صدای میراث: نخستین نشست تخصصی تاثیر آتش سوزی بر بناهای تاریخی صبح امروز در محل پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری برگزار شد و معاون میراث فرهنگی اعلام کرد: دلیل اصلی آتش سوزی در بناهای تاریخی فرسودگی سیستمهای برقرسانی است.
به گزارش پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، محمدحسن طالبیان در این نشست گفت: باید اقدامات اساسی در زمینه بهسازی سیستمهای الکتریکی بناهای تاریخی انجام شود.
معاون میراثفرهنگی، با اشاره به اینکه در سالهای اخیر تهدیدات آتشسوزی نسبت به تهدیدات طبیعی بیشتر شده است گفت: در تمام بررسیها دریافتیم که مشکل فرسودگی سیستم های برقرسانی و بارگذاری بیش از حد علت آتشسوزی است .
او با اشاره به آتشسوزی در بازار تبریز گفت: ده سال پیش نیز در همین مکان آتشسوزی رخ دادو علت آن نیز همانند آتشسوزی اخیر اشکال در سیمکشی و بارگذاری بیش از حد بود با این تفاوت که این دفعه آتش زودتر خاموش شد.
طالبیان با اشاره به اینکه با برنامهریزی و مدیریت در این حوزه میتوان خسارات را به حداقل رساند، افزود: در مدیریت بناها، مجموعههای تاریخی و موزهها باید کارهای ساختارمند انجام شود و به عنوان نمونه در اماکنی که شب بسته هستند حتما نگهبان حضور داشته باشد.
معاون میراثفرهنگی به بازسازی و مرمت مسجد جامع ساری و بازار تبریز پس از آتشسوزی اشاره کرد و گفت: تجربههای فوقالعادهای برای بعد از سانحه وجود دارد، ولی در حوزه پیشگیری باید کارهای اساسی صورت گیرد.
او گفت: در اداره کل موزهها کمیته پیشگیری تشکیل و چک لیستهایی تکمیل تهیه و قرار است برای موزهها ارسال شود تا همکاران بدانند باید در هنگام آتشسوزی و برای پیشگیری از آن چه کاری انجام دهند.
طالبیان وجود سقفهای چوبی را مشکل اصلی بناهای تاریخی اعلام کرد که براساس نظر کارشناسان آتشنشانی باید با پوشش مخصوص پوشانده شوند و مانع از رسیدن سریع آتش به سایر قسمتهای بنا شود.
او با اشاره به اینکه تمامی موزههای کشور به سیستم دستی اطفای حریق و دو موزه نیز به سیستم هوشمند اطفای حریق مجهز هستند، گفت: جلوگیری از خسارتهای آتشسوزی در بناهای تاریخی نیازمند همافزایی دستگاههای مرتبط است و در این میان همکاری پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی – تاریخی و پژوهشکده بناها و بافتهای فرهنگی – تاریخی پژوهشگاه، با معاونت میراثفرهنگی بسیار راهگشا است.
در ادامه این نشست، علیرضا انیسی رییس پژوهشکده بناها و بافتهای تاریخی – فرهنگی با اشاره به اینکه موضوع مقابله با سوانح، پیشگیری و چارهاندیشی، یکی از کارهای مهمی است که باید مدنظر باشد گفت: با این رویکرد باید به سمتی حرکت کنیم که کاهش خطرات سوانح در برنامههای حفاظتی و طرحهای پژوهشی گنجانده شود.
او به آتشسوزی بنای مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۴ نیز اشاره کرد و افزود: صدمه جبران ناپذیری که آتش به بنای مجلس زد، ما را به این اندیشه واداشت که به فکر چارهاندیشی برای کاهش آسیبهای ناشی از آتشسوزی در بناهای تاریخی به ویژه موزهها باشیم.
انیسی با اشاره به اقداماتی که در سال ۱۳۷۵ با راهنمایی سازمان آتشنشانی در مجموعه کاخ گلستان برای جلوگیری از آتشسوزی انجام گرفته است گفت: در مدت ۵سال اقدامات خوبی در راستای اصلاح سقفهای چوبی و حذف دیوارهای پارچهای در مجموعه کاخ گلستان صورت گرفت که امیدوارم در بناها و موزههای دیگر نیز توسعه پیدا کند.
وی با اشاره به آتشسوزیهای مهیبی که در چند سال گذشته در اماکن تاریخی کشور رخ داده است به آتشسوزی مسجد ساری، بازار قم و بازار تبریز اشاره کرد و گفت: در مقیاس جهانی نیز دو حادثه آتشسوزی در موزه برزیل و کلیسای نوتردام خسارات جبران ناپذیری بر جای گذاشت.
دبیر علمی تخصصی «بناهای تاریخی و خطرآتش سوزی » گفت: این حوادث نشان میدهد که آتش پدیدهای جهانی بوده و مختص بناهای تاریخی ایران نیست و باید همواره منتظر یک حادثه اینچنینی بود.
انیسی با ابراز خرسندی از اینکه تا به حال در موزههای کشور حادثه آتشسوزی نداشتهایم تصریح کرد: با این وجود باید تمهیداتی برای جلوگیری از اثرات آتشسوزی و مقابله با آن اندیشیده شود.
بهروز عمرانی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در ادامه این نشست با اشاره به سابقه شهر تبریز گفت: پیگردیها در زیر شبستان مسجد جامع تبریز به کشف بقایای محرابی مشابه مجموعههای عراق قرن دوم در زمان عباسیان منجر شد که نشان داد محدوده شهر در سالهای متمادی و حکومتهای مختلف بصورت شعاعی پیرامون این مجموعه گشته است.
او به عمارت عالیقاپو یا شمسالعماره که در زمان زندیه و قاجاریه با الهام از مجموعه شمسالعماره در ضلع شرقی بازار تبریز توسط نجفقلیخان دنبلی ساخته شد اشاره کرد و گفت: این بنای نفیس چهار طبقه در سال ۱۳۱۰ دستخوش آتشسوزی شد و در سال ۱۳۱۲ توسط سیل تخریب شد.
عمرانی با اشاره به اینکه آنزمان نگاه مرمتی و بازسازی به بنا وجود نداشت و موجب تخریب کامل آن شد گفت: پس از ویرانی بنا، ساختمان استانداری آذربایجان شرقی، فرمانداری تبریز و مجموعه بانک ملی مرکزی در اراضی بسیار پهناور آن ساخته شد.
او به ساخت نخستین تأسیسات آتشنشانی در تبریز نیز اشاره کرد و افزود: شرایط بازار تبریز ایجاب میکرد ساختمان ۲۳ متری و هشت ضلعی آتش نشانی تبریز در نزدیکترین مکان به بازار تبریز ساخته شود.
به گفته عمرانی، تجربیات خوبی که در مرمت بازار تبریز به دست آمد و همچنین تجربیات مربوط به حوادث آتشسوزی در بازار قم، تهران، تبریز و…، کمک میکند با اقدامات مطالعاتی و دانشی که در اختیار است، در کنترل بحران آتشسوزی در بناهای تاریخی موفق باشیم.