مسجد جامع ساری که تاریخ احداث آن به قرون اولیه اسلامی و بیش از یکهزار سال قبل می‌رسد در حالی در آتش دو روز گذشته سوخته است که معاون میراث فرهنگی کشور که برای برآورد خسارات ناشی از آتش سوزی مسجد به شهر ساری رفته است به صدای میراث گفت که ۷۰ درصد از شبستان جنوبی مسجد که در دوره قاجاریه بازسازی و مرمت شده است، سالم مانده و قابل مرمت است.
محمدحسن طالبیان با اشاره به خسارات وارد شده به مسجد تاریخی و ثبت ملی شده شهر ساری گفت: مسجد فعلی ۴ شبستان دارد که شبستان جنوبی آن قاجاری و شبستان شمالی و شرقی و غربی آن نیز متعلق به دوران پهلوی اول و دوم است.
طالبیان که در حال بازرسی از مسجد تاریخی جامع شهر ساری بود در گفت‌وگوی خود با صدای میراث به تشریح وضعیت این مسجد پس از آتش سوزی دو روز گذشته اشاره کرد و گفت: ۹۵ درصد از درها و سقف‌های چوبی و سفالی همه بخش‌های مسجد جامع ساری که آخرین مرمت آن مربوط به ۶ سال پیش است سوخته و از بین رفته است.
او با اعلام این که بیشترین حجم آتش سوزی این مسجد تاریخی نیز در بخش‌هایی است که سازه چوبی داشتند افزود: آتش نشانی در حال بازبینی تمامی فیلم های مربوط به دوربین‌های مداربسته مسجد است و اعلام کرده که تا پایان امشب دلیل اصلی آتش سوزی را اعلام خواهد کرد. اما احتمالی که اکنون همه از آن سخن می‌گویند اتصال کابل‌های برق در جبهه شرقی شبستان جنوبی این مسجد است.
معاون میراث فرهنگی تاکید کرد: تعداد زیادی وسایل سرمایشی و گرمایشی و کابل بصورت غیراصولی در این مسجد بارگذاری شده بود که به احتمال زیاد اتصال برق در این کابل‌ها عامل اصلی آتش سوزی مسجد تاریخی جامع ساری است.
او در پاسخ به این سوال که جبهه جنوبی مسجد جامع ساری که قدمت قاجاری دارد و قدیمی‌ترین بخش این مسجد است چه اندازه آسیب دیده است؟ گفت: آتش‌سوزی درست از بخش شرقی شبستان جنوبی که قدمت قاجاری داشته آغاز شده است اما جالب آن است که ۷۰ درصد از سازه این بخش سالم مانده و ۳۰ درصد دیگر قابل مرمت و بازسازی است.
به گفته طالبیان، سازه اصیل و قاجاری مسجد جامع ساری آجری است و آسیب ندیده است اما بخشی از سقف شبستان جنوبی که قدمت قاجاری دارد فروریخته و یکی از مناره های مسجد نیز بطور کامل ریخته است و برغم آن که مناره دوم نیز هنوز در حال سوختن است اما نیروهای آتش نشانی و یگان حفاظت میراث فرهنگی در محل حضور دارند و مشغول کنترل آتش سوزی در مناره دوم هستند.
معاون میراث فرهنگی با تاکید بر این موضوع که آتش‌سوزی مسجد جامع ساری هنوز به طور کامل مهار نشده است گفت: بخش های قاجاری این مسجد که مرمت نشده بودند سالمتر از دیگر بخش‌های مسجد هستند و آتش سوزی به بخش‌هایی جدید که دارای بیشترین حجم از کابل کشی و بارگزاری غیراصولی و ایزوگام شده بودند خسارات جدی وارد کرده است.
او با اعلام این که یک مدرسه علمیه با سازه دوره قاجار در کنار مسجد جامع ساری وجود دارد که در آتش سوزی اخیر سقف چوبی آن آتش گرفته است گفت: سقف چوبی سازه های الحاق شده به مسجد جامع ساری در دوره پهلوی نیز در آتش سوخته‌اند و مغازه‌های دور مسجد نیز که به احتمال زیاد مالکیت آن‌ها برعهده مسجد جامع ساری است نیز وضعیت مناسبی ندارند.
به گفته طالبیان، آواربرداری از مسجد جامع ساری از صبح امروز (جمعه) آغاز شده است و نیروهای آتش نشانی نیز همچنان مشغول کنترل آتش هستند تا آتش مسجد جامع ساری به طور کامل مهار شود.
به گزارش صدای میراث، عصر امروز قرار است جلسه‌ای با حضور استاندار مازندران و شش تن از ائمه جمعه و جماعات مسجد جامع ساری که عضویت هیات امنای مسجد را برعهده دارند برگزار شود تا مذاکرات برای مرمت دوباره مسجد تاریخی جامع ساری که به ثبت ملی نیز رسیده است از محل بودجه ملی و عمرانی آغاز شود. محمد حسن طالبیان در گفت‌وگوی خود با صدای میراث گفته است که در این جلسه موضوع مدیریت یکپارچه و چگونگی ایجاد تاسیسات جدید و ساماندهی وضعیت این مسجد مطرح و پیگیری می شود.
مسجد تاریخی ساری در محله چنارین این شهر واقع است و تاریخ احداث آن به قرون اولیه اسلامی یعنی بیش از هزار سال قبل بازمی گردد. برخی اظهارات بدون پایه و اساس علمی که اثبات نشده نیز هستند موضوع بنیان گذاشته شدن مسجد جامع ساری روی یک آتشکده تخریب شده ساسانی را مطرح می‌کنند. اما مجامع علمی معتقدند این اظهارات بررسی نشده و بدون پایه علمی است. مسجد جامع ساری در دوره های مختلف تاریخی تجدید بنا شده است که قدیمی‌ترین تجدیدبنای این مسجد در دوره قاجار صورت گرفته و حالا معاون میراث فرهنگی کشور گفته است که ۷۰ درصد از سازه قاجاری مسجد از آتش سوزی در امان مانده است و امکان مرمت دارد. تاریخ احداث مسجد جامع ساری براساس آنچه معاون میراث فرهنگی کشور به صدای میراث گفته است به سال ۱۴۰ هجری قمری در قرون اولیه اسلام باز می‌گردد. سبک معماری این مسجد در دوره قاجار نیز سبک معماری خراسانی است و آن ابتدا به صورت تک ایوانه در دوره قاجار ساخته شد. اما در دوره‌های بعد در دوران حکومت پهلوی اول و دوم الحاقات بسیاری به این مسجد تاریخی افزوده شد و مسجد تک ایوانی قاجاری دارای ۴ شبستان شمالی، جنوبی، شرقی و غربی شد. مسجد تاریخی ثبت ملی شده ساری از عصر روز پنجشنبه تا لحظه تنظیم این خبر در حال سوختن از آتش است و هنوز نمی‌توان آمار نهایی از میزان تخریب این مسجد در آتش سوزی اخیر ارایه کرد.
