جمعه, ۰۳ فروردین, ۱۴۰۳

شهر طلایی گمشده مصر چگونه آشکار شد؟/شهر گمشده ۳۴۰۰ سال قبل توسط فرعون آمنهوتپ به فرزندش اهداء شد/فرعون سرکش مصر چرا شهر طلایی را رها کرد؟

0 انتشار:
آثار خشتی معماری شهر ۳۴۰۰ مصر که با دیوار «زیگ زاگ» محصور شده‌اند. عکس: نشنال جئوگرافی/اهدایی توسط «زاهی حواس» باستان‌شناس مصری

صدای میراث: ۳۴۰۰ سال قبل، پادشاهی سرکش در مصر باستان، نام و عقیده و سرمایه خود را در شهر باستانی تبس (لوکسور امروزی) رها کرد. باستان‌شناس‌ها حالا شهر طلایی گمشده مصر را یافته‌اند و می‌دانند دلیل هجرت فرعون سرکش چه بود و پس از او در شهر متروکه گمشده چه گذشته است؟

به گزارش نشنال جئوگرافی، فرعون «آخن ‌آتون» شهر خود را با نام خود ساخت و در آن کنار همسرش ملکه «نفرتیتی» حکومت کرد و به جای پرستش رب‌النوع‌های رایج مصر باستان، خورشید را ‌پرستید. پس از مرگ او، پسر کوچک‌اش «توت آنخ آمون» حاکم مصر شد و او نیز به میراث جنجالی پدرش پشت کرد.

اما چرا «آخن ‌آتون» تبس را که بیش از ۱۵۰ سال پایتخت مصر باستان بود، رها کرد؟ کشف یک کلانشهر سلطنتی صنعتی در تبس باستان که «آخن‌ آتون» از پدرش، «آمنهوتپ سوم» به ارث برده بود می‌تواند پاسخ این پرسش باشد.. کشفی که امروز از آن با عنوان «شهر طلایی گمشده لوکسور» یاد می‌شود، به اندازه فرعون سرکشی که آنرا ترک کرد، شور و شوق، گمانه‌زنی و جنجال‌های زیادی ایجاد کرده است.

این شهر ابتدا در سپتامبر سال گذشته میلادی (۲۰۲۰) کشف شد. باستان‌شناس‌ها تنها یک کاوش سطحی انجام دادند و اعلام این که این اهمیت این کشف چه بود اندکی دشوار است. محوطه حفاظت شده شهر طلایی تاکنون محققان را تحت تأثیر قرار داده است.

«آخن آتون» فرعون سرکش مصر که «شهر طلایی» را به مقصد پایتخت جدید در محوطه باستانی «آمارنا» ترک کرد. او سبک متفاوتی از هنر مصر را تشویق کرد و در این سنگ‌نگاره باستانی او و همسرش ملکه نفرتیتی و سه دخترش حکاکی شده‌اند. عکس: آرشیو تاریخ جهانی گتی ایمیج

شهر کشف شده جدید مربوط به دوران فرعون سلسله هجدهم آمنهوتپ سوم است که بین سال‌های ۱۳۸۶ و ۱۳۵۳ قبل از میلاد مسیح در مصر سلطنت می‌کرد و دوره‌ای از ثروت، قدرت و تجمل فوق‌العاده را برپا کرد. تصور می‌شود که آمنهوتپ سوم سال‌های آخر زندگی خود را مدت کوتاهی در کنار پسرش، «آخن‌ آتون» گذرانده است. اما چند سال پس از مرگ آمنهوتپ سوم، «آخن ‌آتون»، که از حدود سال‌های ۱۳۵۳–۱۳۳۶ پیش از میلاد مسیح بر مصر سلطنت می‌کرد، هر آنچه را که پدرش از آن دفاع می‌کرد کنار گذاشت. «آخن آتون» در طول ۱۷ سال سلطنت خود فرهنگ مصر باستان را به تمامی زیر پا گذاشت و رسوم سنتی فراعنه را کنار گذاشت. یکی از سنت‌شکنی‌های فرعون «آخن آتون» کنار گذاشتن پرستش رب‌‌النوع‌های باستانی مصر و انتخاب خدای خورشید برای خود بود. او حتی نام خود را هم تغییر داد و از آمنهوتپ چهارم به «آخن‌ آتون» تغییر نام داد که به معنای «اختصاص یافته به آتون»‌ است.

بدعت‌های فرعون جدید مصر که تمامی سنت‌های مصری و نام و نشان خانوادگی خود را نیز کنار گذاشت به همین تغییر نام و عقیده متوقف نماند. او تخت سلطنتی خود را نیز از شمال تبس به شهر کاملاً جدیدی که او آنرا «آخن‌ آتون» نام نهاد و اکنون به محوطه باستانی «آمرنا» در مصر شناخته می‌شود منتقل کرد. او بر یک انقلاب هنری در مصر نیز نظارت داشت که هنر مصر را به طور خلاصه از یک هنر پیچیده و یکنواخت به یک هنر متحرک و مفصل تبدیل کرد.

پس از مرگ او اما بیشتر آثار هنری مختص دوران فرمانروایی‌اش نیز از بین رفت. چون با شروع دوران فرمانروایی پسر و نوه‌اش (توت آنخ آمون)، پایتختی «آخن‌ آتون»، هنر، اعتقادات مذهبی رایج شده توسط او و حتی نام فرعون «آخن آتون» نیز محو شد و او و دوران فرمانروایی‌اش به طور سیستماتیک از تاریخ فراعنه مصر پاک شد. با کشف محوطه باستانی امروزی «آمرنا» یا همان شهر باستانی «آخن آتون» که فرعون سرکش مصر احداث کرد، بار دیگر میراث یک رهبر شورشی در مصر باستان احیاء شد که صدها سال از قرن هجدهم تا به امروز به گمانه‌زنی‌های باستان‌شناسی رونق داده است.

کتیبه‌های هیروگلیفی داخل درب‌‌های خمره‌های سفالی که به احداث شهر طلایی گمشده را به زمان آمنهوتپ سوم در حدود ۱۳۸۶ تا ۱۳۵۳ قبل از میلاد اشاره می‌کنند. عکس: اهدایی توسط «زاهی هواس» باستان‌شناس مصری

اما «شهر طلایی گمشده مصر» که به تازگی نمایان شده است چه سرنخ‌هایی را می‌تواند در اختیار باستان‌شناس‌ها از زندگی روزمره در دوران آمنهوتپ سوم و چگونگی تحول ایجاد شده و سرکشی فرعون «آخن آتون»، فرزند او در اختیار باستان‌شناس‌ها قرار دهد؟ محل یافتن شهر طلایی گمشده مصر، منطقه‌ای است که به داشتن آثار غنی باستان‌‌شناسی شهرت دارد. در شمال این محوطه تازه کشف شده، «معبد مرده» مدفن آمنهوتپ سوم و همان پدر فرعون سرکش باستانی مصر قرار دارد و در جنوب آن شهر «هبو» واقع شده است. نیایشگاهی که تقریباً دو قرن بعد از آمنهوتپ سوم، برای رامسس سوم ساخته شد.

باستان‌شناس‌ها ابتدا امیدوار بودند که در فضای میان این دو محوطه باستانی با فضاها و آثاری مواجه شوند که افراد «توت ‌آنخ ‌آمون» فرزند فرعون سرکش مصر باستان می‌توانستند مواد غذایی پس از مرگ فرعون «آخن آتون» را قرار دهند و مکان‌ برپایی مراسم تشییع جنازه او در حدود ۱۳۲۵ قبل از میلاد مسیح را بیابند. اما اینگونه نبود و آن‌ها در بررسی‌های باستان‌شناسی به کشف بسیار متفاوتی دست یافتند. دیوارهای آجری زیگ زاگ به ارتفاع ۹ فوت نمایان شدند و انبوهی از آثار باستانی مربوط به دوران آمنهوتپ سوم از زیر خاک بیرون آمد.

باستان‌شناس‌ها سازه‌های معماری مملو از وسایل و تجهیزاتی یافتند که بسیاری از آن‌ها در تولید آثار هنری و صنعتی کاربرد داشتند و ملزومات زندگی در شهر طلایی را فراهم می‌کردند، خانه‌هایی که گمان می‌رود سکونتگاه کارگران باشند، نانوایی و آشپزخانه، تجهیزات و کارگاه‌های باستانی تولید فلز و شیشه و ساختمان‌هایی که پیش‌بینی می‌شود کاربرد اداری داشته‌اند، حتی گورستانی مملو از مقبره‌های تراشیده شده در سنگ را در کاوش‌های باستان‌شناسی یافتند و بدین‌ترتیب «شهر طلایی گمشده» در مصر باستان کشف شد.

باستان‌شناس‌ها اکنون گمان می‌کنند که شهر طلایی توسط «توت آنخ آمون» فرزند فرعون شورشی در زمان سلطنت خود خندقی به دور شهر «آخن آتون» کشید و خود پایتخت جدیدی در «ممفیس» ایجاد کرد و حتی آی که بعدها با بیوه «توت آنخ آمون» ازدواج کرد و تخت سلطنت را به ارث برد نیز از پایتختی ممفیس استفاده کرد.به گفته آن‌ها، چهار لایه مسکونی متمایز در شهر طلایی گمشده مشاهده

باستان‌شناس‌ها دو مقبره گاو را در اتاقی در شهر طلایی گمشده یافته‌اند و هم‌اکنون در حال یافتن هدف از دفن حیوانات در این شهر باستانی هستند. عکس: اهدایی توسط «زاهی هواس» باستان‌شناس مصری

می‌شود که دوره‌های تاریخی سکونت در آن حتی به دوره حکومت بیزانس از قرن قرن سوم تا هفتم میلادی در روم شرقی می‌رسد و پس از این دوره است که شهر تا زمان کشف اخیر به ماسه‌ها سپرده شد.

اما چرا آخن آتون در دوره کوتاه‌مدت سلطنت خود در مصر این شهر را رها کرد؟ برایان باستان‌شناس شهر طلایی گمشده مصر در اینباره می‌گوید: «اکنون مشخص نیست اما با ادامه فعالیت‌ها در این شهر باستانی خاص می‌توان به این پرسش پاسخ داد. آنچه ما به دست خواهیم آورد اطلاعات بیشتر و بیشتری در مورد آمنهوتپ سوم، «آخن آتون» فرزند او و خانواده‌های آن‌ها است. اکنون روزهای ابتدایی بررسی‌های باستان شناسی در این شهر است و با ادامه فعالیت‌ها می‌توان به سرنخ‌های بیشتری رسید. اگرچه ممکن است شهر تازه کشف شده سرنخ‌هایی از رمز و رازهای فرعون شورشی مصر نداشته باشد، اما تصویری زنده‌تر از زندگی او ارایه خواهد کرد.»

باستان‌شناس‌ها در کاوش‌های خود در شهر طلایی گمشده مصر اشیای تزئینی و آیینی فراوانی یافته‌اند که برخی از آن‌ها کاربرد طلسم داشته‌اند. عکس: اهدایی «زاهی هواس» باستان‌شناس مصری
print

لطفا دیدگاه خود را ثبت کنید