چهارشنبه, ۰۱ فروردین, ۱۴۰۳

نخستین زن ایران در گنجینه زنده بشری ثبت شد/«ایمن باجی» آینده سیاهدوزی را روشن کرد

2 انتشار:

مریم جلیلوند/

۶۰ سال است که سوزن می زند و نقش می آفریند. وقتی مهارت دوخت سیاهدوزی درحال فراموشی و منسوخ شدن بود، او بود که سربند به سر بست و با پیراهنی از نقوش سیاهدوزی در مراسم و مجالس روستا حاضر شد و روستاییان را ترغیب به زنده نگه داشتن هنر بومی منطقه کرد.

حالا پس از ۶۰ سال کار مداوم «ایمن باجی» روستای شاهکوه با قامت خمیده دیگر قادر به انجام فعالیت های هنری نیست. اما هنر دستان او در دستان کبوتر و فاطمه و کلثوم تکثیر شده و سیاهدوزی تبدیل به یکی از هنرهای سنتی شاخص روستای شاهکوه و شهرستان گرگان شده است.

کارشناسان استان گلستان به پاس خدمات «ایمن باجی» و زنده نگاه داشتن حرفه دوخت سوزندوزی و سیاهدوزی شاهکوه او را در کمیته ثبت آثار میراث نامنقول معرفی کردند و با تایید کارشناسان و مردم شناس به عنوان نخستین زن ایران در گنجینه زنده بشری ثبت شد.

«مریم منصوری» کارشناس و مردم شناس استان گلستان که پرونده مهارت دوخت سیاهدوزی ام ایمن دهقان معروف به ایمن باجی را تهیه کرد است راجع به ام ایمن که حالا به عنوان مفاخر میراث ناملموس ثبت شده می گوید: ام ایمن دهقان معروف به «ایمن باجی» در سال ۱۳۲۸ در روستای شاهکوه شهرستان گرگان به دنیا آمد. او هنرهای سنتی و دستی بسیاری را که در روستا متداول بوده است را از مادرش بانو خندان و مادربزرگ خود آموخت. در سن ۱۰ سالگی شروع به اخذ آموزش و سپس انجام کار حرفه ایی در زمینه سیاهدوزی و گلدوزی، بافت جاجیم، نساجی سنتی (بافت پارچه های پشمی یا پنبه ای)، جوراب بافی، نخ ریسی کرد و حالا پس از گذار از سن ۷۰ سالگی، همچنان این هنر ارزشمند سیاهدوزی که از صنایع ظریف و شاخص منطقه و روستا است و در سطح ملی کم نظیر است را زنده نگه داشته است.

منصوری به دلایل انتخاب «ایمن باجی» برای کسب عنوان مفاخر اشاره می کند و می‌گوید: درحال حاضر ایمن باجی به سن ۶۹ سالگی رسیده است و به دلیل کهولت سن قادر به انجام فعالیت های هنری همچون گذشته نیست اما تعدادی از زنان روستا از جمله کبوتر کابوسی، فاطمه دهقان، کلثوم گرزین و… نزد او فنون و مهارت دوخت سیاهدوزی شاهکوه را آموزش دیده اند و اکنون به طور حرفه ای در این کار مشغول هستند و چراغ راه این هنر اصیل و ارزشمند منطقه را همچنان روشن نگاه داشته اند.

این کارشناس مردمشناسی می گوید: استاد دهقان در حفظ این هنر ـ صنعت ارزشمند مردم شاهکوه نقش بسیار مهمی را ایفا کرده است و به جهت پاسداری از آن به تعلیم رشته سیاهدوزی به افراد خانواده اش پرداخت و با ظرافت هر چه تمامتر به دوخت سوزندوزی معروف منطقه مشغول گشت که در بین هنرمندان این قوم کم نظیر بوده است. علاوه بر آن به جهت حفظ سنت ها و آداب پوشش منطقه بانو دهقان اقدام به پوشیدن لباس محلی شاهکوه در مراسم و مجالس عمومی کرده که خود امری موثر و قابل توجه در پاسداشت این هنر ارزشمند و ترغیب دیگر زنان روستا در راستای حفظ پوشش سنتی شاهکوه است.

به گفته منصوری، ایمن دهقان به عنوان استادکار ماهر و با تجربه در نمایشگاه های ملی و بین المللی متعددی شرکت کرده و تقدیرنامه های بسیاری از سازمان های مختلف از جمله جشنواره بین المللی اقوام ایران زمین در استان گلستان در سالهای ۹۲ الی ۹۶، جشنواره های روز روستا، و نمایشگاه های برپا شده توسط سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری گرگان و… دریافت کرده است.

به گزارش صدای میراث، هنر سوزن دوزی، آراستن پارچه های ساده به نقوشی نشات گرفته از تصاویر سنتی و بومی است که در منطقه شاهکوه به روی لباس های محلی زنان نظیر پیراهن و روسری انجام می شود. رنگ قالب این نوع سوزن دوزی، سیاه است و به همین منظور در این منطقه به «سیاه دوزی» شهرت دارد و روی پارچه سفید با استفاده از نقوش بته جقه، گل های ساده، خطوط شکسته و منحنی به صورت ذهنی دوخته می شود و طرح و نقش آن با سایر سوزندوزی های موجود در استان متفاوت است. این نوع سوزندوزی جهت تزئین روی البسه محلی زنان روستا دوخته می شود.

print

Discussion۲ دیدگاه

  1. شوبو عثمانی از کردستان

    باعرض سلام وخستە نباشید
    واقعا جای افتخارە کە همچین خانمی تونستە این صنعت رو ادامە بدە وبە دیگران هم آموزش دادە وراهش رو ادامە میدهند

  2. زهرا ابراهیمی

    واقعا عالی بود.
    لذت بردم
    دستانتان پرتوان👍

لطفا دیدگاه خود را ثبت کنید