شنبه, ۰۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳

عبدالمجید ارفعی؛ نماد پشتکار در رمزگشایی از خطوط میخی/یادداشتی از صابر امیری‌پریان، پژوهشگر مطالعات خطوط میخی

0 انتشار:

صابر امیری‌پریان؛

پژوهشگر مطالعات خطوط میخی/

سخن گفتن درباره استادی که زندگی او با تخصص در مطالعات متون میخی همراه با اخلاق و سیرت نیک بوده است جای بسی افتخار دارد. تقریباً همه صاحبنظران زبان‌های باستانی و کسانی که با این مطالعات سروکار داشته‌اند، دکتر عبدالمجید ارفعی را می‌شناسند و ضمن اعتراف به اشراف وی بر این مطالعات، درباره وارستگی‌های اخلاقی وی نیز متفق‌القول هستند. او مردی متواضع، وارسته و خوشرو است و من نیز افتخار شاگردی او را داشته‌ام.

زمستان سال ۱۳۹۰ بود که برای نخستین‌بار خودم را به ایشان معرفی کردم و برخلاف ذهنیت‌هایی که پیشتر داشتم، اخلاق، منش، تواضع و خوشرویی او در آن جلسه، من را شیفته خود ساخت. از یاد نمی‌برم که پس از معرفی خودم، هنگامی که نسخه‌ای از تمرین متن ایلامی سنگ‌نبشته بیستون، نسخه کینگ و تامپسون را به ایشان ارائه دادم، شاید به مدت ۱۵ دقیقه، موشکافانه این تمرین‌ها را با دقت و سکوت کامل بررسی کرد و من مضطرب بودم که پاسخ او چیست؟ پس از آن، او نگاهی به من کرد و با لبخند و خوشرویی تمرین‌هایم را درست و دقیق دانست و این سرآغاز ارتباط من با او بود. از آن هنگام هروقت که می‌خواستیم او را ببینیم با تواضع تمام ما را پذیرا می‌شد و وقت خود را در اختیار ما می‌گذاشت. هر وقت وارد دفترش می‌شدیم او را درحال مطالعه و کار بر متون میخی، بدون توجه به اطراف می‌دیدیم و وقتی ما را می‌دید دست از مطالعه‌اش می‌کشید و با تواضع ما را پذیرا می‌شد.

اشراف عمیق او بر علم مطالعات متون میخی به ویژه متون ایلامی و اکدی انکارناشدنی است. شیوه خوانش این متن‌ها، بررسی تصاویر آن‌ها، تلفیق با خوانش‌های پیشین و حل ابهامات در این متون کاری بسیار سخت و زمانبر و نیازمند صبر، حوصله و پشتکار است. کاری که استاد عبدالمجید ارفعی خود ده‌ها سال است که درپیش گرفته و بخشی از دستاوردهای آن را در سه جلد کتاب ایشان از بازخوانی شماری از گل‌نبشته‌های باروی تخت‌جمشید یا کتاب «فرمان کوروش بزرگ» می توان دید. از سوی دیگر، سخت گیری او نسبت به شاگردانش در تدریس زبان‌های ایلامی و اکدی در عین تواضع، موضوعی نیست که بتوان از آن گذشت. از همین رو است که برغم علاقه و اشتیاق بسیاری از افراد و حضور در آغاز کلاس‌های ایشان، تنها تعداد معدودی موفق شده‌اند دوره‌های ایشان را با موفقیت و قبولی پشت سر بگذارند. حقیقت آن است که مطالعات متون میخی نیازمند پشتکار بوده و نتایج آن پس از سال‌ها تلاش انتشار خواهد یافت. باید اعتراف کنیم آقای دکتر ارفعی با ده‌ها سال تلاش و کوشش، نماد همین پشتکار بود و با اشتیاق به مطالعات خود ادامه داده است.

برغم نبود رشته تحصیلی آشورشناسی در ایران و به نتیجه نرسیدن تلاش‌های صورت گرفته در برقراری این رشته، بی‌انصافی است اگر دستاورد تلاش‌های او را در این حوزه اندک بدانیم. تدریس زبان‌های ایلامی و اکدی به شاگردان و تربیت شماری از آن‌ها که تا مرحله دکتری در دانشگاه‌های خارج از کشور پیش رفته‌اند، کاری است شایان تقدیر. اینکه او از پژوهش‌های علمی مرتبط با متون میخی استقبال نموده و از ارائه رهنمودهای علمی بدون هیچ چشمداشتی دریغ نکرده است، نشان از منش و شخصیت با شان علمی بالای وی دارد.

همه می‌دانیم کمبودی بزرگ در منابع مطالعاتی متون میخی و زبان‌هایی باستانی مانند ایلامی و اکدی در ایران وجود دارد. منابع مطالعاتی یا انگلیسی هستند یا آلمانی و فرانسوی و به راحتی در ایران نیز در دسترس نیستند. از اینرو، افراد و جوانان مستعد در گوشه و کنار این سرزمین، آشنایی به این منابع نداشته و عموماً از دسترسی به آن‌ها محروم هستند. شناخت عموم متخصصان و دانشجویان زبان‌های باستانی در ایران دررابطه با سندهایی مانند سنگ‌نبشته‌های هخامنشی نیز محدود به نسخه‌های پارسی باستان است.

دکتر عبدالمجید ارفعی با انتشار کتاب‌های «گل‌نبشته‌های باروی تخت‌جمشید» و آوردن متن سندهای ایلامی تخت‌جمشید و ترجمه‌های آن‌ها، نقش بزرگی در آشنایی علاقمندان فارسی زبان و ایجاد انگیزه در آن‌ها داشت. از انصاف نگذریم، رواج اصطلاحاتی مانند «گل‌نبشته‌های بارو و خزانه‌داری» و کدهای مرتبط با آن‌ها در میان علاقمندان و آشنایی با نام‌هایی چون «هلک» که دکتر ارفعی شاگرد ایشان بودند و… مدیون تلاش‌های او است.

print

لطفا دیدگاه خود را ثبت کنید