ظرفیت مغفول مانده گردشگری اسب ایران

تولید اسب در ایران و استانداردهای نگهداری اسب به همراه معرفی نژادهای ایرانی و بازاریابی بین‌المللی برای معرفی و برندسازی جهانی اسب ایرانی همواره مورد تاکید فعالان صنعت اسب در کشور است. آنطور که محمدعلی ابراهیم پور متخصص تبارشناسی اسب ایران گفته است، نژاد اسب‌های سواری جهان از ایران به دیگر کشورها رفت و ایران مرکز اسب جهان بود ولی متأسفانه ایرانی‌ها از این موضوع اطلاع ندارند.

به گزارش صدای میراث؛ باقیمانده آخرین نقطه تکامل اسب جهان در ایران وجود داشت که به اسب نسایی شهرت داشت. نسل این نژاد از اسب در ایران منقرض شده است و حالا اسب اصیل خوزستان که به اسب عرب نیز شناخته می‌شود و اسب مازندران از جمله ریشه‌های اسب جهان هستند که نژاد آن‌ها در ایران همچنان زنده است.
براساس آزمایش‌ها و مستندهای علمی آخرین بقایای اسب پس از ۷۰ میلیون سال در ایران کشف شد و قدمت اسب ایرانی به اندازه ای است که ایران باید بتواند بهترین نوع اسب خود را صادر کند.

۵ نژاد مشخص اسب در ایران وجود دارد که نژاد اسبچه خزر (پونی)، اسب ترکمان، اسب دره شوری، اسب اصیل خوزستان یا همان اسب عرب به عنوان یک نژاد مقاوم از اسب و اسب کرد مهمترین آن ها هستند. اسب اصیل خوزستان همچنان جزو قوی‌ترین اسب‌های مقاوم جهان است و بی‌توجهی به اسب خوزستان این شانس را به دیگر کشورها به‌ویژه کشورهای عرب داد که این گونه از اسب را با عنوان اسب عرب به نام خود در جهان ثبت کنند، در حالی که این اسب از نژادهای اسب ایران است.
اسب کرد نیز تنها در منطقه کردستان ایران زیست می‌کند. این اسب از نژاد مقاوم است و به همین دلیل شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج‌فارس تا برخی کشورهای آفریقایی اسب‌های کرد ایران را با قیمت گزاف خریداری می‌کنند و از این نژاد در مسابقات جهانی استفاده می‌کنند، بدون آنکه نامی از ایرانی بودن نژاد این اسب در جهان ببرند.

اسبچه‌های خزری نیز تنها در حاشیه جنوبی دریای خزر در مازندران و گیلان از تالش تا ساری وجود دارند. اسبچه های خزری که به اسب های پونی در جهان شهرت دارند با تلاش نرسی فیروز در ۵۰سال اخیر کشف و به جهان معرفی و صادر شدند. اسب‌های پونی خزری اما امروزه در استرالیا و انگلستان تولید می‌شوند و از قدرتمندترین اسب‌های جهان شناخته می‌شوند. تولیدکنندگان این اسب با استفاده از خصوصیات ژنتیک نژادهای دیگر، این اسب را برای استفاده در سنین مختلف تولید کرده‌اند. در حالی که در ایران به تولید این نژاد خاص کشور با هدف صادرات توجه زیادی نمی‌شود.

خاستگاه اسب ترکمن نیز جنوب دریای خزر است. این نژاد در شمال ترکیه، عراق و جنوب شرق دریای خزر نیز وجود دارند. در فاصله یک قرن اخیر اسب ترکمن در نقاطی از گرگان، رشت، مرزهای ترکمنستان و عشق‌آباد پرورش داده شده اند.

اکنون تولید کنندگان اسب در ایران در تلاش برای تکمیل مطالعات علمی با هدف تولید اسب‌هایی هستند که بتوانند اسب‌های ۵۰ سال پیش ایران را بازتولید کنند.

تاکنون چیزی از گردشگری اسب در جهان شنیده‌اید؟ در جنوب اسپانیا، گراند کانیون آمریکا و مغولستان گردشگری اسب رواج بسیار دارد و گردشگران خاص و تورهای گردشگری ویژه اسب را توسعه داده اند. گردشگری اسب تا همین دو دهه پیش در ایران وجود داشت اما ناگهان تعطیل شد و گردشگری کشور بخشی از درآمد خود را از این محل از دست داد.

ترکن صحرا بی شک یکی از مهمترین مقاصد هدف گردشگری کشور در گردشگری اسب بود و همه بخش‌های گردشگری از آژانس‌ها و هتل‌ها توانسته بودند از کنار گردشگری اسب درآمدزایی داشته باشند. گردشگری اسب در ایران چنان رواج یافته بود که سالانه تولید‌کنندگان اسب در جهان به ایران سفر می کردند تا نژادهای اسب ایران را از نزدیک ببینند و پول زیادی برای خرید اسب‌های ایرانی بپردازند.

مهمترین خریداران اسب ایران اکنون دو کشور کانادا و ایتالیا هستند. تولیدکنندگان اسب در ایران از یک دهه قبل در تلاش بودند تا در مذاکره با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و مهمتر از آن کمیته ملی طبیعت‌گردی شرایطی را فراهم کنند تا گردشگری اسب نیز در سبد جاذبه های گردشگری ایران قرار بگیرد و اسب ایران در ردیف پسته و زعفران و فرش در جهان برندسازی شود.

فعالان صنعت اسب ایران به صدای میراث گفته اند که تنها دام ایرانی که ظرفیت صادراتی و ارزآوری بالا دارد اسب ایران است که هنوز تقاضای خوبی برای آن در جهان وجود دارد. به گفته آن‌ها اسب ترکمن همچنین ظرفیت خوبی برای علاقمندان به اکوتوریسم در جنگل‌های گلستان است که می توان با برنامه ریزی برای ورود تورهای گردشگری مختص اسب در تورهای ورودی به ایران تب بازدید از اسب ایرانی را در گردشگران خارجی و علاقمندان و خریداران اسب ایران ایجاد کرد.