خبرنگار و فعال میراثفرهنگی در خوزستان/
مقبره عبدالامیر نگهبان عارف و نویسنده و نماینده دوره ششم مجلس شورای ملی که در سال ۱۳۱۴ درگذشت در شرایط ناشایستی قرار دارد.
به گزارش بخش تشکلها، اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و شهرداری اهواز نه تنها به یاد دکتر عزت الله نگهبان پدر علم باستان شناسی ایران باید مقبره عبدالامیر نگهبان عارف معاصر را نگهداری، ثبت و مرمت کند بلکه به خاطر اهمیت خود عبدالامیر نگهبان که نویسنده کتاب «اوضاع طبیعی و فلاحتی خوزستان» بوده و نمایندگی دوره ششم مجلس شورای ملی را هم در کارنامه خود داشته و باید مزار این شخص را ساماندهی کند.
شهرداری اهواز پیشتر با نصب پلاکاردی بر روی مقبره مرحوم عبدالامیر نگهبان از عرفای یک صد ساله اخیر اهواز که پدر مرحوم دکتر عزت الله نگهبان از بنیانگذاران باستان شناسی نوین ایران محسوب می شود نسبت به بازسازی این بنا هشدار داده است. هشدارهایی که معمولا منجر به تخریب بنا می شود و اگر هم مالکی نداشته باشد آن ملک یا مصادره شده و یا مورد زمین خواری قرار می گیرد.
این مقبره در خیابان امام خمینی اهواز واقع شده و پیش از این انجمن تاریانا از اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و شهرداری اهواز درخواست کرده بود که از مقبره این مرحوم به عنوان یکی از مفاخر خوزستان نگهداری کند.
مقبره مرحوم عبدالامیر نگهبان تنها مزار باقی مانده از یک آرامستان است که تا چند دهه پیش مردم اهواز میت خود را در آن دفن می نمودند. دکتر عزت الله نگهبان در بعضی از یادداشت های خود نقل قول هایی از پدرش در خصوص اهمیت تاریخی بعضی مناطق در خوزستان منتشر کرده بود.
در انتهای کتاب «اوضاع طبیعی و فلاحتی خوزستان» تاریخ پایان نگارش آن توسط نویسنده یعنی عبدلامیر نگهبان، هشتم امرداد ۱۳۰۶ درج شده است.
پس از درگذشت دکتر عزت الله نگهبان که در سن ۸۲ سالگی و در سال ۱۳۸۶ دنیا را وداع گفت و همه دوستدارانش را سراسر با غم و اندوه مواجه کرد از شهرداری اهواز و اداره کل میراث فرهنگی خوزستان در خواست نمودیم ضمن نامگذاری یکی از خیابان ها و میادین اهواز به نام دکتر عزت الله نگهبان، اقدام به مرمت مقبره پدر ایشان مرحوم عبدالامیر نگهبان که هر دو متولد اهواز بوده اند نمایند که تا کنون این اقدام صورت نگرفته است.
دکتر عزت الله نگهبان که به بیماری آلزایمر و پارکینسون نیز مبتلا بود، به گفته “بهمن نگهبان” فرزندش، روز ۱۴ بهمن ۸۷ در آمریکا ، بدرود حیات گفت. دکتر نگهبان که در سال ۴۷ مدیرت گروه باستان شناسی را بر عهده داشت، این رشته را متحول کرد و به همین علت است که وی را پدر باستان شناسی مدرن ایران مینامند.
عزتالله نگهبان، در سال ۱۳۰۰ شمسی در اهواز به دنیا آمد.او در سال ۱۳۲۸ در رشته باستانشناسی از دانشگاه تهران فارغالتحصیل شد. در سال ۱۳۲۹وارد مؤسسه شرقشناسی دانشگاه شیکاگو شد و در مدت چهارسال مدرک فوق لیسانس این دانشکده را از آن خود کرد. طی این سالها با راهنمایی رونالد مککان به بررسی سیر سفال نخودیرنگ در منطقه خوزستان پرداخت و اطلاعات بسیاری در این زمینه جمعآوری کرد که حاصل آن را در نهایت در رساله خود تدوین کرد.
مهمترین سهم دکتر نگهبان در پیشبرد باستانشناسی ایران، ایجاد کارگاه دایمی در دشت قزوین برای فعالیتهای باستانشناختی دانشگاه تهران و تربیت دانشجو در این کارگاه است. او با پشتکار فراوان و روحیه خستگیناپذیر، موفق به کسب مجوز و بودجه لازم برای تعمیر کاروانسرای مخروبه محمدآباد خره شد. این مکان منحصر به فرد به کانونی برای پژوهشهای مستمر و درازمدت باستانشناختی دانشگاه تهران تبدیل شد که در آن دانشجویان با شرکت در انواع فعالیتهای میدانی برای پیشبرد اهداف باستانشناسی در ایران تربیت میشدند. دکتر نگهبان، یکی از سرسختترین مدافعان منظم کردن فعالیتهای مربوط به باستانشناسی بودهاست. بسیاری او را دشمن بزرگ قاچاقچیان و دلالان عتیقه در ایران میدانند.
نگهبان در پنجمین کنگره بینالمللی باستانشناسی و هنر ایران در سال ۱۳۴۷ مقالهای ارائه داد و در آن مادهای پیشنهاد کرد که بر اساس آن خرید و فروش اشیای باستانی به صورت غیرمجاز و از طریق قاچاق ممنوع اعلام شود و کنگره را ملزم به صدور قانونی در این زمینه کرد. وی با ارائه این مقاله، نقش اساسی در تصویب قطعنامه محکومکردن قاچاق و فروش اشیای عتیقه داشت. عزت الله نگهبان، بیشترین میزان طلا را در حفاریهای باستانشناسی ایران بدست آوردهاست و کاوشهای وی در قالب مقاله، گزارش و کتاب، همواره مورد توجه باستانشناسان بودهاست.