صدای میراث: کدام پروندههای ثبت جهانی ایران برای سال آینده شانس ثبت جهانی دارند؟ کارشناسان سازمان میراث فرهنگی چندین پرونده ثبت جهانی را در دست گرفتهاند و همین امروز علیاصغر مونسان رییس سازمان میراثفرهنگی در بازدید از قلعه الموت از تدوین پرونده ثبت جهانی قلاع ایرانی سخن گفته است.
اما کدام پرونده شانس بیشتری برای ثبت در فهرست میراث جهخانی یونسکو برای سال آینده دارد؟ قوانین جدید یونسکو باز هم سختگیرانهتر شده است و برخلاف سالهای گذشته به کشورها اجازه داده است که تنها یک پرونده میراث طبیعی یا میراث تاریخی خود را سالانه برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو پیشنهاد و پرونده این آثار را ارسال کنند. با این حال این سازمان مسیر ثبت جهانی پروندههای مشترک میراث تاریخی و طبیعی میان کشورها را باز گذاشته است.
براساس پیگیریهای صدای میراث از سازمان میراثفرهنگی احتمال بررسی ثبت جهانی پرونده کریدور راه آهن ایران در اجلاس سال آینده یونسکو در چین قویتر از دیگر پروندههایی است که اکنون به منظور ثبت جهانی در ایران تدوین شده و یا در دست تدوین است.
کریدور راهآهن ایران به لحاظ ارزشهای تاریخی و آثار موجود در مسیر راه آهن کشور و حتی به لحاظ تاریخ تکنولوژی نیز از شاخصهای ارزشمند یونسکو برای ثبت در فهرست میراث جهانی برخوردار است.
سازمان میراثفرهنگی اکنون چندین پرونده ثبت جهانی را در دستور کار قرار داده است و فعالیتهای مرتبط با تدوین و نهایی شدن این پروندهها در حال انجام است.
ثبت جهانی منظر فرهنگی «هورامان» در غرب کشور و در استانهای کردستان و کرمانشاه نیز از دیگر پروندههایی است که سازمان میراثفرهنگی اکنون با جدیت در حال تدوین و نهایی کردن پرونده ثبت جهانی این منطقه برای ارسال به یونسکو است.
ایران البته این شانس را دارد که ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان را به دلیل اشتراکات فرهنگی و منطقهای این بخش از کشور بصورت مشترک با عراق به یونسکو ارسال کند و بدین ترتیب بتواند دو اثر را در اجلاس آینده یونسکو به ثبت جهانی برساند.
پرونده دیگری که کارشناسان سازمان میراثفرهنگی در حال تدوین و تکمیل آن هستند، پرونده ثبت جهانی دماوند به عنوان نماد میراث طبیعی ایران است که اسطورهها و افسانههای بیشمار پیرامون آن شکل گرفته است.
«قلعههای ایرانی» نیز دیگر پروندهای است که موضوع ثبت جهانی آنها همین امروز و در دامنه قلعه حسن صباح در الموت توسط رییس سازمان میراثفرهنگی پیشنهاد شد. این پیشنهاد اگر چه بسیار جذاب است اما هنوز در حد یک پیشنهاد است و فعالیت اجرایی برای تدوین پرونده ثبت
جهانی قلاع ایرانی در یونسکو آغاز نشده است و به نظر میرسد این پرونده پس از اظهارات علیاصغر مونسان برای ثبت جهانی در دستور کار سازمان میراثفرهنگی قرار بگیرد.
اما گنبدهای نمکی قشم که همین دیروز معاون میراثفرهنگی کشور در دیدار با مسئولان منطقهآزاد قشم بر ضرورت حفاظت جدی از آنها و ظرفیت ثبت جهانی این گنبدها سخن گفته بود، از دیگر پروندههایی است که ثبت جهانی آن در دستور کار است و فعالیتهای ابتدایی برای تدوین و تکمیل پرونده گنبدهای نمکی قشم برای ارسال به یونسکو آغاز شده است.
ثبت جهانی منظر فرهنگی ماسوله نیز از دیگر موضوعاتی است که از سالهای گذشته سازمان میراث فرهنگی بر آن تمرکز داشت و با وجود آن که تکمیل این پرونده تا حدودی پیش رفته است اما هنوز به مرحله نهایی شدن برای ارسال به یونسکو نرسیده است.
اما آخرین پروندهای که سازمان میراثفرهنگی با جدیت به دنبال تکمیل پرونده برای ارسال به یونسکو است مجموعه آسبادهای ایران است که از خراسان جنوبی تا سیستان و بلوچستان و استانهای دیگر گسترده شده است. فاز اجرایی تدوین و تکمیل این پرونده البته هنوز آغاز نشده و صرفا در فاز مطالعات میدانی و آرشیوی است.
اما امسال قرار است علاوه بر ثبت جنگل هیرکانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان بیست و چهارمین اثر جهانی ایران و دومین اثر طبیعی کشور به ثبت جهانی رسید، پرونده ثبت جهانی ساز دوتار نیز در فهرست آثار ناملموس یونسکو مطرح شود. کارشناسان سازمان میراث فرهنگی نیز به ثبت جهانی این اثر در فهرست میراث ناملموس یونسکو امیدوار هستند. پرونده ثبت جهانی ساز دوتار مدتی است که به یونسکو ارسال شده است.