سال ۱۳۵۰ کنوانسیون میراث جهانی در بونسکو به ثبت رسید و کشورهای عضو این کنوانسیون از امتیاز ثبت جهانی آثار تاریخی بهره‌مند شدند. اما سال ۱۳۵۳ ایران با تلاش شخص پرفسور شهریار عدل باستان‌شناس به کنواسیون میراث جهانی یونسکو پیوست و از آن سال فعالیت‌های شهریار عدل برای ثبت جهانی آثار تاریخی ایران آغاز شد. او سه پرونده را تدوین کرد. نخست نیایشگاه باستانی چغازنبیل در خوزستان و سپس تخت جمشید و پارسه و پس از آن میدان نقش جهان اصفهان که به ترتیب با شماره ۱۱۳ تا ۱۱۵ در فهرست جهانی یونسکو در سال ۱۳۵۶ ثبت جهانی شدند.
شهریار عدل بی تردید باستان شناسی بود که میراث فرهنگی ایران به او مدیون است. او با هزینه شخصی در سال‌هایی که میراث فرهنگی اهمیت چندانی نداشت پرونده آثار تاریخی ایران را برای ثبت در فهرست یونسکو تدوین کرد و موجب شد چغازنبیل نیایشگاه باستانی عیلامی‌ها که حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد بنا شد و به جای مانده از شهر دوراونتاش در خوزستان بود جهانی شود. تخت‌جمشید در شهرستان مرودشت استان فارس را با مجموعه کاخ‌هایش جهانی کرد و میدان نقش جهان اصفهان را به همراه عمارت عالی‌قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه به فهرست میراث تمدنی بشر در یونسکو الصاق کرد.
شهریار عدل زاده ۱۳۲۲ در تهران بود و در ۳۱ خردادماه ۱۳۹۴ در پاریس فوت شد. در نخستین پرونده ثبت جهانی ایران که با تدوین آن چغازنبیل جهانی شد به قلم شهریار عدل آمده است.
«عنوان کامل اثر ثبت شده در سند ثبت جهانی:
محوطه‌ی باستانی و تاریخی چغازنبیل
نوع ثبت:
عـادی
شماره ثبت در فهرست میراث جهانی:
بعنوان اولین اثر ایران با شماره ثبت ۱۱۳
تاریخ ثبت و مکان اجلاسی که اثر در آن به ثبت رسیده است:
اکتـبر ۱۹۷۹ ـ کشور مصـر (۱۳۵۸ ه.ش.)
ویژگیهای جهانی اثر که به استناد آنها اثر به ثبت جهانی رسیده است:
معیار سه: چغازنبیل (دورانتاش یا شهر انتاش) گواهی بی‌همتا و استثنایی است از سنت فرهنگی و آیینی و مرجعی برای شناخت اعتقادات تمدن عیلام به عنوان یکی از اقوام بومی منطقه و ایران که در حال حاضر از میان رفته است.
معیار چهار: چغازنبیل (دور انتاش یا شهر اُنتاش) نمونه‌ای است برجسته و منحصر از شهری مربوط به تمدن ایلام که از پیش طراحی شده است. طراحی خاص و متمایز بنای ذیقورات، صحن‌ها، معابد، حصارها، کاخ‌ها و دیگر بناهای شاخص به لحاظ طرح معماری، سازه و تکنولوژی ساخت در دوره عیلام در ایران و منطقه بین‌النهرین همتا ندارد.
تهیه کننده پرونده ثبتی اثر:
دکتر شهریار عدل»
