صدای میراث: در مرحله نخست بررسیهای باستانشناسی شهرستان فهرج در استان کرمان که از سوی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری این استان اجرا شد، در چارچوب اهداف سامانه ملی تهیه نقشه باستانشناسی کشور ۷۷ اثر و محوطه تاریخی و باستانی شناسایی و مطالعه شد.
شهرام زارع، سرپرست گروه بررسیهای باستانشناسی شهرستان فهرج با اعلام این خبر به پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری گفت : شهرستان فهرج در شرق استان کرمان و در مرز کرمان و سیستان در حاشیه کویر لوت تا اواخر دهه ۱۳۸۰ به عنوان یکی از بخشهای شهرستان بم شناخته میشد و پس از آن در چارچوب تقسیمات جدید کشوری به عنوان شهرستان مستقل به رسمیت شناخته شد.
این باستانشناس افزود: فهرج برغم بهرهمندی از میراثفرهنگی و طبیعیِ غنی و متنوع، شاهد تحقیقات باستانشناسی اندکی بود.
او افزود: در نخستین فصل از بررسیهای باستانشناسی فهرج، مطالعات بر بخش «نگین کویر» در جنوب و جنوبشرق این شهرستان متمرکز شد و در این محدوده ۷۷ اثر و محوطه مورد شناسایی و مطالعه مقدماتی قرار گرفت که این آثار عمدتاً شامل تپه و استقرارگاه، مجموعه و محوطههای گسترده، قلعه، اقامتگاههای رعیتی، گورستان، بناهای منفرد، کوره و … است.
سرپرست گروه بررسیهای باستانشناسی شهرستان فهرج گفت: آثار شناسایی شده در فهرج اگر چه شامل طیف متنوعی از دوره پارینهسنگی تا معاصر را شامل میشود، اما عمده محوطههای شناسایی شده در این بخش مربوط به دوران تاریخی و اسلامی است.
زارع با بیان اینکه برخی از مهمترین محوطههای باستانی منطقه در نزدیکی رودخانه فصلی شکل گرفته که منشعب از رود نساء است و از جنوب آبادیِ مهدیآباد اولیاء میگذرد افزود: ابداع و رواج فناوری قنات نقطه عطفی در شکلگیری و شکوفایی استقرارگاه های این منطقه بوده و قنات نقش کلیدی در شکلگیری و افول استقرارگاههای این منطقه داشته است.
این باستانشناس ادامه داد: شواهد باستانشناسی حاکی از آن است که اقتصاد معیشتی منطقه عمدتاً مبتنی بر باغداری و کشاورزی بوده و سامانههای آبیاری و آبرسانی پیشرفته وجود داشته است. بویژه در استقرارگاههای شهری تأسیسات آبرسانی جالب توجهی شناسایی شده است.
او گفت: طی سالهای گذشته، مناطق فهرج، ریگان و نرماشیر ذیل «منظر فرهنگی بم» مورد مطالعه قرار میگرفت و هیئت حاضر نیز مطالعات خود را در همین چارچوب دنبال میکرد. اما اکنون با توجه به شناخت بهتری که نسبت به این مناطق به دست آمده به نظر میرسد آثار فرهنگی این مناطق برغم پیوستگی قابل توجه که با پهنه بم دارد، خود واجد ارزشهای ویژهای است که پیشتر کمتر مورد توجه قرار گرفته بود.
سرپرست گروه بررسیهای باستانشناسی شهرستان فهرج تاکید کرد: شهرستان فهرج نوپا و محروم در شرق استان کرمان است که رو به توسعه دارد و این امر ضرورت شناخت آثار فرهنگی منطقه و انجام بررسیهای فراگیر باستانشناسی را دوچندان کرده بود.
شهرام زارع گفت: علاقمندی مردم و مقامات محلی بویژه مسؤولان فرمانداری فهرج به مسایل میراث فرهنگی و تمدنی منطقه قابل تحسین است و شناخت میراثفرهنگی منطقه گامی مهم و بنیادی برای حفاظت از این میراث است و برای محرومیتزدایی از چهره منطقه نیز موثر است.