صدای میراث: ده‌ها هزار سوسک بال آتشین به بلندترین برج آجری جهان در گنبد قابوس هجوم برده و در حال بلعیدن پایه‌های این اثر ثبت جهانی شده ایران در فهرست یونسکو هستند.
به گزارش صدای میراث، کلونی سوسک‌ها در برج قابوس به اندازه‌ای افزایش یافته است که دوستداران میراث فرهنگی کشور را نسبت به ادامه فعالیت آن‌ها در بلندترین برج آجری جهان با ارتفاع بیش از ۷۰ متر و جویدن مصالح پایه این برج تاریخی نگران کرده است.
علیرضا صادقی امیری سخنگو و عضو هیات رییسه شورای هماهنگی تشکل‌های سه‌گانه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور در بازدید از برج قابوس در شهرستان گنبد کاووس استان گلستان با اعلام خبر نفوذ رطوبت سطحی و صعودی در بنای بلندترین گنبد آجری جهان به صدای میراث گفت: حدود دو سال پیش پروژه دفع نم برج قابوس اجرا شد که هدف از آن جلوگیری از نفوذ رطوبت سطحی و صعودی در این بنای ثبت جهانی شده ایران بود.
او گفت: متاسفانه نه تنها کانال‌های دفع نم نتوانست به خوبی عمل کند که به دلیل نوع آجرها و استفاده از موم و چوب‌پنبه برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به بنای برج قابوس ده‌ها هزار سوسک بال آتشین به دلیل جذب رطوبت در چوب پنبه‌ها به این بنا حمله برده‌اند و با جویدن چوب پنبه‌ها به درون بنای برج قابوس نفوذ کرده‌اند.
این فعال میراث فرهنگی و دبیر انجمن جوانان سپید پارس همچنین با اعلام این که سوسک‌های بال آتشین در سراسر بنای برج قابوس لانه کرده‌اند گفت: یکی از آسیب‌های جدی که سوسک‌ها می‌توانند به بنای برج قابوس وارد کنند ایجاد کلونی بین پوسته‌های ملات و خوردن چوب‌ها و کاه موجود در مصالح بنا است که موجب سست شدن مصالح به کار رفته در برج قابوس می‌شود.
به گفته او، چوب‌های به کار رفته در مدخل دایره‌ای بنا که با هدف حفاظت از کف آجری داخل بنا استفاده شده است، احتمالا آفت‌کشی نشده و سوسک‌های بال آتشین نتیجه تخمگذاری پیشتر در چوب‌ها بوده و این چوب‌ها نه تنها عاملی برای حفاظت از آجرهای کف بنا نیست که تبدیل به معضلی برای برج قابوس شده است.
او می‌گوید: بهترین اقدام برای حفاظت از آجرهای کف برج قابوس استفاده از پوشش‌های رایجی است که در سراسر جهان در بناهای تاریخی استفاده می‌شود.
به گفته علیرضا صادقی امیری، استفاده از چوب در کف بنا علاوه بر آن که به وجود سوسک‌ها منجر شده است به دلیل آن که از برشکاری اصولی نیز برخوردار نیستند موجب ارتعاش صوتی در فضای داخلی بنا شده است که در درازمدت نیز به بدنه برج آسیب می‌رساند.
دبیر انجمن جوانان سپید پارس با اشاره به این که کف چوبی موجب شده است به هنگام حضور گردشگران در داخل و به دلیل سست بودن چوب‌ها موجب ضربه زدن به آجرهای زیرین برج می‌شود و تخریب کف را تسریع می‌کند.
به گفته صادقی امیری، حجم رطوبت موجود در برج قابوس به عنوان بلندترین برج آجری جهان که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است و همچنین فعالیت‌های مخرب سوسک‌ها به اندازه‌ای است که می‌توان با مالش انگشت، مصالح پوک شده میان سازه‌های آجری را برداشت که در درازمدت آسیب جدی به این برج وارد می‌کند و برای ماندگاری بنا خطرناک است.
او با اعلام آن که ده‌ها هزار سوسک بال آتشین هجوم برده به برج قابوس تنها در مکان‌هایی از این برج کلونی کرده‌اند که رطوبت به آن قسمت‌ها نفوذ کرده است افزود: ده‌ها هزار سوسک اکنون در حال خوردن ملات موجود در بین سازه‌های آجری برج جهانی قابوس هستند.
به نظر می‌رسد پروژه جلوگیری از نفوذ رطوبت به برج قابوس چندان کارشناسی نبوده و استفاده از چوب پنبه که خود پایه چوب دارد و قابلیت این ماده برای نگاهداری رطوبت در خود بیش از آن که به استحکام بنا کمک کند به هجوم سوسک‌های بال آتشین به برج قابوس انجامیده است و آن‌ها نیز با خوردن ماده چوبی خود را به درون سازه این برج رسانده و در حال سست‌تر کردن بنای این برج ثبت جهانی شده هستند.
سست شدن مصالح بین سازه آجری برج منجر به کم شدن توان پایه برج در نگاهداری سازه بیش از ۷۰ متری برج قابوس می‌شود و اکنون دوستداران میراث فرهنگی نگران آسیب جدی به برج و ناتوانی پایه برج در نگاهداری این بنای مرتفع هستند.
گنبد قابوس سازه‌ای تاریخی در شهر گنبد کاووس در شمال ایران و استان گلستان است که روی یک تپه خاکی ساخته شده و ارتفاع آن به ۷۲ متر می‌رسد. برج قابوس در سال ۳۷۵ هجری خورشیدی و در زمان پادشاهی کاووس بن وشمگیر در شهر گنبدکاووس پایتخت پادشاهان آل‌زیار بنا شد.
گزارش بیشتر از هجوم سوسک‌های بال آتشین به برج قابوس را در ویدیوی اختصاصی علیرضا صادقی امیری برای صدای میراث مشاهده کنید. گفتنی است در ویدیوی ارسالی سوسک بال آتشین به اشتباه کفشدوزک نامیده شده است.
