صدای میراث: ماجرای پوآرو و راه‌اندازی کاروان آموزش میدانی گنج‌یابی او در استان اصفهان که با ۱۴۰ خودرو و حضور ۵۰۰ علاقمند به گنج‌یابی به اعتراف خودش در فضای مجازی برگزار شد، همچنان مطرح است.
میلاد وندایی باستان‌شناس جوان همدانی همان فردی است که نخستین بار موضوع راه‌اندازی این کاروان عجیب را در صدای میراث مطرح کرد. او حالا به صدای میراث گفته است که از سوی طرفداران پوآرو در فضای مجازی تهدید شده است.
«ک.ب» ملقب به «پوآرو» که ویدیوی مرتبط با راه‌اندازی کاروان آموزش میدانی گنج‌یابی در استان اصفهان را از صفحه اینستاگرام خود پاک کرده است، حالا در ویدیویی تازه که دو روز پیش منتشر کرد برای فرار از قانون، اقدام به تهدید رسانه‌هایی کرده است که فعالیت غیرقانونی او را مورد انتقاد قرار دادند. پوآرو همچنین در این ویدیو رسانه‌ها و منتقدان اقدام غیرقانونی خود را تهدید به شکایت در مراجع قضایی کرده و حتی خیبر داده است که وکیل او پیگیر طرح شکایت در مراجع قضایی است. او همچنین برای تطهیر خود و زمینه سازی برای فرار از قانون چندین مرتبه نام حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی، رییس قوه قضاییه کشور را می‌برد و می‌گوید اطمینان دارد با حضور ایشان در قوه قضاییه پرونده او ختم به خیر می‌شود و با رسانه‌هایی که خبر اقدام غیرقانونی او و نقدهای مرتبط با چنین رفتاری را منتشر کرده‌اند برخورد قضایی خواهد شد.
سیر صعودی قاچاق اشیای تاریخی
میلاد وندایی، باستان‌شناس و کنشگر میراث‌فرهنگی به صدای میراث می‌گوید: رفتارهایی همچون رفتار پوآرو و اصلا موضوع گنج و گنج‌یابی معضل امروز و دیروز نیست و قاچاق اشیای عتیقه یک سنت تاریخی در بین برخی افراد است که از ۵۰ سال پیش شروع شد که بخشی از آن مرتبط با استعمار آثار باستانی ایران بود و بخش دیگر تبدیل به یک اپیدمی در بخشی از جامعه ایرانی شده است.
او گفت: در چند سال گذشته سیر صعودی همراه با سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در مورد قاچاق اشیای تاریخی شکل گرفته و دسته‌های منظم به خصوص در شهرستان‌های کوچک برای حفاری غیرمجاز و قاچاق اشیای تاریخی تشکیل شده است.
به گفته او، وضعیت به گونه‌ای شده است که حتی افرادی اقدام به ارسال تصاویر مربوط به اشیای تاریخی برای برخی باستان شناس‌ها می‌کنند و هرچه به آن‌ها گفته می‌شود این اشیاء جعلی است و نباید این اقدامات انجام شود گوششان بدهکار این حرف‌ها نیست.
به گفته این باستان‌شناس، به دلیل علاقه‌ای که برای دست یافتن به اشیای تاریخی در ایران ایجاد شده است حجم زیادی پول تنها در بازار خرید و فروش اشیای تقلبی جابه‌جا می‌شود می‌شود.
وندایی افزود: بازار سیاه خرید و فروش اشیای تاریخی در کشور طی یکسال اخیر منظم‌تر شده است و به شیوه‌ای که برای ما پوشیده است سمت و سوی این بازار از داخل یا خارج بصورت سیستمی منسجم‌تر شده و هیچ نهادی نیز به این وضعیت رسیدگی نمی‌کند.
ضرورت تشکیل اداره مقابله با جرایم مجازی در وزارت میراث‌فرهنگی
به گفته این باستان‌شناس، بخش زیادی از خریدوفروش‌های رایج در بازار سیاه عتیقه در ایران به دلیل نبود پیگیری برای برخورد با فعالان این بازار است و یگان حفاظت وزارت میراث‌فرهنگی نیز با نیروهای اندک خود در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها که در برخی از آن‌ها تنها یک نیرو دارد، فرصت نمی‌کند حتی سالی یکبار هم به تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی سر بزند.
وندایی تاکید کرد: وزارت میراث‌فرهنگی باید اداره جلوگیری و پیشگیری از جرایم مرتبط با قاچاق اشیای تاریخی یا تبلیغات مرتبط با گنج‌یابی و فروش دستگاه‌های فلزباب ایجاد کند تا از جرایم مرتبط با میراث‌فرهنگی در فضای مجازی جلوگیری کند. وزارت میراث‌فرهنگی همچنین می‌تواند با تزریق افراد متخصص به بخش پیشگیری و مقابله با جرایم حوزه میراث‌فرهنگی در فضای مجازی بصورت جدی به بازار سیاه خرید و فروش آثار تاریخی ورود کند و اجازه سوءاستفاده از فضای مجازی برای قاچاق اشیای تاریخی را ندهد.
به گفته او، در سال‌های اخیر حجم پیغام‌های موجود در فضای مجازی برای کارشناسی آثار تاریخی و صفحات متعدد گنج و گنج‌یابی چنان در فضای مجازی افزایش یافته که در طول هفته می‌توان ۱۵ صفحه مجازی را به منظور پیگیری جرایم مرتبط با حوزه میراث‌فرهنگی شناسایی کرد.
چرا پوآرو دستگیر نمی‌شود؟
وندایی با اشاره به پیگیری کنشگران میراث‌فرهنگی برای برخورد با قاچاقچیان اشیای عتیقه به مورد اخیر پوآرو اشاره کرد و گفت: در ماجرای پوآرو پس از آن که اقدام غیرقانونی او را در صدای میراث پیگیری کردیم، هوادارانش در فضای مجازی به شدت به ما تاختند و حتی اقدام به تهدید شخصی کردند. خب در این فضا مگر چند کنشگر تحمل فحاشی و تهدید دارند؟ در همین نمونه پوآرو اما شاهد هستیم برغم آن که یگان حفاظت میراث‌فرهنگی کشور موضوع را پیگیری کرده و حتی حکم جلب خودرو و شخص او نیز صادر شده است، از هفته گذشته تاکنون برای دستگیری او اقدامی انجام نشده است. در صورتی که اصلا سخت نیست که حتی با یک شماره حساب آدرس این فرد مشخص شود. ضمن آن که خودش در ویدیوها گفته است اهل کجاست و دستگیری او به دلیل اقدام غیرقانونی‌اش در آموزش میدانی گنج‌یابی به ۵۰۰ نفر آن هم در روز روشن و در استان اصفهان چندان سخت نیست.
او گفت: این که چرا این فرد تاکنون دستگیر نشده است برای کنشگران میراث‌فرهنگی و دغدغه‌مندان این حوزه ابهام ایجاد کرده است. به همین دلیل با پیغام‌هایی مواجه هستیم که شایعه دست داشتن یگان حفاظت میراث‌فرهنگی با این فرد را مطرح می‌کند یا می‌گویند دست فلان آقازاده با او در یک کاسه است که البته واقعیت هم ندارد. اما این شایعات موجب بی‌اعتمادی به سیستم رسیدگی به جرایم میراث‌فرهنگی و یگان حفاظت میراث‌فرهنگی میان مردم و جامعه کنشگران حفاظت از میراث‌فرهنگی می‌شود.
این باستان‌شناس و کنشگر میراث‌فرهنگی تاکید کرد: در یکسال گذشته با افزایش بیکاری، مردم به انجام فعالیت‌های مرتبط با گنج‌یابی تشویق شده‌اند و حتی اجازه دهید این خبر را در صدای میراث اعلام کنم که متاسفانه برخی از باستان‌شناس‌ها نیز که افراد متخصص در این حوزه هستند از شدت فقر و بیکاری به کارشناسی آثار تاریخی برای این افراد می پردازند. در چنین وضعیتی آنوقت متوجه می‌شوید که «پوآرو» هم خودش را نخبه باستان‌شناسی معرفی می‌کند.
به گفته او، فعالیت‌های مرتبط با گنج یابی در شهرستان‌ها و روستاها افزایش یافته و در این فضا حتی افرادی که از طریق قاچاق مواد مخدر ثروت اندوزی کرده اند وقتی با پرسش عمومی از کجا آورده‌ای مواجه می‌شوند می‌گویند شیء عتیقه پیدا کرده‌اند و زندگی‌شان تغییر کرده است. همین پاسخ‌ها موجب می‌شود وقتی یک جوان متخصص و درس خوانده می‌بیند هشت‌اش گرو نه‌اش است، به دنبال یافتن شی عتیقه بیفتد و اینگونه میراث‌فرهنگی کشور به تاراج گذاشته شود.
میلاد وندایی با انتقاد از نبود فرهنگسازی در موضوع گنج‌یابی در رسانه‌ها و وزارت میراث‌فرهنگی گفت: سال‌ها است برای فرهنگ رانندگی دراین کشور هزینه می‌شود و اتفاقا جواب هم داده است اما برای فرهنگسازی و هنجارسازی در موضوع حفظ میراث‌فرهنگی و توقف گنج‌یابی حتی فعالیت تبلیغی و آموزشی هم صورت نگرفته است. در مدارس هم در بخش آموزش هیچ فعالیتی نشده که از این منظر می‌توان نقد جدی به نظام آموزشی کشور داشت.
این کنشگر میراث‌فرهنگی از ضعف قانون در موضوع برخورد و مقابله با حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان اشیای تاریخی نیز گلایه کرد و گفت: متاسفانه به دلیل ضعف قانون در برخورد با حفاران غیرمجاز، افرادی که در پرونده‌های مرتبط با اشیای تاریخی دستگیر می‌شوند به راحتی با پرداخت وثیقه از بازداشت خارج می‌شوند یا مجازات‌های بسیار سبک برایشان در نظر گرفته می‌شود که البته امید است با حضور آقای رئیسی در قوه قضاییه که تاکید زیادی بر جلوگیری از فساد و قاچاق دارند، اصلاح قوانین در بخش میراث‌فرهنگی انجام و قوانین این حوزه به روز شوند.
