حجم تخریب‌های ناشی از سیلاب تنها در بافت تاریخی شهر یزد بسیار بالا بوده است.
علاوه بر تخریب و آسیب به بناهای واجد ارزش های تاریخی در بافت تاریخی یزد حتی در محله فهادان، بناهای بسیاری نیز درگیر نم و رطوبت ناشی از جریان سیلاب شده‌اند و کارشناسان میراث‌فرهنگی اکنون امیدوار هستند که طی ۵ روز آینده خانه‌های نم کشیده برپا بمانند.
به گفته این کارشناسان که نخواستند نامی از آن‌ها در این گزارش ذکر شود، خانه‌های بافت تاریخی یزد از خشت ساخته شده‌اند که اگر در تا چند روز آینده با وجود گل‌آلود شدن جداره‌ها سرپا بمانند امید می‌رود که با تابش آفتاب و گرمای هوا رطوبت آن ها از بین برود و خشت‌ها خشک بناهای تاریخی و خشتی این بافت پابرجا بمانند.
بافت تاریخی یزد دارای چاه آب‌های جذبی است که برای دفع جریانات سیلابی در سطح زیرین زمین ایجاد شده است اما مشکل اینجاست که اگر یکی از راه آّ‌ها دچار گرفتگی شود عملکرد زنجیره دفع آب‌های سطحی این بافت تاریخی دچار اختلال می‌شود و همین اتفاق هم در بافت تاریخی یزد افتاده است و چاه‌های جذبی نتوانسته‌اند حجم بالای سیلاب وارد شده به بافت تاریخی را مهار کنند.
استاندار یزد نیز صبح امروز در بازدید از بافت تاریخی یزد اعلام کرده است که بارش ۷۰ میلیمتری باران در بارش اولیه، تعدادی از خانه‌ها را تخریب و تعدادی مغازه را نیز دچار خسارت کرد.
به گفته مهران فاطمی، متوسط بارش سالیانه در یزد ۴۵ میلیمتر بوده که در بارش سهمگین سه ساعته ۹۰ میلیمتر بارش ثبت شد و به اندازه بارش دو سال یزد حجم رواناب زیادی وارد شهر یزد شد.
او گفته است: در کوهستان‌های اطراف که کلیه مسیرهای آن‌ها منتهی به شهر یزد می‌شود بالغ بر ۷۰ میلیمتر بارش گزارش شد که موجب تکمیل ظرفیت کلیه سدها و بندها شد و مازاد آب در قالب رواناب با ۹۰ مترمکعب بر ثانیه در بعضی از ساعات به سمت شهر یزد حرکت کرد. سیل‌بندهای اطراف شهر نیز همگی تکمیل و سرریز آن‌ها با سیلاب شهری بهم پیوست و سبب بالازدگی فاضلاب و ایجاد مشکل در بافت فرسوده و برخی مشکلات در زمینه‌های آب، گاز و برق شد.
