روزنامه نگار و فعال میراث فرهنگی/
صدای میراث: دوستداران میراثفرهنگی در شهر اهواز گزارش های پیدرپی مشاهدات خود از تخریب و تعرض به خانههای با ارزش تاریخی در شهر اهواز را گزارش میدهند تا شاید مسئولان وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در پی چارهجویی برای جلوگیری از تخریبها باشند.
در روزهای گذشته پس از تخریب نگران کننده خانه نفیسی در محله بازار طلا فروشهای اهواز و یا خانه-کارگاه خیابان حافظ و خانه متروک خیابان پشت سینما قدس، اینبار دامنه تخریبها به خانه دادرس در قلب بازار شهر اهواز رسید که یکی از بناهای تاریخی مهم ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور است.
با روند روبهرشد تخریب خانههای تاریخی در شهر اهواز، هیچ بنای با ارزشی در این شهر به واسطه سودجویی برخی مالکان و دلال های مسکن در امان نمانده است.
در آخرین روز دیماه ۱۳۹۸ خبر تخریب بخشهایی از خانه دادرس اهواز به گوش روزنامهنگاران دوستدار میراثفرهنگی استان خوزستان در شهر اهواز رسید. خانهای در خیابان و بازار عبدالحمید که از دورهقاجار برجای مانده بود و در سال ۱۳۸۲ به شماره ۹۷۶۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
هماکنون بنای دادرس وضعیت ناراحتکنندهای دارد به طوری که تبدیل به انبار کفش و دمپایی شده و اختلاف بین مالک و مستاجران خواب خوش را از این ملک ربوده است.
با اینکه بخشهایی از این بنا یکبار توسط اداره کل میراث فرهنگی مرمت و رفع خطر و عایق کاری شد، اما در بازدیدهایی که از ملک صورت گرفته است، مشاهده شد که کلیه ناودانهای هدایت آب بسته شده و این مهم باعث میشود که آب باران در پشتبام جمع شود و با فشار سنگین بر بنا موجب ریزش تدریجی آن شود.
بنای دادرس که دارای سرداب، آثاری از حجاری، آجرچینی، ستون و در و پنجره چوبی میباشد در نوع خود از جمله بهترین بناهای با شکوه معماری در شهر اهواز محسوب می شود.
با روند رو به رشد تخریب و تعرض در بناهای تاریخی شهر اهواز که وجودشان برای این شهر از حیث فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اهمیت دارد، عملکرد شهرداری اهواز، اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و سازمان شهرسازی خوزستان در حوزه تملک، مرمت، نگهداری و بهره برداری از آثار تاریخی بسیار منفعلانه است. با این حال در نتیجه پیگیری هایی که انجام شد آگاهی یافتم که اداره کل میراث فرهنگی خوزستان تصمیم گرفته است که ۱۵۰ میلیون تومان از محل اعتبارات ملی و استانی برای مطالعه و رفع خطر در این بنا هزینه کند.
با توجه به قرار گرفتن بنای دادرس در مرکز شهر و تاریخی بودن آن میتوان به مالک آن پیشنهاد داد تا چنین بنای ارزشمندی را به یک مرکز فرهنگی، همچون فرهنگسرا، موزه مردمشناسی، موزه اسناد، اقاماتگاه سنتی، گالری و … تبدیل کند.
او و افزود: طی بررسیهای انجام شده و پس از مشاهده وضعیت اسفبار بنای دادرس متوجه شدیم مالک بنا به دنبال تخریب آن است تا در محل آن یک بنای تجاری تاسیس کند.
این بنا ساختمانی دو طبقه است که در طبقه همکف آن پنج اتاق و در طبقه دوم سه اتاق وجود دارد. سرداب موجود در بنا نیز مساحت حدود ۴*۵ متر مربع دارد.پیشتر هم در بنا تغییر کاربریهای متعدد در دورههای مختلف به همراه تیغهکشی در اتاقها صورت گرفته است. با توجه به ویژگی های فرهنگی سرای دادرس از مالک درخواست دارم که فریب دلالان مسکن و سودجویان را نخورد و با رفتارهای نسنجیده برای تخریب بنا ثانیه شماری نکند.
بی شک اگر اراده مالکین بناهای تاریخی در شهر اهواز در کنار همت و سعی و کوشش مدیران و متولیان اداره کل میراث فرهنگی، شهرداری و سازمان راه و شهرسازی به نتیجه مطلوب برسد می توان ابراز امیدواری کرد که با صرف کمترین هزینه، بناهای مشابه سرای داردس را مرمت و از خطر قریبالوقوع ریزش آنها جلوگیری کرد.
همواره از اداره کل میراث فرهنگی، شهرداری و سازمان راه و شهرسازیدرخواست داریم کهبا اختصاص اعتباری نسبت به مرمت، حفظ و احیاء خانه های قدیمی با معماری خاص را مورد توجه قرار دهند.
در این میان شهرداری اهواز تاکنون هیچ خانه تاریخی را در اهواز خریداری و یا مرمت نکرده است که این نشان از عدم توجه مدیران شهری به بافت قدیمی اهواز است. در اهواز هنوز از خانه های دوره قاجار و پهلوی خبری است. کوچه هایی که در دو طرف سنگی هستند و درهای چوبی نوازشگر روح عابرین علاقمندی است که دوست دارند تاریخ را با آنها لمس نمایند.
در اهواز هنوز می توان ساباط هایی را مشاهده کرد که کمتر اهوازی از آنها سراغ دارد. خانه هاییوجود دارد که از چند حیاط، باغ، حوض و… برخوردارند ولییاری کننده ای ندارند.
در شهرهای تاریخیهمواره شهرداری اقدام به تشکیل شهرداری بافت تاریخی نموده است اما در اهواز برای این تفکر که از فرصت بهینه بافت قدیم استفاده شود علاقه و رغبتی وجود ندارد.
همچنین اداره کل میراث فرهنگی خوزستان وظیفه دارد که خانه های تاریخی با معماری خاص را به ثبت برساند و با اختصاص ردیف بودجه نسبت به مرمت، حفظ و احیاء آنها اقدام نماید.
اهواز با برخورداری از ۴۰ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی و دهها اثر تاریخی و چندین جاذبه طبیعی، اولین اثری که در سال ۱۳۱۰ به ثبت در آثار ملیرساند مربوط به بقای شهر تاریخی هرمز اردشیر می باشد.
Discussion۱ دیدگاه
سلام، این تصاویر ما را به یاد ۸ سال دفاع مقدس می اندازد به عنوان یک شهروند متاسفم از اینکه مسئولین فرهنگی استان انقدر که به فکر میزو صندلی خود هستند به فکر تاریخ غنی این استان نیستند و اعتقاد دارم نگهداری این ساختمان ها الویت برنامه ریزی مدیران فرهنگی استان میباشد ، ظاهرا برای دست اندرکاران فرهنگی اینگونه فرهنگی مثال قهرمان زنده را عشق است در اواویت است اگرچه در اینمسیر همه باید دست در دست هم بدهیم و به تاریخ استان و کشورمان احترام بگذاریم و برای سروپا نگهداشتن قدمت ساختمانهای تاریخیمان هموقت بگذاریم و هماز نظر مالی هزینه بکنیم ، البته اعتقاد دارم میشود درصدی از وجوه دریافتی پروانه هایی که شهرداری صادر میکند را به حساب بازسازی میراث فرهنگی استان صرف نمایند و البته راه های دیگری هم برای بقای اینگونه میراث فرهنگی میشود برنامه ریزی کرد ، به امید اینکه مدیران استان متوجه بشوند اعتبار هر استانی به قدمت و فرهنگ گذشته ان استان است